Üç Kurıkan

Üç Kurıkan veya Kurıkanlar (Tuvaca: Үч Курыкан / Üç Kurıkan)— Eski Türklerde bir boy-oymak adı.

kökeni

Kül-tigin yazıtı, 3. satırında "Üç Kurıkan" adlı sözü şöyle yazmıştır: 𐰇𐰲𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣

Orhon Yazıtı sağ taraftan sol tarafına kadar yazılır. Altında birinci tabloda Latin harfleri transkripi Runik yazı şöyledir.

𐰣 𐰴 𐰃 𐰺 𐰆 𐰸 𐰲 𐰇 N Q Ï R U Q Č Ü

Адаары (транскрипция) Бижээни (транслитерация) ДҮА[1] Latin Kiril yʧ qurɯqan üč qurïqan үч қурықан ÜČ QURÏQN

Eski Türk dilinde "üç" sözü sayılardan üç anlamına gelir. Çinli tarihçiler "Kurıkan" sözünü kendi dillerinde Guligan şeklinde kendilerine uyarlayıp yazmışlardır. "Camiüttevarih" adlı eserinde Reşideddin bunu Kurkan diye yazmıştır.

Dili

Samoyed dili ile Eski Türk dili.

Üç Kurıkan ulusunun yazısı Orhon-Yenisey yazısıdır.

Yurdu

Baykal'ın kuzey tarafları, İrkut, Angara ile Lena akarsu başlarında yaşamaktaydılar.
Topluluğun başkanı Segin adlı rütbeye sahipti.

Çağ

6. — 13. asırlar.

Mirasçıları

İrkutsk mojunun Buryatları. Tofa Türklerinin ataları Kurıkanların topraklarındır. Eski devirlerde "Üç Kurıkan" yurdunda Samoyed ve Türk dilli uluslar yaşamaktaydı.

Kurıkan konuşması tamamen kaybolmamıştır. Kurıkan boyunun bir kesim ulusu 14. yüzyılda Tuymaada ile Erkeeni vadilerine kadar göçetmişlerdir. O göçeden ulus Saha Türklerinin atalarına "Kurıkan dilli" diye yazmıştır.

Kaynakça

1. QURÏQAN I. этн. название группы северо-восточных тюркских племён. (КТ14). qur-qur:арын 468.// Академия наук СССР институт языкознания. Древнетюркский словарь. Издательство «Наука» Ленинград, 1969 год.
2. БИЧУРИН Н. Я. (ИАКИНФ) Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Часть первая. Отделение VII. Повествование о доме Хойху (Уйгуры). Дополнительные прибавления о Гаогюйских поколениях. XII. Гулигань.4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. 3. Курыканы, стр. 291-296.// История Сибири с древнейших времён до наших дней. В пяти томах. Том I. Древняя Сибирь. Ленинград: Наука. Ленинградское отделение.,1968.
4. A.B. Харинский. Захоронения по обряду кремации конца I тыс. н.э. из Южного Приангарья.// (сборник) Исторический опыт хозяйственного и культурного освоения Западной Сибири. Кн. I. Барнаул: 2003. 464 с.19 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 5-7904-0296-8

Notlar

1. "Бүгү делегейниң Үнер Алфавиди". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.