Abdullah bin Mesud

Abdullah bin Mesud (? - 653, Medine), sahabi ve ilk dönem müfessir, muhaddis ve fâkihlerindendir.

Abdullah bin Mesud
Ölüm	653 Medine
Milliyet	Arap
Din	İslam
Kariyeri
Dalı	Fıkıh ve Hadis

Hayatının ilk yıllarında Mekkeli bir zengin için çobanlık yapmış, İslam'ı duyunca da kardeşi Ukbe ve annesi Ümmü Abd bint Abd İbn Süvâ ile birlikte müslüman olmuştur. İlk müslüman olan altıncı kişi olan Abdullah bin Mesud, Kabe'de ilk defa açıktan Kur'an okuyan kişidir ki bu sebeple Kureyş ileri gelenleri tarafından çok eziyet görmüştür. Daha sonraları peygamber onu himayesine almış, ömrü boyunca da peygamberin yanından ayrılmamıştır. Abdullah bin Mesud, peygamberin evine izinsiz girebilen tek kişidir.^[1]

Bedir, Uhud ve Hendek muharebelerinin hepsine katılmış, Bedir'de Ebu Cehil'i öldürerek Mekkelilere ağır bir darbe vurmuştur. Peygamberin ölümünden sonra ise Yermuk Savaşı'na katılmıştır.

Peygamberden en çok hadis rivayet eden zevat arasında kendisine yer bulmuştur ayrıca ashab arasında güzel Kuran-ı Kerim okuması ile de temayüz etmiştir. Yazdığı mushafında Fatiha suresi dahil edilmemiştir. Son iki sureler olan Felak ve Nas sureleri El-Mu'avvizeteyn adı altında tek bir sure olarak yazılmıştır. Bu nedenle de mushafı 112 sureden oluşmaktaydı.^[2] Başka rivayete göre ise son iki sureyi de yazdığı iddia edilmiştir.^[3][4][5][6] İbn Hazm da İbn Mesud'un bu sureleri reddettiği iddiasını yalanlamıştır.^[7]

Abdullah bin Mesud, halife Ömer tarafından Kûfe'ye kadı tayin edilmiş ve orada halka İslamî hükümleri anlatmakla görevlendirilmiştir. Irak'ın bilhassa da Kufe şehrinin ilim menbaı olmasında çok büyük katkıları olmuş ve daha sonra halife Osman tarafından bu göreve devamı uygun görülmüştür. Ancak daha sonra Osman'ın Kufe valisi Velit bin Ukbe ile aralarında çıkan bir tartışma sonucu Velid'in isteği üzerine halife Osman tarafından azledildi. Ömrünün sonlarına doğru Medine'ye gelmiştir. Hicretin 33. veya 34. yılında altmış yaşlarında Osman'ın hilafeti döneminde ölmüştür. Vasiyeti üzerine geceleyin Bâki Mezarlığı'na gömülmüştür. Cenaze namazını arkadaşı Ammar bin Yasir kıldırmıştır.

Kaynakça

1. İbnü'l Esir, Üsdü'l Gâbe, III, s. 256-257
2. al-Qurtubi. al-Jami’ li-Ahkam al-Qur’an (also called Tafsir al-Qurtubi). Cairo: Dar al-Kutab al-Misriyah, 1964. ss. Vol.1 pg 115.
3. ibn Abd-al-Malik al-Hindi, Ali. Kanz al-Ummal: Hadith 2743. Beirut: ar-Resalah Publications, 1981.
4. al-Jazri, Shams ad-Din. an-Nashr fi Qira’at al-‘Ashr. (Cairo: Maktaba at-Tijariah al-Kubra, n.d.). ss. Vol1,1 55, 165, 172, 185.
5. al-Suyuti. al-Ittiqan. ss. Vol.1, 271.
6. Ibn Hazm. al-Muhalla. (Beirut: Dar al-Fikr, n.d.). ss. Vol.1, 32.
7. İbn Hazm. al-Muhalla. (Beirut: Dar al-Fikr, n.d.). ss. Vol.1, 32.