Wilhelm Röpke
Alman ekonomist Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Alman ekonomist Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Wilhelm Röpke (10 Ekim 1899 - 12 Şubat 1966) Sosyal piyasa ekonomisinin manevi babalarından biri olarak bilinen bir Alman ekonomist ve sosyal eleştirmendir. Önce Jena'da, sonra Graz, Marburg, İstanbul ve son olarak Cenevre'de Ekonomi Profesörü olan Röpke, savaşın harap ettiği Alman ekonomisinin II. Dünya Savaşı sonrası ekonomik yeniden uyanışını organize etmek için teoriler kurdu ve işbirliği yaptı, bazen sosyolojik neoliberalizm (Alman liberalizminin sosyolojik olarak daha meyilli bir çeşidi olan ordoliberalizme kıyasla) olarak adlandırılan bir program uyguladı.[1]
Wilhelm Röpke | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Ekim 1899 Schwarmstedt, Alman İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Şubat 1966 (66 yaşında) Cenevre, İsviçre |
| Defin yeri | Cologny |
| Milliyet | Alman |
| Mezun olduğu okul(lar) | Marburg Philipps Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Ordoliberalizm, Alman ekonomik mucizesinin teorik temelleri |
| Kariyeri | |
| Dalı | Ekonomi, Etik |
| Çalıştığı kurum | Marburg Philipps Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Graduate Institute of International and Development Studies |
| Etkilendikleri | Ludwig von Mises |
| Etkiledikleri | Konrad Adenauer, Ludwig Erhard, Henry Hazlitt, F. A. Hayek |
Alfred Müller-Armack ve Alexander Rüstow (sosyolojik neoliberalizm) ve Walter Eucken ve Franz Böhm (ordoliberalizm) ile birlikte, Konrad Adenauer'in Şansölyeliği altında faaliyet gösteren Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrası Ekonomi Bakanı Ludwig Erhard tarafından resmen tanıtılan fikirleri açıkladı.[1] Bu nedenle Röpke ve meslektaşlarının ekonomik etkisinin, Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrası "ekonomik mucizesini" gerçekleştirmesinden büyük ölçüde sorumlu olduğu düşünülür. Röpke aynı zamanda bir tarihçiydi ve 1965'te Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterildi.[2]
Röpke'nin Alman Nasyonal Sosyalist rejimine muhalefeti, 1933'te ailesiyle birlikte İstanbul'a göç etmesine neden oldu, İstanbul Üniversitesi'nde 1937'ye kadar öğretmenlik yaptı. Daha sonra öldüğü 1966 yılına kadar yaşadığı Cenevre'deki Graduate Institute of International and Development Studies'de çalıştı.
Röpke gençliğinde önce sosyalizmden, ardından Avusturya Okulu ekonomisti Ludwig von Mises'ten ilham aldı.[3] Buna rağmen, Ludwig von Mises tarafından savunulandan farklı bir politika uygulanarak gerçekleşen ve Almanya'nın bir kez daha Avrupa'ya önderlik etmesini sağlayan II. Dünya Savaşı sonrası ekonomik kurtuluşunun arkasında Röpke ve arkadaşlarının (Walter Eucken, Franz Böhm, Alfred Müller-Armack ve Alexander Rüstow) entelektüel gücü vardır. İki adam belirli alanlarda bazı inançları paylaşsa da, Röpke ve arkadaşları bunun yerine ordoliberalizm okulunu kurdu ve serbest ticareti savundu, ancak düşünceleri Avusturya Okulu ekonomistlerinin önerdiğinden daha fazla Merkez Bankası ve Devlet etkisini içeriyordu.[4] Çoğu ana akım Avusturya Okulu iktisatçısının aksine, Röpke ve ordoliberalistler, müdahalenin bir rol oynamasına izin verilmedikçe piyasa ekonomisinin daha yıkıcı ve insanlık dışı olabileceğini kabul ettiler.
Alexander Rüstow'un ardından Röpke, serbest piyasaların övülen verimliliği ve zenginliğinin sosyal ve manevi kayıplara yol açabileceği sonucuna vardı. Sonuç olarak, kural koyucu, rekabetin uygulayıcısı ve temel sosyal güvenliğin sağlayıcısı olarak devlet için olumlu ve daha kapsamlı bir rol tasavvur etti.[3]
Büyük Buhran sırasında, Röpke Krizler ve Döngüler adlı yayınında ikincil bir deflasyonla mali reflasyon yoluyla mücadele edilmesi gerektiğini savundu. İkincil deflasyonun esasen Tayvanlı-Amerikalı ekonomist Richard C. Koo'nun sonraki yıllarda bir bilanço durgunluğu olarak belirttiği fenomenle aynı olduğu iddia edilmiştir.[5] Ancak buna rağmen, Röpke siyasi bir ademi merkeziyetçi olarak kaldı ve Keynesyen ekonomiyi reddetti ve onu "bütünsel hesabın arkasındaki sosyal gerçekliği unutan tipik bir entelektüel yapı" olarak alay etti.[3][6][7]
Röpke'ye göre haklar ve ahlaki alışkanlıklar (Sitte), Merkez Bankası ve Devletin (Piyasa ekonomisinin karşıtı) kurnazca düzenlemeye yardım etmesi gereken kilit unsurlardı. Görevi, "piyasanın ötesindeki" zayıfları korumak, çıkarları eşitlemek, oyunun kurallarını koymak ve piyasa gücünü sınırlamak olan "uyumlu" bir sosyal, ekonomik ve mali politikayla, Röpke, "Üçüncü yol" olarak da adlandırdığı "ekonomik hümanizm" ekonomik düzeni için çabaladı.
Röpke, insan haklarına en üst düzeyde önem verilen bir toplum ve sosyal politikayı temsil ediyordu. Bireyciliğin iyi düşünülmüş bir sosyallik ve insanlık ilkesiyle dengelenmesi gerektiğine inanıyordu. Önemli bir şekilde, Röpke'nin ekonomik düşüncesi Katolik sosyal öğretisiyle oldukça uyumludur. Yaşlandıkça, Röpke, özellikle maneviyatın marjinalleştirildiği veya şeytanlaştırıldığı toplumların aksine, maneviyatı kucaklayan bir toplumun genel, genel faydalarını giderek daha fazla takdir etti.[3]
Röpke, Güney Afrika'daki apartheid yanlısı görüşleri ile de tanınıyor. 1964'te Güney Afrika: Bir Olumlu Değerleme Girişimi isimli yayınını yayınladı ve apartheid'in haklı olduğunu çünkü 'Güney Afrikalı zenci'nin yalnızca 'tamamen farklı bir ırktan' değil, 'tamamen farklı bir tür ve düzeyde bir medeniyetten' olduğunu savundu.[8] Birçok Batılı hükûmete karşı bir tavır alan Röpke, aynı zamanda, ırksal olarak ayrılmış güney Afrika bölgesi olan Rodezya'nın İngiliz İmparatorluğu'ndan 1965 tek taraflı bağımsızlık ilanını da destekledi.
Özellikle 1930'dan 1931'e kadar, Röpke işsizliği inceleyen bir hükûmet komisyonunda görev yaptı ve 1947'den 1948'e kadar Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrası para reform konseyinde görev yaptı.[4] Ayrıca, Röpke 1950'lerin sonlarına kadar Batı Almanya Şansölyesi Konrad Adenauer'e ve Ekonomi Bakanı Ludwig Erhard'a kişisel olarak danışmanlık yaptı ve bu nedenle günümüzde Alman ekonomik mucizesinin entelektüel omurgasına katkıda bulunmakla tanınır.[3]
II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından Batı Almanya'yı işgal eden Batılı Müttefikler (ABD, İngiltere ve Fransa), sürekli aşırı kağıt para basımıyla birleştiğinde ücret ve fiyat kontrollerinin yanı sıra karneye dayalı bir ekonomik politika uygulamaya devam ettiler. Sonuç olarak üretim çöktü ve önde gelen işadamları bir kez daha (nispeten) değersiz para birimini kabul etmeye isteksiz hale geldiler, bu da yaygın kıtlıkları tetikledi ve gri piyasa takas ekonomisinin yaygınlaşmasına neden oldu. Röpke'nin Alman Sorununa Çözüm (1947), Batılı Müttefiklerin Hitler'in ekonomik politikalarını sürdürmesinin olumsuz etkilerini aydınlattı. Bunun yerine, Röpke fiyat kontrollerini kaldırmayı ve reichsmark'ı sağlam, daha güvenilir bir para birimiyle değiştirmeyi önerdi.
Buna göre, fiyat ve ücret kontrolleri kademeli olarak kaldırıldı ve 21 Haziran 1948'de yeni Alman Markı tanıtıldı. Bununla birlikte, bu uzun vadeli politika girişimleri, işsizliğin artması nedeniyle, uygulanmalarının hemen ardından bir miktar sivil huzursuzluk yarattı. Bu rahatsızlıklara ve Röpke'nin bilgili gazete yazıları tarafından sabırla desteklenen, Ekonomi Bakanı Ludwig Erhard öngörüyle sebat etti ve bu sonunda "Röpke için büyük bir kişisel haklı çıkarma" anlamına geldi: Röpke ve müttefikleri "Batı Almanya'yı komünizme karşı bağışık kıldı".[4]
1961'den 1962'ye kadar Mont Pelerin Derneği'nin başkanıydı. Ancak Friedrich August von Hayek ile uzun süren bir tartışmanın sonucunda istifa etti ve üyeliğini sonlandırdı.[9]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
