Özdemir İnce

Özdemir İnce (d. 1 Eylül 1936, Mersin), Türk şair, yazar, çevirmen ve gazeteci.^[1]

Özdemir İnce
Doğum	1 Eylül 1936(1936-09-01) Mersin
Meslek	Şair, yazar ve gazeteci
Vatandaşlık	Türkiye
Eğitim	Mersin Lisesi Gazi Eğitim Enstitüsü Sorbonne Üniversitesi
Evlilik	Ülker İnce
Çocuklar	Tan İnce
Resmî site
Resmî site

Hayatı

Erken dönem ve eğitim hayatı

1 Eylül 1936 tarihinde Mersin'de doğdu. 1956'da Mersin Lisesinden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine devam etti. 1960'ta Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Fransızca Bölümünü bitirdi. Bir yıl Sandıklı Ortaokulunda öğretmenlik yaptıktan sonra yedek subaylık hizmetini İzmir-Bornova 57. Er Eğitim Tugayında yaptı. Ardından, Aydın Lisesinde öğretmenlik yaparken Fransa'nın açtığı sınavı kazanarak 1965-1966 arasında Paris'te Sorbonne Üniversitesine bağlı "Institut des Professeurs de français à l'Etranger"de çağdaş Fransız dili ve edebiyatı ile "Institut de phonétique"te fonetik hakkında eğitim gördü. Yurda dönüşünde Aydın ve Muğla liselerinde öğretmen olarak çalıştı.

Kariyer hayatı

1969’da TRT’ye girdi. 1982’de kurumdan emekli oluncaya kadar dış haberler bölümünde çevirmen, televizyonda metin yazarı, ön denetim ve redaksiyon müdürü, program ve yayın planlama müdürü, genel müdürlük müşaviri olarak çalıştı. 1989-2000 yılları arasında Can Yayınları'nda editör, Telos Yayınları'nda editör ve yayın yönetmeni olarak çalıştı. Ocak 2000'de köşe yazarlığına başladığı Hürriyet gazetesinden 1 Nisan 2012'de ayrıldı.^[2] 23 Nisan 2012 ile 2 Haziran 2014 tarihleri arasında Aydınlık gazetesinde yazdı. Şu anda Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yapmaktadır.

Varlık dergisinde Türkiye'de imge, gerçeklik ve benzeri konularda şiir bilincinin gelişmesini sağlayan yazılar yazdı, bu yazıları "Şiir ve Gerçeklik" adlı kitabında topladı (4. baskı İmge Yayınları 2011). Ardından şiirin biçim, anlam ve ses katmanları konularında makaleler yazdı ve bunları "Tabula Rasa" adlı kitabında topladı. Aynı kitapta Metin Eloğlu, Turgut Uyar, Edip Cansever ve Cemal Süreyya üzerine nesnel değerlendirmeler de yer aldı (3. baskı, İmge Kitabevi 2011). Bunu geleneğe aykırı yorumlar getirdiği "gelenek ve şiir" konularında deneme ve eleştirilerin yer aldığı ve İlhan Berk'in poetik anlayışını açıklayan yazılarının yer aldığı "Yazınsal Söylem Üzerine" adlı kitabı yayımladı (3. basım İmge Kitabevi 2013). "Şiirde Devrim" (3. basım, İmge Kitabevi, 2015) ise modern şiirin kurucuları olan Aloysius Bertrand, Comte de Lautréamont ve Arthur Rimbaud üzerine yorumlarını bir araya getirdiği önemli kitabıdır. Bu dört kitapla muhalif bir bakış açısıyla Türk şiir bilincinin gelişmesine olanak sağlamıştır.

İlk şiiri 1954'te Kaynak dergisinde yayımlandı. Pazar Postası, Türk Dili, a, Değişim, Dost, Şiir Sanatı, Papirüs, Soyut, Türkiye Yazıları, Milliyet Sanat, Yusufçuk, Adam Sanat gibi dergilerde yayımlanan şiirleriyle tanındı. Şiir üzerine kuramsal yazılar ve değişik konularda denemeler, eleştirel denemeler yazdı. Şiirleri, Fransızca, Yunanca, Bulgarca, İtalyanca ve Makedoncaya tercüme edildi.

Eylül 2018'den bu yana Cumhuriyet gazetesinde Tersi ve Yüzü adlı köşesinde yazmaktadır.^[3]

Onur Belgesi

• Officier de l'Ordre des Arts et des Lettres (Fransa, 1990)

Üyelikleri

• Mallarmé Akademisi (Paris, 1983)
• Uluslararası Şiir Araştırma Merkezi Muhabiri (Brüksel, 1987)
• Uluslararası Şiir Büyük Ödülü Seçici Kurul Üyesi (Liège, 1983, 1992)
• Şiir İçin Avrupa-Akdeniz Şiir Ağı Kurucu Üyesi (RUEMEB) (Strasbourg, 1996)
• Fas Şiir Evi Dostlar Kurulu Üyesi (Kazablanka, 1998)
• Uluslararası Şiir Evi Genel Kurul Üyesi (Brüksel, 2000)
• Avrupa Şiir Akademisi Üyesi (Lüksemburg, 2002)

Yapıtları

Şiirleri

1. Kargı 1963
2. Tutanaklar 1967
3. Kiraz Zamanı 1969
4. Karşı Yazgı 1974
5. Rüzgara Yazılıdır 1979
6. Elmanın Tarihi 1981
7. Kentler 1981
8. Yedi Deryalar Geçsen 1983
9. Siyasetname 1984
10. Eski Şiirler 1985
11. Hayatbilgisi 1986
12. Zorba ve Ozan 1987
13. Başak ile Terazi 1989
14. Burçlar Kuşağı 1989
15. Can Yelekleri Tavandadır 1989
16. Gürlevik 1990
17. Gündönümü Gündönümü 1992
18. Yazın Sesi 1994
19. Uykusuzluk 1996
20. Mani-Hayy 1998
21. Evren Ağacı 2000
22. Ot Hızı 2002
23. Keskindoreke Fındınfalava, (Kırmızı Yayınları, Ekim 2006)
24. Magma ve Kör Saat, (Kırmızı Yayınları, Mayıs 2007)
25. Ağustos 1936, Annemin Karnında Son Bir Ay (Kırmızı Yayınları, Ocak 2008)
26. Bir Ana Heykeli (Kırmızı Yayınları, Nisan 2008)
27. René Char'ın Bostanı'nda Sabah Gezintileri (TOPLU ŞİİRLER V. içinde) (Kırmızı Yayınları, Nisan 2012)
28. Gündoğan Koşmaları (TOPLU ŞİİRLER V. içinde) (Kırmızı Yayınları, Nisan 2012)
29. Şu Bizim Ömer Kaleşi'nin İşleri (TOPLU ŞİİRLER V. içinde (Kırmızı Yayınları, Nisan 2012)
30. Başka Dünyalar da Var Ama Hepsi Bu Dünyada (TOPLU ŞİİRLER V. içinde) (Kırmızı Yayınları, Nisan 2012)
31. Yüreğin İçinde Bir Mühür Gibi (TOPLU ŞİİRLER V. içinde) (Kırmızı Yayınları, Nisan 2012)
32. Missa Sine Nomine (TOPLU ŞİİRLER V. içinde) (Kırmızı Yayınları, Nisan 2012)
33. Elli Yıl Sonra "Kargı" (VE Yayınları, Mayıs 2014)
34. Karadelikte Bir Yolculuk & Tersine ya da Sapkın Ayetler (Kaynak Yayınları, Mayıs 2014)
35. Opera Kahkahası (VE Yayınları, 2017)
36. Gençler İçin 50 Turfanda Şiir (VE Yayınları, 2019)

Seçme ve Toplu Şiir

1. Güneş Saati (1990)
2. Tekvin, Toplu Şiirler 1 (1994)
3. Delta, Toplu Şiirler 2 (1994)
4. Tohum Ölürse, Toplu Şiirler 3 (1994)
5. Yağmur Taşı, Toplu Şiirler 4 (1995)
6. Seçme Şiirler (1998)
7. Bütün Şiirlerim 1 (2001)
8. Bütün Şiirlerim 2 (2002)
9. Bütün Şiirlerim 3 (2003)
10. Toplu Şiirler I, Rüzgara En Yakın Yerde (2010)
11. Toplu Şiirler II, Susan Denizin Sesiyle (2010)
12. Toplu Şiirler III, Bir Başka Dil (2010)
13. Toplu Şiirler IV, Şaman Sözü (2010)
14. Toplu Şiirler V. Uzaktan Daha Uzak Yakından Daha Yakın (2012)
15. Bütün Şiirleri 1 Cilt, Sia Kitap (2022)
16. Bütün Şiirleri 2 Cilt, Sia Kitap (2022)
17. Bütün Şiirleri 3.Cilt. Sia Kitap (2022)
18. Bütün Şiirleri 4 Cilt, Sia Kitap (2023)
19. Bütün Şiirleri 5 Cilt, Sia Kitap (2023)

Eleştiri

1. Yazmasam Olmazdı (Söz ve Yazı; Tarih Bağışlamaz; Çile Törenleri), Doğan Kitapçılık, 2004
2. Mahşerin Üç Kitabı (Dinozorca; Bu Ne Biçim Memleket; Yaşasın Cumhuriyet), Doğan Kitapçılık, Nisan 2005

Denemeler ve Siyasi Yazılar

1. Şiir ve Gerçeklik 1986, 1995, 2001, 2011, 2021 (Sia Kitap)
2. Söz ve Yazı 1991, (Yazmasam Olmazdı içinde, 2004)
3. Tabula Rasa 1992, 2002, 2011
4. Yazınsal Söylem Üzerine 1993, 2002, 2013
5. Dinozorca 1993, (Mahşerin Üç Kitabı içinde, 2005)
6. Tarih Bağışlamaz 1994, (Yazmasam Olmazdı içinde, 2004)
7. Çile Törenleri 1995, (Yazmasam Olmazdı içinde, 2004)
8. Bu Ne Biçim Memleket 1996, (Mahşerin Üç Kitabı içinde, 2005)
9. Yaşasın Cumhuriyet 1999, (Mahşerin Üç Kitabı içinde, 2005)
10. Şiirde Devrim 2000, 2008, 2015
11. Mevsimsiz Yazılar 2002, 2020 (Eksik Parça Yayınları)
12. Gördüğünü Kitaba Yaz, 2002, 2015 (Genişletilmiş baskı).
13. Pazar Yazıları 2002
14. Tersi Yüzü 2003
15. Isırganın Faydaları 2004
16. Yedi Canlı Cumhuriyet 2004, 2009
17. 100 Pazar Yazısı 2004
18. Denek Taşı 2006
19. Fesatlar Sarmalında Türkiye 2007
20. Aykırı Yazılar 1: Cumhuriyetsiz Demokrasi, 2009, 2021 (Cumhuriyet Kitapları)
21. Aykırı Yazılar 2: Demokrasisiz Demokrasi, 2009, 2022 (Cumhuriyet Kitapları)
22. Direnen Cumhuriyet (2010)
23. Kırlangıcın Okuma Uçuşu (2010)
24. Demokrasi ile Diktatorya Arasında (2011)
25. Cehaletin Rönesansı (2013)
26. Edebiyattan Politikaya Türkiye'de Ne Var Ne Yok (2014)
27. Egemenlik Cehaletindir (2014)
28. Edebiyat Sadece Edebiyat Değildir (2015)
29. Türkiye'nin Sırat Köprüsü: Açılım Masalı (2015)
30. İmam Hatip Saltanatı ve İmamokrasi (2016)
31. Edebiyat ve Siyaset Olarak Hayat (2016)
32. Din İman Masa Kasa (2016)
33. Cumhuriyet'in Üç Fedaisi, "Mahmut Esat Bozkurt, Şükrü Saracoğlu, Dr.Reşit Galip"(2016)
34. Ters(ine) Yazılar (2016)
35. Cumhuriyet'in Şairi Nazım Hikmet, Cumhuriyetsiz Şair Necip Fazıl (2017)
36. Başyücelik Devleti (2018)
37. Sonun Sonu (2019)
38. Ortak Akılsızlık Halleri (2019)
39. Yaşar Kemal Türkiyedir (2020)
40. AKP'nin Kısa Tarihi (2020)
41. Türk Aydınlanması ve Laiklik (2020)
42. Söz ve Yazı, Tarih Bağışlamaz (Eksik Parça Yayınları, 2023)
43. Dinozorca ile Törenleri (Eksik Parça Yayınları, 2023)
44. Bu Ne Biçim Memleket, Yaşasın Cumhuriyet (Eksik Parça Yayınları, 2023)

Seçki

1. Bulgar Şiiri Antolojisi 1971
2. Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi 1983 (Ataol Behramoğlu ile birlikte)
3. Genç Bulgar Şiiri 1984 (F. Erdinç ile birlikte)
4. Dünya Şiiri Antolojisi 1997 (Ataol Behramoğlu ile birlikte)

Söyleşi

1. Ne Altın Ne Gümüş 1997, 2022 (Eksik Parça Yayınları)

Özel Kitap

1. Agios Ritsos 2016

Çevirileri

Şiir Çevirileri (Kitap)

• Comte de Lautreamont, "Maldoror'un Şarkıları",
• Arthur Rimbaud, "Ben Bir Başkasıdır"
• Aloysius Bertrand, "Gaspard de la Nuit"
• Yorgo Seferis, "Bütün Şiirleri" (Herkül Millas ile)
• Konstantinos Kavafis, "Bütün Şiirleri" (Herkül Millas ile)
• Yannis Ritsos, "Şiirler" (İoanna Kuçuradi ve Herkül Millas ile)
• Yannis Ritsos, "Erotika" (Herkül Millas ile)
• Yannis Ritsos, "Graganda"
• Yannis Ritsos, "Rumluk & Yaşlı Kadınlar ve Deniz" (Herkül Millas ile)
• Alain Bosquet, "Evren İçinde Evren"
• Alain Bosquet, "Söyle Alain"
• Rene Char, "Sessiz Oyun"
• Adonis, "Newyork'a Mezar"
• Abdüllatif Laabi, "Acı ve Gülümseme"
• Nicolas Guillen, "Küba Şarkıları"
• Yevgeni Yevtuşenko, "Zima Kavşağı"

Oyun çevirileri

• Stanislav Stratiev : Deri Ceket
• Pablo Neruda : Joaquin Murieta'nın İhtişam ve Ölümü
• Klaus Mann : Ariane Mnouchkine - Mefisto

Çeviri sanat kitapları

• Jean Cassou, Sembolizm Sanat Ansiklopedisi, 1987.
• Francis Claudon, Romantizm Sanat Ansiklopedisi, 1988.

Roman ve Düzyazı Çevirileri

• Paulo Coelho, Simyacı (1996)
• Jorge Amado, Ölü Deniz (1983, 1993)
• Henri Bosco, Çocuk ve Irmak (1981)
• Alain Bosquet, Bir Sürgün Ana (1982)
• Bulgakov, Moliere Efendi (1983, 1990, 2012)
• Michel del Castillo, Karar Gecesi (1984)
• Marie Darieussecq, Dişi Domuz (1996)
• Regis Debray, Zamane Delikanlısı, (1970, 1990)
• V.Diakov - S.Kovelev, İlkçağ Tarihi, Cilt 1 (1987, 2008)
• V.Diakov - S.Kovelev, İlkçağ Tarihi, Cilt 2 (2008)
• Marguerite Duras, Sevgili (1985)
• Paul Eluard, Ozan ve Gölgesi (1984)
• Alain Fournier, Adsız Ülke (1981)
• Carlos Fuentes, Yanık Sular (1985, 1996)
• Dora Gabe, Ufacıktım (1981)
• Panait İstrati, Baragan'ın Devedikenleri (1981)
• Milan Kundera, Saptırılmış Vasiyetler (1993)
• Milan Kundera, Yavaşlık (1995)
• Karl Marx, Fransa'da Sınıf Mücadeleleri (1967) (M.E. adıyla)
• Henry Miller, Paris Söyleşileri (1991)
• Paul Nizan, Fesat (1975, 1996)
• Konzaburo Oe, Bir Kişisel Sorun (1994) (Hepa Çopurgil adıyla)
• Ostroviski (Yunus Çakır adıyla), Kasırga Çocukları (1973)
• Pascale Rose, Avcı Sıfır (1997)
• Tayeb Salah, Göç Mevsimi (1982)
• Pierre Schoendoerffer, Krala Veda (1970, 1990)
• Luandino Vieira, Domingos'un Gerçek Hayatı (1976)
• N.V.Yeliseva - A.Z.Manfred, Yakın Çağlar Tarihi (1975, 2009)
• Paulo Coelho, Mektub (2023)

Ödülleri

Edebiyat Ödülü

• May Edebiyat Ödülü (1968)
• Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü (1978)
• Dünya Kitap Yılın Kitabı Ödülü (Uykusuzluk ile) (1996)
• Abdi İpekçi Dostluk Özel Ödülü (1999)
• Truva Kültür-Sanat Ödülleri Şiir Ödülü (2002)
• MAX JACOB Şiir Ödülü (Fransa, 2006)
• Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü (2007)
• Dionysos Şiir Ödülü (2009)
• PEN Türkiye Şiir Ödülü (2010)
• PENYO PENEV Uluslararası Şiir Ödülü (Bulgaristan, 2010)
• Çeviri Derneği Onur Ödülü - Ülker İnce ile birlikte (2010)
• Uluslararası Bayraklı Edebiyat Onur Ödülü (2022)

Gazetecilik Ödülü

• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Röportaj Başarı Ödülü (2001)
• Bülent Dikmener Özel Jüri Ödülü (2004)
• Çağdaş Gazeteciler Derneği "Mustafa Ekmekçi Gazetecilik Ödülü" (2006)
• Avrupa Atatürkçü Düşünce Dernekleri Federasyonu "Atatürkçü Aydınlanma Ödülü" (2009)

Özel Ödül

• Yüzüncü Yıl Platformu "Cumhuriyetin Altın Çocuğu Ödülü" (2023)^[4]

Hakkında Yazılanlar

• Celal Soycan, "Mevsimsiz Bir Şair: Özdemir İnce", Dünya Kitap, 2005.
• Soner Akpınar, "Özdemir İnce'nin Hayatı-Sanatı ve Şiirleri Üzerine" (Doktora Tezi) Ankara, 2007.

Kaynakça

• Celal Soycan, "Mevsimsiz Bir Şair: Özdemir İnce", Dünya Kitap, 2005
• Özdemir İnce, Ne Var Ne Yok, Destek Yayınları, 2014
• Dr. Soner Akpınar, "Şair Özdemir İnce'nin Yazıları ve Yazarlığı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
• Metin Cengiz, "Özdemir İnce, Türk Şiirinde Mihenk Taşı" Şiirden Yayıncılık, 2018

Kaynakça

1. Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "Özdemir İnce". teis.yesevi.edu.tr. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
2. "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2012.
3. "Özdemir İnce Yazıları - Cumhuriyet Gazetesi". Cumhuriyet. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
4. "Yazarımız Özdemir İnce'ye Cumhuriyetin Altın Çocuğu ödülü verildi". Cumhuriyet. 25 Kasım 2023. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.

Dış bağlantılar

• Resmî site
• Köşe Yazıları 7 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Özdemir İnce Aydınlık'ta