Mauritius (aziz)

Mauritius (Maurice, Moritz, Morris), Romalı komutan ve 286 yılında ölen Hristiyan Teb Lejyonu'nun lideridir. Hem Katolik hem Ortodoks kilisesi tarafından büyük saygı duyulur.

Mauritius
Magdeburg Katedralindeki Mısırlı Aziz Mauritius heykeli
İman Şehidi
Doğum	250 Thebes, Mısır
Ölüm	286 Alpes Poeninae
Kutsayanlar	Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi, Lüteryan Kilisesi, Anglikan Komünyonu
Türbe	Bazilika San Pietro in Ciel d'Oro - Pavia - Lombardia - İtalya
Yortu	22 Eylül (Batı Kilisesi); 27 Aralık (Doğu Kilisesi)

Mauritius, 250 yılında Eski Mısır'ın Thebes şehrinde (Luksor bölgesi) doğmuştur. Daha sonra Roma ordusuna asker olarak katılmış ve yükselmiştir. 6600 kişilik Teb Lejyonu'nu kurmuş ve başına geçmiştir. Mauritius Hristiyanlığın bir tehdit kabul edildiği Roma İmparatorluğu'nun parçalanma döneminde Hristiyan olmuştur.^[1]

Aziz Mauritius'un Şehit Oluşu, El Greco (1580-1582)

Hristiyan kaynaklarına göre tamamen Hristiyan olan Teb Lejyonu ile birlikte Maximian tarafından Üçüncü Yüzyıl Krizi sırasında çıkan isyanları bastırmak için Galya'ya çağrılmıştır. Mont Blanc'daki St. Bernard Geçidi'ni açmak için görevlendirilmiştir. Gönderilmeden önce kendisi ve askerilerinden putperest tanrılarına adak vermeleri istenmiştir.

Maximian, bölgedeki Hristiyanlara saldırmasını emrettiğinde Mauritius buna karşı çıkmış ve imparator, cezalandırılmasını emretmiştir. Ceza olarak o zaman Roma ordusunda kullanılan her on askerden kura ile birinin infaz edildiği desimasyon yöntemi uygulanmıştır. Bundan sonra yeni emirler yollanmış, ancak itaat etmediği için ikinci bir desimasyon emredilmiştir.

Hristiyan dindaşlarına zulmetmeyi reddettikleri için imparator, geri kalan 6.666 askerin tamamının infaz edilmesini emretmiştir. Bu olayın gerçekleştiği yer İsviçre'de günümüzde Saint Maurice-en-Valais olarak bilinen Agaunum'da Saint Maurice-en-Valais Manastırı'nın bulunduğu yerde gerçekleşmiştir.

Teb Lejyonu'nun şehitliği, ilk olarak Lyon piskoposu Eucherius tarafından 434-450 yılları arasında dostu Salvius'a yazdığı bir mektupta anlatılmaktadır.

Anlatılan hikâyeyi doğrulayan bâzı kaynaklar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Teb bölgesindeki askerlere teslim edilen ekmek istihkakını gösteren bir papirüs kaydıdır. Bir diğer kanıt ise İskenderiye'de bulunan bâzı metal paralardır. Bu paralar Maximian tarafından askerlere verilmek üzere bastırılmıştır. Bir diğer kaynak, Roma döneminden günümüze ulaşan en eski belgelerden olan Notitia Dignitatum'dur. Bu belgede Teb bölgesinden gelen 4. lejyona ait askerlerin kayıtları geçmektedir.

295 yılında Kuzey Afrika'da infaz edilen Hristiyan Şehit Maksimilyen'in hikâyesinde de Teb'de Notitia Dignitatum'daki askerlerle aynı birliklerde bulunan Hristiyan lejyonerlerden bahsedilmektedir.

Yunan kaynaklarında bu askerlerin Kudüs piskoposu Zabdes tarafından vaftiz edildikleri yer almaktadır. Bu da Persler ile savaşta olan Roma İmparatorluğu'nun tecrübeli askerleri savaşa sürmek için geride Kudüs civarında yeni yerel birlikler oluşturduğu gerçeği ile uyuşmaktadır.

Mauritius hikâyesinin doğruluğuna karşı çıkanlar ise Roma İmparatorluğu'nda hiçbir birliğin tamamen infaz edilmediğini, buna alternatif olarak desimasyon yönteminin getirildiğini söylemektedir. 11. yüzyılda yaşamış Freisingli Otto isminde bir keşiş, Teb lejyonunun tamamen öldürülmediğini, aralarından kaçıp kurtulanların olduğunu yazmıştır.

Hikâyenin doğruluğu tam kanıtlanamasa da 515 yılından itibaren pek çok hacı, Agaunum'da Burgonya Kralı Sigismund tarafından kurulan manastıra akın etmiştir. Bu manastırın özelliği, diğer manastırlarda olduğu bir keşiş tarafından kurulmak yerine kral ve piskoposlar tarafından kurulmuş olmasıdır.

Mauritius, 926 yılında Roma İmparatorlarının koruyucusu olarak aziz ilan edilmiştir. Mauritius'un mızrağı, kılıcı ve mahmuzları 1916 yılına kadar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu imparatorlarının taç giyme törenlerinde kullanılmıştır.

Hristiyan sanatında Mauritius, zırhlı ve kalkanında kırmızı bir haç ile tasvir edilir. Mauritius, İsviçre'nin kayak merkezleri ile ünlü Saint-Moritz şehrine ismini vermiştir.

Mauritius adına kurulmuş Avrupa'nın her yerine yayılmış 650'den fazla dinî yapı vardır. Sadece İsviçre'de Aargau'da yedi, Luzern'de altı, Solothurn'da dört adet kilise vardır. Mauritius'un bayramı Appenzell kantonunda resmî tatildir.

Mauritius adına kurulmuş çeşitli şövalyelikler de bulunur. Papayı korumakla görevli İsviçreli Muhafızlar'ın koruyucusudur.

Mauritius'a Mısır Kopt Kilisesi'nde de yer verilir. Almanya'daki Magdeburg Katedrali'nde bulunan 13. yüzyıldan kalma bir heykelde Mauritius zenci olarak tasvir edilmiştir.

Kaynakça

1. "Mershman, Francis. "St. Maurice," The Catholic Encyclopedia, Vol. 10. [[New York City]]: Robert Appleton Company, 1911. 6 Mar. 2013". 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.