Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
2011 Libya bombardımanı, 19 Mart 2011'de UTC saati ile 16:45'te başlayan, Libya'daki karışıklığı düzeltme amaçlı operasyonudur.[12][13][14]
 | Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. |
| 2011 Libya bombardımanı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2011 Libya ayaklanması'nın parçası | |||||||||
 Bombardımanın yapıldığı hava üslerinin konumu. | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
|
Uygulanan karar 1. aşama: SEAD 2. aşama: CAP İşbirlikçi muhalifler (kara kuvvetleri) |
 Libya Sosyalist Halk CemahiriyesiDestekleyen:  Belarus askeri danışmanları[1][2] | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
 Mahmud Jebril |
Ebubekir Yunus Jaber | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 1 F-15E çöktü (savaş dışı kayıp),[3] 1 MQ-8 dron vuruldu,[4] 21–35 SAS savaşçıları öldü,[5][6] 3 Hollandalı asker ele geçirildi[7] |
14 asker, 14 tank, 20 zırhlı personel taşıyıcısı, 40 araç,[8] 2 çoklu roketatar, onlarca pick-up[9] Hava savunma sistemleri parçaları ve genel askeri altyapı[10] | ||||||||
| 64 ölü, 150 yaralı. (Kaddafi tarafının iddiası)[11] | |||||||||
| Bahsedilen kayıplar ve zararlar tarafsız kaynaklardan elde edilmiştir. | |||||||||
19 Mart günü, operasyon öncesinde UTC ile saat 13:30'da Paris'te yapılan toplantıya Fransa cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, BM genel sekreteri Ban Ki-moon, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve bazı temsilciler katıldı.[15] Toplantı sonrasında da hava ve füze taarruzu başlamıştır.[16][17] Saldırının ardından çeşitli tepkiler gelmiştir, Rus Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, "Bir dizi ülkenin hava kuvvetleri, 19 Mart'ta Libya'ya karşı askeri eylemlere başladı. Moskova, bu askeri eylemi üzüntüyle karşılamaktadır" dedi.[18]
18 Mart tarihinde kamuoyunda, koalisyon devletlerinin Libya'ya müdahale edeceği söylenmeye başlamıştı. Libya Başbakanı Muammer Kaddafi, Barack Obama'ya operasyon öncesinde mektup yazmıştır, mektupta Obama'ya sitem etmiş ve isyancılara karşı tutumunu savunmuştur:
Kaddafi'nin Düşüşü ve Ölümü
2011 yılında yapılan müdahalenin ardından, Libya lideri Muammer Kaddafi, Ekim 2011'de Sirte kentinde yakalanarak öldürüldü. Bu gelişme, Libya'da 42 yıllık otoriter bir yönetimin sona erdiği anlamına geliyordu. Kaddafi’nin ölümünün ardından, Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) ülkenin geçici yönetimini üstlenerek 23 Ekim 2011'de ülkenin “kurtuluşunu” ilan etti.
Siyasi Geçiş Süreci
Ulusal Geçiş Konseyi'nin yönetimi altında, 2012'de yapılan ilk demokratik seçimlerle Genel Ulusal Kongre (GUK) kuruldu. Ancak, siyasi yapının zayıflığı ve milis gruplarının etkinliği nedeniyle UGK'nin ve GUK'un otoritesi sınırlı kaldı. 2014 yılında Temsilciler Meclisi’nin seçilmesiyle, Libya’da iki ayrı parlamento ve yönetim yapısı oluştu.
İç Savaş ve Bölünme
2014’ten itibaren, Libya Ulusal Ordusu (LUO) lideri General Halife Hafter ve Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) arasında yoğun çatışmalar başladı. Bu durum ülkeyi doğu ve batı olarak fiilen ikiye ayırdı. Hafter, 2019 yılında Trablus'u ele geçirmek için büyük bir saldırı başlattı, ancak uluslararası destek ve yerel direniş nedeniyle bu girişim başarısız oldu.
Uluslararası Müdahaleler ve Anlaşmalar
2019'da Türkiye, UMH ile deniz yetki sınırlandırması ve güvenlik iş birliği anlaşmaları imzaladı. Türkiye’nin askeri desteği, UMH’nin Hafter güçlerine karşı başarılı olmasını sağladı. Aynı dönemde Rusya da Hafter’e destek vererek, Libya’daki iç savaşta karşılıklı müdahalelere katkıda bulundu.
Ateşkes ve Geçici Ulusal Birlik Hükümeti
2020 yılında Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varıldı ve taraflar ateşkese uyduklarını açıkladılar. 2021'de geçici bir ulusal birlik hükümeti kuruldu, ancak Aralık 2021'de yapılması planlanan seçimler siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle ertelendi.
2024 itibarıyla Libya’da istikrarsızlık devam etmektedir. Ülkenin farklı bölgelerinde hala etkin olan silahlı gruplar ve bölgesel nüfuz mücadelesi, kalıcı bir siyasi çözümün önünde engel olarak durmaktadır. Uluslararası toplum, Libya’da barışın ve istikrarın sağlanması için diplomatik çabalarını sürdürmektedir.
| “ |
Oğlumuz Sayın Barack Hüseyin Obama’ya. Sana daha önce de söyledim. Allah korusun Libya ile ABD savaşa girse bile sen bizim oğlumuz olarak kalacaksın. Bizim gözümüzdeki resmin değişmeyecek. Senden aynı imajı korumanı istiyorum. Eli silahlı El Kaide militanları senin ülkendeki şehirleri kontrol etseydi sen ne yapardın? Söyle ben de aynı yolu izleyeyim.[19] |
„ |
—Muammer Kaddafi | ||
Paris zirvesi devam ederken Kaddafi, müdahale etmeyi görüşen devletleri uyaran bir mesaj yayınlamıştır. Mesajında "Libyalılar ülkeleri için ölmeye hazır" ve "Libya’ya müdahaleden pişman olursunuz. Libya sizin değil, Libyalılarındır" dedi[19][20]
Operasyon öncesi ve operasyon aşaması kronolojide UTC saatleri ile belirtilmiştir.[21] 1. gün: 19 Mart 2011
20:48 — Libya hükûmeti tüm askerlere ateşkes emri verdiklerini açıkladı.
Koalisyon temsilcileri, saldırılarda Libya askerî güçlerinin hedef olduğunu belirtmişti. Libya'nın ise resmi rakamlarla askerî güçleri şöyle;[22]Kara Kuvvetleri: 50.000 asker (25.000 zorunlu), 800 kadar ana muharebe tankı (birçoğu hizmet dışı), 1000 adet zırhlı muharebe aracı, 945 adet zırhlı personel taşıyıcı, 2.421 adet ağır silah, 400 adet karadan havaya füze.
.jpg)
_launches_a_Tomahawk_missile_in_support_of_Operation_Odyssey_Dawn.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
