3317 Paris

3317 Paris, geçici adlandırması 1984 KF, çapı yaklaşık 119 kilometre (74 mil) olan, Truva kampına dahil büyük bir Jüpiter truvasıdır. 26 Mayıs 1984 tarihinde California, ABD'de bulunan Palomar Gözlemevinde, Amerikalı astronomlar Carolyn ve Eugene Shoemaker tarafından keşfedilmiştir.^[1] Dönme süresi 7,1 saat olarak ölçülen ve en büyük Jüpiter truvalılarından biri olan olağan dışı ve büyük olasılıkla dairesel şekilli bir T tipi asteroittir.^[5] Yunan mitolojisindeki ünlü Truva prensi Paris'e atıfla isimlendirilmiştir.^[1]

3317 Paris

Keşif [1]
Keşfeden	C. Shoemaker E. Shoemaker
Keşif yeri	Palomar Gözlemevi
Keşif tarihi	26 Mayıs 1984
Adlandırmalar
MPC belirtmesi	(3317) Paris
Telaffuz	/ˈpɛərɪs/[2][3]
Adın kaynağı	Paris (Yunan mitolojisi)[1]
Alternatif adlandırma	1984 KF · 1963 QD 1982 BN3 · 1982 DC
Küçük gezegen kategorisi	Jüpiter truvalısı [1][4][5] Truvalı [6][7] · arkaplan [7]
Yörünge özellikleri [4]
Dönem 23 Mart 2018 (JD 2458200,5)
Belirsizlik parametresi 0
Gözlem yayı	54,43 y (19.879 g)
Günöte	5,8845 AU
Günberi	4,5601 AU
Yarı büyük eksen	5,2223 AU
Dış merkezlik	0,1268
Yörünge periyodu	11,93 y (4.359 g)
Ortalama ayrıklık	245,60°
Ortalama devinim	0° 4d 57.36s / gün
Eğiklik	27,866°
Çıkış düğümü boylamı	135,90°
Günberi zamanı	2022-01-09[8]
Perihelyon açısı	149,91°
Jüpiter MOID	0,4085 AU
TJüpiter	2,7530
Fiziksel özellikler
Tayf tipi	T (SMASS-II)[9] D (Bus–DeMeo)[9] B–V = 0,960±0,060[10] V–R = 0,480±0,040[10] V–I = 0,950±0,010[5]
Mutlak parlaklık (H)	8,30[1][5][11][12] 8,32±0,27[13] 8.4[14]
Boyutlar	116,0 km × 116,0 km[9]
Ortalama çap	116,26±5,2 km[11] 118,79±1,18 km[14] 120,45±1,65 km[12]
Sinodal dönme süresi	7,048±0,005 sa[15][a] 7,082±0,001 sa[16] 7,082±0,004 sa[17] 7,091±0,002 sa[18][a]
Geometrik albedo	0,055±0,009[14] 0,059±0,002[12] 0,0625 (derived)[5] 0,0626±0,006[11]
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Yörünge ve sınıflandırma

Büyük Jüpiter asteroitlerinden biri olan Paris, Truva kampı olarak adlandırılan Jüpiter'in L₅ Lagrange noktasında yer almaktadır.^[6] Jüpiter popülasyonunda bulunmakla birlikte bu aile dışından kaynaklı olduğu düşünülen bir arkaplan asteroididir.^[7][9]

Güneş'e 4,6 - 5,9 AU mesafede, 11 yıl 11 ay (4.359 gün, 5,22 AU yarı büyük eksen) süreli bir yörünge periyoduna sahip bir yönde hareket etmektedir. Ekliptik düzeleme göre 28° bir yörünge eğikliğine ve 0,13 oranında bir dışmerkezliğe sahiptir.^[4] İlk olarak, Ağustos 1963 tarihinde 1963 QD adıyla Goethe Link Gözlemevinde gözlemlenmiş olup, bu nedenle Palomar Gözlemevinde resmi olarak tanınan ilk gözlemi öncesindeki gözlem yayı 20 yıl öncesinden başlar.^[1]

Fiziksel özellikleri

En büyük Jüpiter truvalıları

Truvalı	Çap (km)
624 Hektor	225
617 Patroklos	140
911 Agamemnon	131
588 Achilles	130
3451 Mentor	126
3317 Paris	119
1867 Deiphobus	118
1172 Äneas	118
1437 Diomedes	118
1143 Odysseus	115
Kaynak: JPL Small-Body Database, NEOWISE verisi

SMASS sınıflandırmasında, nadir olarak görülen T tipi bir asteroitken, Bus-DeMeo sınıflandırmasında ise Jüpiter truvaları arasındaki baskın tayf tipi olan D tipi asteroit olarak kategorize edilmiştir.^[9] V-I renk ölçeğindeki 0,95 değeri ise D tipi asteroitler için tipik bir değerdir.^[5]

Dönme süresi

Stefano Mottola tarafından, Şili'de bulunan La Silla Gözlemevindeki ESO 1-metrelik teleskop kullanılarak Kasım 1990 tarihinde gerçekleştirilen ilk fotometrik gözlemlerden itibaren Paris'in dönme ışık eğrilerine dair çok sayıda veri elde edilmiştir. İlk gözlemde 7,082±0,004 saat olarak hesaplanan dönme süresi, 0,08±0,01'lik bir parlaklık varyasyonuyla birlikte raporlanmıştır. Temmuz 1998'de Calar Alto Gözlemevinde Mottola tarafından yapılan takip gözlemlerinde, aynı rafine süre, 0,10 parlaklığında (U=2+/2+) bir genlik sonucu elde edilmiştir.^[5][17]

Robert Stephens tarafından 2016-2017 yılları arasında Güneş Sistemi Çalışmaları Merkezi'nde (U80) yapılan takip gözlemleriyle, 0,11 büyüklüğünde bir parlaklık genliği(U=3-/3-)^[15][18][a] ile 7,048 ve 7,091 saat olmak üzere iki iyi tanımlanmış yörünge periyodu ölçülmüştür. Bu çalışma, sırasıyla 2008 ve 2009'da yapılan René Roy ve Federico Manzini tarafından 7,08 saatlik dönme süresi hesaplamasının yerini almıştır (U=2/2+).^[16] Tüm fotometrik gözlemlerde ölçülen düşük parlaklık değişimi, cismin uzunlamasına değil küresel bir şekli olduğunun göstergesidir.^[5]

Çap ve albedo

Bir yıldızın Paris tarafından örtülmesi 17 Ağustos 2010'da ölçülmüş ve 116,0 × 116,0 kilometrelik (zayıf uyum) büyük ve küçük örtülme ekseni sonucunu vermiştir.^[9]

IRAS, Japon Akari uydusu ve NASA'nın WISE projesinin NEOWISE görevi tarafından yapılan araştırmalara göre Paris'in çapı 116,26 ve 120,45 kilometredir ve yüzeyinin albedosu 0,055 ve 0,0626 olarak hesaplanmıştır.^[11][14][12] CALL (Asteroit Işıkeğrisi Bağlantısı İşbirliği) ise, IRAS'tan elde ettiği veriler kapsamında albedo değerini 0,0625 olarak kabul eder ve bu veriden hareketle mutlak büyüklüğü olan 8,3'e göre cismin çapını 116,26 kilometre olarak hesaplar.^[5]

Yukarıda belirtilen üç çalışmanın kataloglarında, Paris sırasıyla 6., 10. ve 11. en büyük Jüpiter truvasıdır.

Gözlemsel verilere göre en büyük Jüpiter truvalıları(A) (ortalama yarıçap(km); KY: Keşif yılı)
Tanım	H	WISE	IRAS	Akari	Ln	DS	V–I	KY	Kaynak
624 Hektor	7,2	225	233	230,99	L4	6,92	0,930	1907	list
617 Patroklos	8,19	140,362	140,92	140,85	L5	102,80	0,830	1906	list
911 Agamemnon	7,89	131,038	166,66	185,30	L4	6,59	0,980	1919	list
588 Achilles	8,67	130,099	135,47	133,22	L4	7,31	0,940	1906	list
3451 Mentor	8,4	126,288	116,30	117,91	L5	7,70	0,770	1984	list
3317 Paris	8,3	118,790	116,26	120,45	L5	7,09	0,950	1984	list
1867 Deiphobus	8,3	118,220	122,67	131,31	L5	58,66	0,930	1971	list
1172 Äneas	8,33	118,020	142,82	148,66	L5	8,71	0,950	1930	list
1437 Diomedes	8,3	117,786	164,31	172,60	L4	24,49	0,810	1937	list
1143 Odysseus	7,93	114,624	125,64	130,81	L4	10,11	0,860	1930	list
2241 Alcathous	8,64	113,682	114,63	118,87	L5	7,69	0,940	1979	list
659 Nestor	8,99	112,320	108,87	107,06	L4	15,98	0,790	1908	list
3793 Leonteus	8,7	112,046	86,26	87,58	L4	5,62	0,780	1985	list
3063 Makhaon	8,4	111,655	116,14	114,34	L4	8,64	0,830	1983	list
1583 Antilochus	8,6	108,842	101,62	111,69	L4	31,54	0,950	1950	list
884 Priamus	8,81	101,093	96,29	119,99	L5	6,86	0,900	1917	list
1208 Troilus	8,99	100,477	103,34	111,36	L5	56,17	0,740	1931	list
1173 Anchises	8,89	99,549	126,27	120,49	L5	11,60	0,780	1930	list
2207 Antenor	8,89	97,658	85,11	91,32	L5	7,97	0,950	1977	list
2363 Cebriones	9,11	95,976	81,84	84,61	L5	20,05	0,910	1977	list
4063 Euforbo	8,7	95,619	102,46	106,38	L4	8,85	0,950	1989	list
2357 Phereclos	8,94	94,625	94,90	98,45	L5	14,39	0,960	1981	list
4709 Ennomos	8,5	91,433	80,85	80,03	L5	12,28	0,690	1988	list
2797 Teucer	8,7	89,430	111,14	113,99	L4	10,15	0,920	1981	list
2920 Automedon	8,8	88,574	111,01	113,11	L4	10,21	0,950	1981	list
15436 Dexius	9,1	87,646	85,71	78,63	L4	8,97	0,870	1998	list
3596 Meriones	9,2	87,380	75,09	73,28	L4	12,96	0,830	1985	list
2893 Peiroos	9,23	86,884	87,46	86,76	L5	8,96	0,950	1975	list
4086 Podalirius	9,1	85,495	86,89	85,98	L4	10,43	0,870	1985	list
4060 Deipylos	9,3	84,043	79,21	86,79	L4	9,30	0,760	1987	list
1404 Ajax	9,3	83,990	81,69	96,34	L4	29,38	0,960	1936	list
4348 Poulydamas	9,5	82,032	70,08	87,51	L5	9,91	0,840	1988	list
5144 Achates	9,0	80,958	91,91	89,85	L5	5,96	0,920	1991	list
4833 Meges	8,9	80,165	87,33	89,39	L4	14,25	0,940	1989	list
2223 Sarpedon	9,41	77,480	94,63	108,21	L5	22,74	0,880	1977	list
4489 Dracius	9,0	76,595	92,93	95,02	L4	12,58	0,950	1988	list
2260 Neoptolemus	9,31	76,435	71,65	81,28	L4	8,18	0,950	1975	list
5254 Ulysses	9,2	76,147	78,34	80,00	L4	28,72	0,970	1986	list
3708 Socus	9,3	75,661	79,59	76,75	L5	6,55	0,980	1974	list
2674 Pandarus	9,1	74,267	98,10	101,72	L5	8,48	1,000	1982	list
3564 Talthybius	9,4	73,730	68,92	74,11	L4	40,59	0,900	1985	list
4834 Thoas	9,1	72,331	86,82	96,21	L4	18,19	0,950	1989	list
7641 Cteatus	9,4	71,839	68,97	75,28	L4	27,77	0,980	1986	list
3540 Protesilaos	9,3	70,225	76,84	87,66	L4	8,95	0,940	1973	list
11395 Iphinous	9,8	68,977	64,71	67,78	L4	17,38	–	1998	list
4035 Thestor	9,6	68,733	68,23	66,99	L4	13,47	0,970	1986	list
5264 Telephus	9,4	68,472	73,26	81,38	L4	9,53	0,970	1991	list
1868 Thersites	9,5	68,163	70,08	78,89	L4	10,48	0,960	1960	list
9799 Thronium	9,6	68,033	64,87	72,42	L4	21,52	0,910	1996	list
4068 Menestheus	9,5	67,625	62,37	68,46	L4	14,40	0,950	1973	list
23135 Pheidas	9,9	66,230	58,29	68,50	L4	8,69	0,860	2000	list
2456 Palamedes	9,3	65,916	91,66	99,60	L4	7,24	0,920	1966	list
3709 Polypoites	9,1	65,297	99,09	85,23	L4	10,04	1,000	1985	list
1749 Telamon	9,5	64,898	81,06	69,14	L4	16,98	0,970	1949	list
3548 Eurybates	9,6	63,885	72,14	68,40	L4	8,71	0,730	1973	list
4543 Phoinix	9,7	63,836	62,79	69,54	L4	38,87	1,200	1989	list
12444 Prothoon	9,8	63,835	64,31	62,41	L5	15,82	–	1996	list
4836 Medon	9,5	63,277	67,73	78,70	L4	9,82	0,920	1989	list
16070 Charops	9,7	63,191	64,13	68,98	L5	20,24	0,960	1999	list
15440 Eioneus	9,6	62,519	66,48	71,88	L4	21,43	0,970	1998	list
4715 Medesicaste	9,7	62,097	63,91	65,93	L5	8,81	0,850	1989	list
34746 Thoon	9,8	61,684	60,51	63,63	L5	19,63	0,950	2001	list
38050 Bias	9,8	61,603	61,04	50,44	L4	18,85	0,990	1998	list
5130 Ilioneus	9,7	60,711	59,40	52,49	L5	14,77	0,960	1989	list
5027 Androgeos	9,6	59,786	57,86	n,a,	L4	11,38	0,910	1988	list
6090 Aulis	9,4	59,568	74,53	81,92	L4	18,48	0,980	1989	list
5648 Axius	9,7	59,295	63,91	n,a,	L5	37,56	0,900	1990	list
7119 Hiera	9,7	59,150	76,40	77,29	L4	400	0,950	1989	list
4805 Asteropaios	10,0	57,647	53,16	43,44	L5	12,37	–	1990	list
16974 Iphthime	9,8	57,341	55,43	57,15	L4	78,9	0,960	1998	list
4867 Polites	9,8	57,251	58,29	64,29	L5	11,24	1,010	1989	list
2895 Memnon	10,0	56,706	55,67	n,a,	L5	7,50	0,710	1981	list
4708 Polydoros	9,9	54,964	55,67	n,a,	L5	7,52	0,960	1988	list
(21601) 1998 XO89	10,0	54,909	55,67	56,08	L4	12,65	0,970	1998	list
12929 Periboea	9,9	54,077	61,04	55,34	L5	9,27	0,880	1999	list
17492 Hippasos	10,0	53,975	55,67	n,a,	L5	17,75	–	1991	list
5652 Amphimachus	10,1	53,921	53,16	52,48	L4	8,37	1,050	1992	list
2759 Idomeneus	9,9	53,676	61,01	52,55	L4	32,38	0,910	1980	list
5258 Rhoeo	10,2	53,275	50,77	n,a,	L4	19,85	1,010	1989	list
(12126) 1999 RM11	10,1	53,202	n,a,	n,a,	L5	n,a,	?	1999	list
(15502) 1999 NV27	10,0	53,100	55,67	50,86	L5	15,13	0,875	1999	list
4754 Panthoos	10,0	53,025	53,15	56,96	L5	27,68	–	1977	list
4832 Palinurus	10,0	52,058	53,16	n,a,	L5	5,32	1,000	1988	list
5126 Achaemenides	10,5	51,922	44,22	48,57	L4	53,02	–	1989	list
3240 Laocoon	10,2	51,695	50,77	n,a,	L5	11,31	0,880	1978	list
4902 Thessandrus	9,8	51,263	61,04	71,79	L4	738	0,960	1989	list
11552 Boucolion	10,1	51,136	53,16	53,91	L5	32,44	–	1993	list
(20729) 1999 XS143	10,4	50,961	46,30	n,a,	L4	5,72	1,000	1999	list
6545 Leitus	10,1	50,951	53,16	n,a,	L4	16,26	0,910	1986	list
4792 Lykaon	10,1	50,870	53,16	n,a,	L5	40,09	0,960	1988	list
21900 Orus	10,0	50,810	55,67	53,87	L4	13,45	0,950	1999	list
1873 Agenor	10,1	50,799	53,76	54,38	L5	20,60	–	1971	list
5028 Halaesus	10,2	50,770	50,77	n,a,	L4	24,94	0,900	1988	list
2146 Stentor	9,9	50,755	58,29	n,a,	L4	16,40	–	1976	list
4722 Agelaos	10,0	50,378	53,16	59,47	L5	18,44	0,910	1977	list
5284 Orsilocus	10,1	50,159	53,16	n,a,	L4	10,31	0,970	1989	list
11509 Thersilochos	10,1	49,960	53,16	56,23	L5	17,37	–	1990	list
5285 Krethon	10,1	49,606	58,53	52,61	L4	12,04	1,090	1989	list
4791 Iphidamas	10,1	49,528	57,85	59,96	L5	9,70	1,030	1988	list
9023 Mnesthus	10,1	49,151	50,77	60,80	L5	30,66	–	1988	list
5283 Pyrrhus	9,7	48,356	64,58	69,93	L4	7,32	0,950	1989	list
4946 Askalaphus	10,2	48,209	52,71	66,10	L4	22,73	0,940	1988	list
(22149) 2000 WD49	10,2	48,190	50,77	50,37	L4	7,84	1,090	2000	list
(32496) 2000 WX182	10,2	48,017	50,77	51,63	L5	23,34	0,950	2000	list
5120 Bitias	10,2	47,987	50,77	n,a,	L5	15,21	0,780	1988	list
12714 Alkimos	10,1	47,819	61,04	54,62	L4	28,48	–	1991	list
7352 Hypsenor	9,9	47,731	55,67	47,07	L5	648	0,850	1994	list
1870 Glaukos	10,6	47,649	42,23	n,a,	L5	5,99	—	1971	list
4138 Kalchas	10,1	46,462	53,16	61,04	L4	29,2	0,810	1973	list
(23958) 1998 VD30	10,2	46,001	50,77	47,91	L4	562	0,990	1998	list
4828 Misenus	10,4	45,954	46,30	43,22	L5	12,87	0,920	1988	list
4057 Demophon	10,1	45,683	53,16	n,a,	L4	29,82	1,060	1985	list
4501 Eurypylos	10,4	45,524	46,30	n,a,	L4	6,05	–	1989	list
4007 Euryalos	10,3	45,515	48,48	53,89	L4	6,39	–	1973	list
5259 Epeigeus	10,3	44,741	42,59	44,42	L4	18,42	–	1989	list
30705 Idaios	10,4	44,546	46,30	n,a,	L5	15,74	–	1977	list
16560 Daitor	10,7	43,861	51,42	43,38	L5	–	–	1991	list
(15977) 1998 MA11	10,4	43,530	46,30	51,53	L5	250	0,906	1998	list
7543 Prylis	10,6	42,893	42,23	n,a,	L4	17,80	–	1973	list
4827 Dares	10,5	42,770	44,22	n,a,	L5	19,00	–	1988	list
1647 Menelaus	10,5	42,716	44,22	n,a,	L4	17,74	0,866	1957	list
(A)  Kaynaklar: WISE/NEOWISEkataloğu(NEOWISE_DIAM_V1 PDS, Grav, 2012); IRAS verileri (SIMPS v.6 catalog); ve Akari kataloğu (Usui, 2011); DS: Dönme süresi and V–I (renk ölçeği) LCDB'dan alınmıştır. Not: elde edilemeyen veriler JPL SBDB (query) ve LCDB (query form)'den alınmıştır.

En büyük 100 Jüpiter Truvalısı

Adlandırma

Bu küçük gezegen Yunan mitolojisinde adı geçen Truva kralı Priam'ın çok sayıdaki oğullarından biri olan Paris'e atfen adlandırılmıştır. Menelaus'un eşi Truvalı Helen'i kaçırması Truva Savaşına neden olmuştur.^[1] Resmi adlandırma atıfı Küçük Gezegen Merkezi tarafından 27 Aralık 1985 tarihinde yayımlanmıştır (M.P.C. 10312).^[19]

Kültürde

• Schlock Mercenary'de yer alan birkaç karakter, 3317 Paris'te bulunan bazı şirket ofislerinde mafya tarafından rehin tutulmaktadır.^[20]

Notlar

1. Center for Solar System Studies (U81)'de Robert Stephens tarafından yapılan Feb 2016, Jan 2017 çalışmalarından elde edilen (3317) Paris'in ışık eğrisi grafikleri. Kalite kodu is 3/3-. Bu çalışmalara ilişkin özet verilere LCDB ve CS3 adreslerinden erişilebilinir.