As (sikke)

As (çoğul asses), Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nda kullanılan, önce gümüş, sonra bakırdan basılan bir sikke olup adını ağırlık birimi (12 unciae = ounces) eşsesinden alır. Zamanla değer kaybetmekten kurtulamamıştır.

MÖ 240-225 civarı, Æ Aes oyma As

Cumhuriyet sikkesi

As MÖ 280'de Roma Cumhuriyetinde ortaya çıkan dökme bronzdan bir sikke olup anlamı 'birim' ya 'birlik' tir. (Latince: bronzdan yapılan şey). İlave olarak as'ın alt değer birimleri; bes (2/3), semis (1/2), quincunx (5/12), triens (1/3), quadrans (1/4), sextans (1/6), uncia (1/12, aynı zamanda yaygın bir ağırlık birimi) ve semuncia (1/24), as'in katları olarak, dupondius (2), sestertius (2.5), tressis (3), quadrussis (4), quinquessis (5) ve denarius (10), olarak basılmıştır.

Dökme sikke olarak as, 70 yıl boyunca basıldı ve birkaç aşamada ağırlığı yaklaşık bir sextantal (yani ağırlığı bir pound'un 1/6 oranına indirildi) düşürüldü. Aynı anda gümüş bir sikke olan denarius'un da değeri düşürüldü. Erken dönem Roma gümüş sikkeleri Yunan ağırlık sistemi ile basılmış olduğundan, hem güney İtalya da hem de Adriyatik'in karşı kıyısında kolayca kabul gördü ancak şimdi Roma sikkeleri Roma Ağırlık Standartları ile basılıyordu. Denarius ya da 'tenner', ilk olarak on as değerinde basıldı ancak MÖ 140 civarında on altı as olarak tekrar değerlendirildi. Söylendiğine göre bu Pön savaşları'nın finansal sonucu idi.

Roma Cumhuriyeti as kalıbı.

Cumhuriyet boyunca as, ön yüzünde Janus büstü arka yüzünde ise gemi pruvası ile basılmıştı. Orijinalinde Libral üzerinden üretilmişti, sonradan Libral ağırlık standardına göre yeniden değerlendirildi. Cumhuriyetin bronz sikkeleri dökme tekniğinden dövme tekniğine ağırlıkları azaltılmış olarak geçti. Bazı dönemlerde ise hiç as basılmadı.

İmparatorluk sikkesi

Nero dönemi As'ı

23'teki Augustus Sikke Reformu'nun ardından as, bronz yerine saf kırmızımsı bakırdan basıldı. Sestertius ya da iki buçukluk (orijinalinde 2.5 as, ama şimdi 4 as) ve dupondius (2 as) nümizmatikçilerin (orichalcum pirinç)^[1] dedikleri altın renkli bir bronz alaşımından basılmaya başlandı. As basımı 3. yüzyılın sonlarına kadar devam etti. Roma İmparatorluğunda düzenli olarak basılan en değersiz para idi. Son as 270'te Aurelian ve Diocletianus'un yönetiminin başlarında basılmıştır.^[2]

Sestertius Hadrianus, dupondius Antoninus Pius ve as Marcus Aurelius

As ve katları

1/24 as = semuncia 1/36 as = duella 1/48 as = sicilicus 1/72 as = sextula 1/96 as = drachma 1/144 as = semisextula 1/288 as = scripulum

1/12 as = uncia 2/12 as = sextans 3/12 as = quadrans, teruncius, triuncis 4/12 as = triens 5/12 as = quincunx 6/12 as = semis 7/12 as = septunx 8/12 as = bes 9/12 as = dodrans 10/12 as = dextans, decunx 11/12 as = deunx

2 as = dupondius 3 as = tripondius, tressis 5 as = quinquessis 6 as = sexis 7 as = septissis 8 as = octussis 9 as = nonussis 10 as = decussis 20 as = bicessis 30 as = tricessis 100 as = centussis

Kaynakça

1. http://www.archives.nd.edu/cgi-bin/lookup.pl?stem=orichalcum&ending= ^{[yalın URL]}
2. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2007.