Şemdinli
Hakkari İlçesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Şemdinli Hakkâri ilinin 5 ilçesinden birisi ve bu ilçenin merkezi olan şehir.
| Şemdinli | |
|---|---|
 Şemdinli'den bir görünüm | |
 Hakkâri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Hakkâri |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Yakup Güven[1] |
| • Belediye başkanı | Tahir Saklı (AK Parti)[2] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1680 km² |
| Rakım | 1450 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 45.117 |
| • Kır | 27,807 |
| • Şehir | 15.504 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 30800 |
| İl alan kodu | 438 |
| İl plaka kodu | 30 |
Yüksekova'dan 2.110 metre yükseklikteki Haruna Geçiti ile ayrılan ilçe, Zap Suyu'nun bir kolu olan Pesan Çayı, Şemdinli Deresi ve kolları tarafından sulanan bir alandan oluşur. İran ve Kuzey Irak ile sınırdaş olan ilçe, doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla dikkat çekmektedir.
Asurice (Doğu Aramicesi) 'Şamizdin' adına tarihi kaynaklarda 9. yüzyıldan itibaren rastlanmaktadır.
Musul'da Nakşibendi tarikatını ihya eden Mevlana Halid-i Bağdadi'in müridi olan Seyyit Taha 19. yüzyıl başında Şemdinan bölgesindeki Nehri köyüne gelerek önemli bir medrese kurmuş, aşiretleri barıştırmış ve Osmanlı tabiiyeti altında Urmiye'den Van'a kadar uzanan alanda etkisi hissedilen bir egemenlik tesis etmiştir. 1854-58 Rus Harbinde Hakkâri aşiretlerini Osmanlı Devleti lehine seferber etmekte önemli bir rol oynayan Seyyit Taha halen Hakkâri ve Irak arasında büyük saygı ile anılır.
I. Dünya Savaşı'nda Şemdinli dört kez Rus işgaline uğramıştır. İlk işgal 5 Kasım 1914'ten Aralık 1914'e, ikinci işgal 13 Mayıs 1915'ten itibaren kısa bir süre, üçüncü işgal 1915 sonbaharından 31 Temmuz 1916'e, dördüncü işgal 10 Ağustos 1916'dan 24 Kasım 1917'ye kadar sürmüştür. Savaşı izleyen dönemde Şikak aşireti reisi İsmail Ağa (Simko), 20. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa ile işbirliği yaparak Hakkâri'den İran'ın Urmiye bölgesine çekilen Nasturilerin bölgeye dönmelerine engel olmuştur.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[3] | 1.615 | 79 | 1.536 |
| 1935 | veri yok | veri yok | veri yok |
| 1940[4] | 3.483 | 206 | 3.277 |
| 1945[5] | 3.648 | 554 | 3.094 |
| 1950[6] | 4.365 | 410 | 3.955 |
| 1955[7] | 5.842 | 593 | 5.249 |
| 1960[8] | 7.396 | 840 | 6.556 |
| 1965[9] | 9.493 | 1.047 | 8.446 |
| 1970[10] | 11.521 | 1.216 | 10.305 |
| 1975[11] | 14.063 | 1.433 | 12.630 |
| 1980[12] | 17.458 | 1.956 | 15.502 |
| 1985[13] | 23.921 | 5.114 | 18.807 |
| 1990[14] | 30.219 | 7.001 | 23.218 |
| 2000[15] | 45.930 | 14.177 | 31.753 |
| 2007[16] | 51.034 | 11.727 | 39.307 |
| 2008[17] | 52.779 | 13.081 | 39.698 |
| 2009[18] | 51.814 | 11.553 | 40.261 |
| 2010[19] | 52.159 | 11.211 | 40.948 |
| 2011[20] | 61.402 | 19.544 | 41.858 |
| 2012[21] | 67.173 | 21.048 | 46.125 |
| 2013[22] | 60.616 | 15.102 | 45.514 |
| 2014[23] | 63.261 | 15.739 | 47.522 |
| 2015[24] | 63.816 | 14.854 | 48.962 |
| 2016[24] | 62.577 | 14.057 | 48.520 |
| 2017[24] | 65.941 | 15.365 | 50.576 |
| 2018[24][a] | 45.117 | 16.973 | 28.144 |
| 2019[24] | 43.886 | 15.956 | 27.930 |
| 2020[24] | 43.311 | 15.504 | 27.807 |
Not: Şemdinli ilçesi, 1929 yılında ilçe statüsünü kaybedip Yüksekova ilçesine bağlanmıştır ve 1936 yılında tekrar ilçe statüsü kazanmıştır. Bu nedenle 1935 nüfus verisi tabloda yer almamıştır.
Önemli Yerler
- Taş Köprü, Şemdinli ilçe merkezine 12 kilometre ve Bağlar Nehri köyüne 4 kilometre mesafede bulunan köprünün yüksekliği 11 metre, uzunluğu ise 21 metredir.[25]
- Kelat Sarayı, Şemdinli ilçe merkezine 17 kilometre uzaklıkta ve Bağlar köyünün güney batısında dere kenarında bulunmaktadır.[26]
- Kayme Sarayı, Bağlar köyünün kuzeyinde bulunmaktadır.[26]
- Kara Kilise, Şemdinli ilçe merkezine yaklaşık olarak üç km uzaklığında Beşevler Mahallesinin kuzeyinde bulunmaktadır. Çok eski bir yapıt olduğundan çoğunluğu harabeye dönüşmüştür.
- Derecik ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
