Yusuf Kemal Tengirşenk

Yusuf Kemal Tengirşenk (ismi bazı kaynaklarda Tengirşek şeklinde geçer) (1878, Boyabat, Sinop - 15 Nisan 1969, Ankara) Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ında ve TBMM'nin ilk dönemlerinde milletvekilliği, İstanbul Barosu başkanlığı, ayrıca farklı hükûmetlerde İktisat, Hariciye ve Adliye Vekilliği görevleri yürütmüş, 91 yıllık ömrünün son 40 yılını akademisyen olarak sürdürmüş bir siyasetçidir.

Yusuf Kemal Tengirşenk
Türkiye Adalet Bakanı
Görev süresi 27 Eylül 1930 - 25 Mart 1933
Başbakan	İsmet İnönü
Yerine geldiği	Mahmut Esat Bozkurt
Yerine gelen	Şükrü Saraçoğlu
Türkiye'nin Birleşik Krallık Büyükelçisi
Görev süresi 1 Ocak 1924 - 8 Temmuz 1924
Cumhurbaşkanı	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Zekai Apaydın
TBMM Hariciye Vekili
Görev süresi 16 Mayıs 1921 - 25 Ekim 1922
TBMM Reisi	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Ahmet Muhtar Mollaoğlu
Yerine gelen	İsmet İnönü
TBMM Adliye Vekili
Görev süresi 30 Mart 1921 - 19 Mayıs 1921
TBMM Reisi	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Celalettin Arif
Yerine gelen	Refik Şevket İnce
Türkiye Büyük Millet Meclisi 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8. Dönem Milletvekili
Görev süresi 23 Nisan 1920 - 24 Mart 1950
Seçim bölgesi	1920 – Kastamonu 1923 – Sinop 1927 – Sinop 1931 – Sinop 1935 – Sinop 1939 – Sinop 1946 – Sinop
Meclis-i Mebûsan 3. ve 6. Dönem Mebusu
Görev süresi 12 Ocak 1920 - 18 Mart 1920
Seçim bölgesi	1919 – Kastamonu
Görev süresi 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912
Seçim bölgesi	1908 – Kastamonu
Kişisel bilgiler
Doğum	Yusuf Kemal 1878 Boyabat, Sinop
Ölüm	15 Nisan 1969 (91 yaşında) Ankara, Türkiye
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi Demokrat Parti Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi
Bitirdiği okul	İstanbul Hukuk Mektebi
Mesleği	Akademisyen, Siyasetçi
Dini	İslam
Ödülleri

Gençliği ve Eğitim Hayatı

Kadı naibi Hasan Raci Efendinin oğludur. Kuleli Askeri İdadisi'ne girdiyse de sağlık nedenleri ile Askeri Tıbbiye'ye geçti. Burada öğrenimine devam ederken rejime muhalif bazı arkadaşlarını ele vermediği için hapsedildi. Fizan'a sürülmek üzereyken sakatlığı ve bazı girişimler üzerine çürüğe ayrıldı. Bir süre memleketinde kaldıktan sonra tekrar İstanbul'a gelerek İstanbul Hukuk Mektebi'ne girdi. 1904 yılında mezun oldu. Daha sonra Paris Hukuk Fakültesi Siyasi ve İktisadi Bilimler Bölümü'nde doktorasını verdi.

Memurluk Hayatı

1898 yılında Boyabat Mal Müdürü Refikliğine tayin edildiyse de, 1899 yılında istifa etti. Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra 1904 yılında avukatlığa başladı. Aynı zamanda fakültede Ceza Hukuku muallim muavinliğine, daha sonra da muallimliğe tayin edildi. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanı ile Kastamonu mebusu seçildi. Ancak kısa bir süre sonra, 7 Kasım 1908 tarihinde mebusluktan istifa etti. 1908-1909 yılları arası İstanbul Barosu başkanlığında, 30 Eylül 1909 - 31 Ağustos 1914 tarihleri arasında Avrupa'da Talebe Müfettişliği görevinde bulundu. 1 Haziran 1915 tarihinde Umumi Müfettişliğe, 23 Kasım 1915 tarihinde Adliye Nezareti Müsteşarlığı'na tayin edildi.

Siyasi Hayatı

I. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne tekrar Kastamonu Mebusu olarak seçildi. İstanbul'un işgal edilmesi üzerine Ankara'ya gelerek Büyük Millet Meclisine katıldı. Hariciye Vekili Bekir Sami Bey ile birlikte delege olarak Moskova'ya gitti. Daha sonra TBMM Delege Heyeti Başkanı olarak, Ali Fuat Paşa ve Dr. Rıza Nur ile birlikte tekrar Moskova'ya giderek TBMM Hükûmeti adına 16 Mart 1921 tarihinde Moskova Antlaşması'nı imzaladı. TBMM mebusları tarafından 30 Mart 1921 tarihinde Adliye Vekili, 15 Mayıs 1921 tarihinde Hariciye Vekili seçildi. 2 Ekim 1922 tarihinde vekillik görevinden istifa etti. 1923'te Türkiye'nin Birleşik Krallık büyükelçisi olarak atandıysa da büyükelçilik ile milletvekilliğinin bir arada yapılamayacağına dair alınan karar üzerine milletvekilliğini tercih etti. 1930 yılında ikinci defa Adliye Vekilliği'ne tayin edildi. 1933 yılında istifa etti.

1946 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden TBMM'de VIII. Dönem Sinop Milletvekili seçildi. 6 Ağustos 1946'da Kâzım Karabekir'e karşı Demokrat Parti'nin Meclis Başkanlığı adayı olarak 58 oy aldı.^[1] 1948'de Demokrat Parti idare heyetinden ve az sonra Parti'den tamamıyla ayrılmış, bağımsız duruma girmiştir.^[2]

Akademik hayatı

1950 yılında siyaseti bıraktı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Ekonomi Profesörü oldu. Bu görevden emekli oldu.^[3] 6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961 tarihleri arasında Temsilciler Meclisinde Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Temsilcisi olarak görev yaptı.

15 Nisan 1969 tarihinde Ankara'da öldü.

Kaynakça

1. Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. s. 1365.
2. Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. ss. 1418 - 1419.
3. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.

Dış bağlantılar

• Dışişleri Bakanlığı 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Mahmut Esat Bozkurt	Türkiye Adalet Bakanı 27 Eylül 1930 - 25 Mart 1933	Sonra gelen: Şükrü Saraçoğlu
Önce gelen: Ahmet Muhtar Mollaoğlu	TBMM Hariciye Vekili 16 Mayıs 1921 - 25 Ekim 1922	Sonra gelen: İsmet İnönü
Önce gelen: Celalettin Arif	TBMM Adliye Vekili 30 Mart 1921 - 19 Mayıs 1921	Sonra gelen: Refik Şevket İnce