AI tools

Biber

sebze Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Biber

Biber (Latince: Capsicum), patlıcangillerden bir cinstir. Bu cinsin türleri Amerika kıtasına özgüdür. Biber, dünya çapında yetiştirilmekte ve birçok mutfakta kullanılmaktadır.

Pratik Bilgiler Biyolojik sınıflandırma, Türler ...
Biber
Thumb
Capsicum annuum
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Solanales
Familya: Solanaceae
Cins: Capsicum
L.
Türler
Metne bakınız
Kapat

Genel

Özetle
Bakış açısı
Thumb
Kırmızı biber ve kesiti

Biberin anayurdu Amerika kıtasıdır. Tarihte ilk biber yetiştiriciliğinin MÖ 7500 yıllarında yapıldığı ve Amerika'da ilk yetiştirilen bitki türleri arasında yer aldığı, biber ekiminin Amerika'dan Avrupa'ya buradan ise Çin ve Hindistan'a hızlı bir şekilde yayıldığı bildirilmektedir.[1] Sivri biber, sulak yerde yetiştiği zaman tatlı olsa da genellikle acıdır.[kaynak belirtilmeli] Taze iken yeşildir. Çok olgunlaşırsa veya güneşte kurutulursa kızarır. Çarliston biber, sivri biberden daha kalın, daha etli ve genellikle tatlıdır. Domates biberi, domatese benzer, yayvan yapılıdır. Rengi kızıldır, acı değildir ama ayrı bölgelerde ona benzeyen acı kırmızı biber de vardır. Dolmalık biberin yeşil ve sarı cinsleri vardır. Dolmalık biber de çok olgunlaşınca ya da güneşte kurutulunca kızarır. Türkiye'de, Avrupa'da "paprika" diye anılan cins biber ise taze iken bile kızıldır ve genellikle çok acıdır. Macarların ünlü gulaş ve benzeri yemeklerinde kullandıkları biber budur. Bütün biberler kurutulup kızıl bir renk aldıktan sonra toz durumuna getirilir, buna "kızıl biber" adı verilir ve "çok acı", "acı", "az acı" ve "tatlı" olarak ayrı ayrı satılır. Kızıl renkli domates biberinden "biber salçası" yapılır. Biber salçası Anadolu'da çok kullanılmaktadır. Bazı bölgelerde güneşte kızarmış tatlı biberlerden de biber salçası yapılmaktadır.

Yetişme koşulları

Biber için ideal yetişme koşulları sıcak güneşli bir pozisyon, ideal olarak 21 ila 29 °C (70 ila 84 °F) sıcaklıkta tınlı toprak içerir. Toprağın nemli ancak su ile tıkanmamış olması gerekir.[2] Aşırı nemli topraklar, fidelerin "nemlenmesine" ve çimlenmenin azalmasına neden olabilir.

Bitkiler 12 °C (54 °F) civarı olan sıcaklıkları tolere edebilir (ancak sevmez) ve soğuğa duyarlıdırlar.[3][4] Çiçeklenme için fotoperiyot yoktur.[5] Çiçekler kendi kendine tozlaşabilir. Bununla birlikte, son derece yüksek sıcaklıkta, 33 ila 38 °C (91 ila 100 °F), polen canlılığını kaybeder ve çiçeklerin başarılı bir şekilde tozlaşma olasılığı çok daha düşer.

Türler ve çeşitleri

Özetle
Bakış açısı
Thumb
Arjantin Cachi'de kırmızı biber toz haline getirilmeden önce havada kurutulur.
Thumb
Şili biberi, jalapeno, muz biber, cayenne biberi ve habanero biberi

Biber cinsi 20-27 türlerden oluşmaktadır[6] Evcilleştirilmiş beş türü: C annuum, C baccatum, C chinense, C frutescens ve C pubescens' dir.[7] Türler arasındaki filogenetik ilişkiler biyocoğrafik, morfolojik,[8] kemosistematik,[9] hibridizasyon,[10] ve genetik veriler kullanılarak araştırılmıştır. Biber meyveleri, türler arasında ve içinde renk, şekil ve boyut bakımından muazzam ölçüde değişiklik gösterebilir ve bu da taksonlar arasındaki ilişkiler konusunda kafa karışıklığına yol açmıştır.[11] Kemosistematik çalışmalar, çeşitler ve türler arasındaki farkı ayırt etmeye yardımcı oldu. Örneğin, C. baccatum var. baccatum çeşidinin C. baccatum var pendulum ile aynı flavonoidlere sahip olması araştırmacıları iki grubun aynı türe ait olduğuna inanmaya yönlendirdi.

Aynı türün birçok çeşidi, birçok farklı şekilde kullanılabilir; örneğin, C. annuum, hem olgunlaşmamış yeşil durumunda hem de kırmızı, sarı veya turuncu olgun durumunda satılan "dolmalık biber" çeşidini içerir.

Peru' nun kırmızı biber çeşitliliğinin en yüksek olduğu ülke olduğu düşünülmektedir. Çünkü beş evcilleştirilmiş biber çeşidi de diğer ülkelerin aksine pazarlarda yaygın olarak satılmaktadır. Bolivya, en fazla yabani biber çeşidinin tüketildiği ülke olarak kabul edilmektedir.[12]

Acı biberlerdeki kapsaisin miktarı, çeşitler arasında önemli ölçüde değişir ve Scoville Acılık Ölçeğinde (SHU) ölçülür. SHU'da derecelendirilen dünyanın en acı bilinen biberi, 2.200.000'in üzerinde SHU'a sahip 'Carolina Reaper'dır.

Tür listesi[13][14]

Önceden bu cinse dahil edilmiş türler

Genetik

Çoğu Capsicum türü 2n = 2x = 24'tür. Evcilleştirilmemiş türlerin birkaçı 2n = 2x = 32'dir.[15] Hepsi diploiddir. Capsicum annuum ve Capsicum chinense genomları 2014 yılında tamamlandı. Capsicum annuum genomu yaklaşık 3.48 Gb'dir ve bu onu insan genomundan daha büyük yapar. Biber genomunun% 75'inden fazlası, genom boyunca geniş bir şekilde dağılmış, çoğunlukla Çingene unsurları olan yer değiştirebilir unsurlardan (Transpozon) oluşur.Transpozonların dağılımı, gen yoğunluğu ile ters orantılıdır. Biberin, Solanaceae familyasındaki iki alakalı tür olan hem domates hem de patatesle yaklaşık olarak aynı sayıdaki 34.903 gene sahip olduğu tahmin edilmektedir.[16]

Biberde kapsaisin

Özetle
Bakış açısı
Thumb
Franz Eugen Köhler'e ait Köhler'in Tıbbi Bitkileri el kitabındaki Capsicum annuum çizimi

Capsicum türlerinin çoğunun meyvesi, alışık olmayan birinin ağzında güçlü bir yanma hissi (keskinlik veya acılık) oluşturabilen lipofilik bir kimyasal olan kapsaisini (metil-n-vanilil nonenamid) içerir. Çoğu memeli bunu nahoş bulurken kuşlar etkilenmez. Kapsaisin salgısı meyveyi böcekler ve memeliler tarafından tüketilmekten korurken, parlak renkler tohumları dağıtacak kuşları çeker.[17][18][19]

Kapsaisin, plasental dokuda (tohumları tutan), iç zarlarda büyük miktarlarda ve daha az ölçüde, bu cinsteki bitkilerin meyvelerinin diğer etli kısımlarında bulunur. Tohumların kendileri herhangi bir kapsaisin üretmez, ancak en yüksek kapsaisin konsantrasyonu tohumların etrafındaki beyaz özde bulunabilir.[20] Keskin (acı) bir biberdeki kapsaisinin çoğu, tohumların tutunduğu meyvenin odacıklarını veya loküllerini bölen iç kaburgaların (septa) epidermisi üzerinde kabarcıklar halinde yoğunlaşır.[21] C. chinense meyvelerinde kapsaisin üretimi üzerine yapılan bir araştırma, kapsaisinoidlerin yalnızca keskin meyvelerin interloküler septasının epidermal hücrelerinde üretildiğini, kabarcık oluşumunun yalnızca kapsaisinoid birikiminin bir sonucu olarak gerçekleştiğini gösterdi.[22]

Meyvede bulunan kapsaisin miktarı oldukça değişkendir ve genetiğe ve çevreye bağlıdır ve neredeyse tüm Capsicum türlerine farklı miktarlarda algılanan acılık verir. Kapsaisin içermeyen en çok bilinen Capsicum, Scoville ölçeğinde sıfır değerine sahip olan, bir Capsicum annuum çeşidi olan dolmalık biberdir.[23] Dolmalık biberlerdeki kapsaisin eksikliği, kapsaisini (ve dolayısı ile acı tadı) ortadan kaldıran resesif bir genden kaynaklanır.[24] Tür içindeki kapsaisin olmayan başka biber çeşitleri de vardır; Dev Marconi,[25] Nefis Tatlılar,[26] Jimmy Nardello,[27] ve İtalyan Kızartmalık biberler.[28]

Acı biber, Kızılderili tıbbında büyük önem taşır ve kapsaisin, modern tıpta temel olarak topikal ilaçlarda dolaşım uyarıcı ve analjezik olarak kullanılır. Daha yakın zamanlarda, genellikle biber gazı olarak bilinen kapsaisin aerosol özütü, kolluk kuvvetleri tarafından bir kişiyi etkisiz hale getirmenin ölümcül olmayan bir yolu olarak veya kişisel savunma amaçlı kullanıldı. Bitkisel yağlarda veya bahçecilik ürünü olarak biber, bahçecilikte doğal bir böcek ilacı olarak kullanılabilir.[29]

Karabiber benzer bir yanma hissine neden olsa da, karabiberin sebebiyet verdiği yanma hissi farklı bir madde olan piperinden kaynaklanır.

Türkiye'de çeşitleri

Yaygın biber çeşitlerinin resimleri

  • Thumb
    C. annuum çeşitleri
  • Thumb
    Çeşitli renkte biberler
  • Thumb
    Peperoncini (C. annuum)
  • Thumb
    Kebap restoranında Peperoncini
  • Thumb
    Cayanne biberi (C. annuum)
  • Thumb
    Turuncu biberin kompakt bitkisi
  • Thumb
    Habanero biberi (C. chinense Jacquin) - çiçek ve meyveli bitki
  • Thumb
    Karayip pazarında C. chinense
  • Thumb
    C. chinense
  • Thumb
    Tay biberleri (C. annuum)
  • Thumb
    Bangalore pazarında taze Hint yeşil biberleri
  • Thumb
    Piri piri (C. frutescens 'Afrika Şeytanı')
  • Thumb
    Naga jolokia (bhut jolokia) (C. chinense x C. frutescens)
  • Thumb
    C. annuum çiçeği
  • Thumb
    C. annum çiçeği (yakın çekim)
  • Thumb
    Yeşil, sarı ve kırmızı biber
  • Thumb
    bangi biberi çiçeği, Malezya
  • Thumb
    Malezya'da küçük ama çok acı bir biber
  • Thumb
    Kurutulmuş ve gevrek kırmızı biber, Basilicata'da
  • Thumb
    Biber, Bangladeş
  • Thumb
    Bangladeş'te Naga Morich

Kaynakça

Dış bağlantılar

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.