Bazı yönetimler bağımsızlıklarını ilan etmiş ve egemen devletler olarak uluslararası toplumdan diplomatik tanınma talebinde bulunmuşlardır, ancak evrensel olarak bu şekilde tanınmamışlardır. Bu oluşumlar genellikle kendi toprakları üzerinde de facto kontrole sahiptir. Geçmişte bu türden bir dizi oluşum var olmuştur.

Thumb
  En az bir diğer BM üye devletinin tanımadığı BM üye devletleri
  En az bir BM üye devleti tarafından tanınan BM üyesi olmayan devletler
  Sadece diğer BM üyesi olmayan devletler tarafından tanınan BM üyesi olmayan devletler

Egemen bir devletin nasıl ortaya çıktığını göstermek için kullanılan iki geleneksel teori vardır. Beyan teorisi (1933 Montevideo Konvansiyonu'nda kodifiye edilmiştir), aşağıdaki kriterleri karşılaması halinde bir devleti uluslararası hukukta tanımlar:

  1. tanımlanmış veya bilinen bir bölge
  2. kalıcı bir nüfus
  3. bir hükûmet ve
  4. diğer devletlerle ilişkiye girme kapasitesi.

Beyan teorisine göre bir varlığın devlet olması, diğer devletler tarafından tanınmasından bağımsızdır. Buna karşılık, kurucu teori bir devleti ancak halihazırda uluslararası toplumun üyesi olan diğer devletler tarafından tanınması halinde uluslararası hukukta tanımlar.[1][2]

Yarı devletler, devlet olma iddialarını meşrulaştırmak için genellikle doktrinlerden birine veya her ikisine birden atıfta bulunurlar. Örneğin, beyan kriterlerini karşılayan (iddia ettikleri topraklar üzerinde fiili kısmi veya tam kontrol, bir hükûmet ve kalıcı bir nüfus), ancak devletliği başka hiçbir devlet tarafından tanınmayan varlıklar vardır. Tanınmama genellikle bu oluşumların kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu iddia eden diğer ülkelerle yaşanan çatışmaların bir sonucudur.[3] Diğer durumlarda, kısmen tanınan iki veya daha fazla devlet aynı toprak parçası üzerinde hak iddia edebilir ve her biri fiilen bu toprak parçasının bir kısmını kontrol edebilir (Çin Cumhuriyeti (Tayvan) ve Çin Halk Cumhuriyeti ile Kuzey Kore ve Güney Kore örneklerinde olduğu gibi). Dünyadaki devletlerin sadece bir azınlığı tarafından tanınan varlıklar, iddialarını meşrulaştırmak için genellikle beyan doktrinine başvururlar.[4]

Pek çok durumda, uluslararası tanımama, ihtilaflı varlığın topraklarında yabancı bir askerî gücün bulunmasından etkilenir ve ülkenin fiili statüsünün tanımlanmasını sorunlu hale getirir. Uluslararası toplum, bu askeri varlığın çok müdahaleci olduğuna karar vererek, varlığı, etkin egemenliğin yabancı güç tarafından elde tutulduğu bir kukla devlete indirgeyebilir.[5] Bu anlamda tarihsel örnekler, Japon liderliğindeki Mançukuo'da[6] ya da İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Almanya tarafından yaratılan Slovak Cumhuriyeti ve Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde görülebilir. 1996 tarihli Loizidou Davası'nda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye'yi Kuzey Kıbrıs topraklarında yetki kullandığı için yargılamıştır.[7]

Herhangi bir toprak üzerinde kontrolü olmayan ya da devlet olma kriterlerini kesin olarak karşılamayan ancak en az bir başka devlet tarafından egemen varlıklar olarak tanınan oluşumlar da vardır. Tarihsel olarak bu durum Kutsal Makam (1870-1929); Estonya, Letonya ve Litvanya (Sovyet ilhakı sırasında)[8] ve 1988'de bağımsızlığını ilan ettiği sırada Filistin'de yaşanmıştır. Malta Egemen Askerî Düzeni şu anda bu konumdadır. Talep edilen topraklar üzerinde kontrolü olmayan tanınmayan hükûmetler için sürgündeki hükûmet sayfasına bakınız.

Kriterler listesi

Bu listeye dahil edilme kriterleri, egemenlik iddiasında bulunan, en az bir BM üyesi devlet tarafından tanınmayan ve

  • Beyan devlet teorisini karşılayan veya
  • En az bir BM üyesi devlet tarafından devlet olarak tanınan varlıklardır.

Arka plan

Birleşmiş Milletlere (BM) üye 193 devlet bulunurken, hem Kutsal Makam hem de Filistin BM'de gözlemci devlet statüsüne sahiptir.[9] Bununla birlikte, bazı ülkeler beyan kriterlerini yerine getirmekte, diğer devletlerin büyük çoğunluğu tarafından tanınmakta ve Birleşmiş Milletler üyesi olmakla birlikte, toprak talepleri veya diğer ihtilaflar nedeniyle bir veya daha fazla devlet tarafından tanınmadıkları için bu listede yer almaktadırlar.

Bazı devletler, kendilerini resmen tanımayan devletlerle gayriresmi (resmen diplomatik olmayan) ilişkileri sürdürürler. Çin Cumhuriyeti (yaygın adıyla Tayvan), düzenli konsolosluk hizmetlerine izin veren Ekonomik ve Kültürel Ofisleri aracılığıyla diğer birçok devletle gayriresmi ilişkileri sürdürdüğü için böyle bir devlettir. Bu, Çin Cumhuriyeti'nin kendisini resmen tanımayan devletlerle bile ekonomik ilişkilere sahip olmasına izin verir. Almanya,[10] İtalya,[11] Amerika Birleşik Devletleri[12] ve Birleşik Krallık[13] dahil olmak üzere toplam 56 devlet, Tayvan'da bir tür gayriresmi misyon yürütür. Kosova,[14] Kuzey Kıbrıs,[15] Abhazya,[16] Transdinyester, Sahra Cumhuriyeti,[17] Somaliland[18] ve Filistin[19] de gayriresmi diplomatik misyonlara ev sahipliği yapmakta ve/veya yurt dışında özel heyetler veya diğer gayriresmi misyonlar bulundurmaktadır.

Birleşmiş Milletler Sistemi içinde taraf olan devletler

Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
En az bir BM üye devleti tarafından tanınmayan BM üye devletleri
Ad Kuruluş yılı Tanınma durumu Diğer iddia sahipleri Daha fazla bilgi
 Ermenistan 1991 1991'den bu yana bağımsız olan Ermenistan, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'ndan bu yana Azerbaycan'ı destekleyen bir tutum sergileyen BM üyesi Pakistan tarafından tanınmıyor.[20][21] Yok Ermenistan'ın dış ilişkileri (Ermenistan'ın diplomatik temsilcilikleri, Ermenistan'daki diplomatik temsilcilikler listesi)
 Çin Halk Cumhuriyeti 1949 1949'da ilan edilen Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC),[22] diğeri Tayvan (Çin Cumhuriyeti) olmak üzere Çin'in iki iddia sahibi hükûmetinden daha yaygın olarak tanınanıdır. Birleşmiş Milletler, ÇHC'yi 1971 yılına kadar Çin'in tek temsilcisi olarak tanımış, bu tarihten sonra ÇHC'yi tanımaya karar vermiştir (bkz. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 2758 sayılı kararı). ÇHC ve ÇC birbirlerinin devletliğini tanımamaktadırlar ve her biri Tek Çin politikasının kendi versiyonunu uygulamaktadır, yani hiçbir devlet aynı anda her ikisini de tanıyamaz.[lower-alpha 1] ÇC'yi tanıyan devletler (12 BM üyesi ve 26 Mart 2023 itibarıyla Kutsal Makam) onu Çin'in tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve bu nedenle ÇHC'yi tanımamaktadır.  Tayvan (Çin Cumhuriyeti) kendisini tüm Çin'in tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve bu nedenle ÇHC tarafından kontrol edilen tüm topraklar üzerinde münhasır egemenlik iddia etmektedir.[23] Ayrıca bkz: Tek Çin politikası. ÇHC'nin dış ilişkileri (Çin'in dış temsilcilikleri)
ÇHC'nin diplomatik ilişkilerinin kuruluş tarihleri
 Kıbrıs Cumhuriyeti 1960 1960'tan bu yana bağımsız olan Kıbrıs Cumhuriyeti, ada üzerinde devam eden iç anlaşmazlık nedeniyle bir BM üyesi (Türkiye) ve bir BM üyesi olmayan (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) tarafından tanınmamaktadır. Türkiye, Cumhuriyet'in tüm ada üzerindeki egemenliğini kabul etmemekte ve Cumhuriyet'ten "Güney Kıbrıs Rum Yönetimi" olarak bahsetmektedir.[24][25][26][27]  KKTC, Kıbrıs adasının kuzey yarısında hak iddia etmektedir. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri (Kıbrıs Cumhuriyeti'nin diplomatik temsilcilikleri, Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki diplomatik temsilcilikler)
Kıbrıs Sorunu
 İsrail 1948 1948'de kurulan İsrail, BM'nin 28 üyesi tarafından tanınmamaktadır.[28][29][30][31][32] Filistin halkının tek temsilcisi olarak uluslararası alanda çoğunluk tarafından tanınan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İsrail'i 1993 yılında tanımıştır. Ocak 2018 ve Ekim 2018'de Filistin Merkez Konseyi İsrail'in tanınmasının askıya alınması yönünde oy kullandı,[33] ancak bu pozisyon Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas tarafından henüz harekete geçirilmedi.[34][35]  Filistin Devleti kendisini İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın ve Gazze Şeridi'nin meşru hükûmeti olarak görmektedir.

 Suriye ise kendisini İsrail'in kontrol ettiği ve sınırlı bir tanıma ile hak iddia ettiği Golan Tepeleri'nin meşru hükûmeti olarak görmektedir.

İsrail'in dış ilişkileri (İsrail'in diplomatik temsilcilikleri, İsrail'deki diplomatik temsilcilikler)
İsrail'in uluslararası tanınması
 Kuzey Kore 1948 1948'den beri bağımsız olan Kuzey Kore (resmi adıyla Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti), BM üyelerinden Güney Kore tarafından tanınmamaktadır.[36]  Güney Kore kendisini Kore'nin tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve Kuzey Kore tarafından kontrol edilen tüm topraklarda hak iddia etmektedir.[36] Kuzey Kore'nin dış ilişkileri (Kuzey Kore'nin diplomatik temsilcilikleri, Kuzey Kore'deki diplomatik temsilcilikler)
 Güney Kore 1948 1948'den beri bağımsız olan Güney Kore (resmi adıyla Kore Cumhuriyeti), BM üyelerinden biri olan Kuzey Kore tarafından tanınmamaktadır.[37][38]  Kuzey Kore kendisini Kore'nin tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve Güney Kore tarafından kontrol edilen tüm topraklarda hak iddia etmektedir. Güney Kore'nin dış ilişkileri (Güney Kore'nin diplomatik temsilcilikleri, Güney Kore'deki diplomatik temsilcilikler)
Kapat
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
En az bir BM üye devleti tarafından tanınmayan BM Genel Kurulu gözlemci devletleri
Ad Kuruluş yılı Tanınma durumu Diğer iddia sahipleri Daha fazla bilgi
 Filistin 1988 İsrail 1967'deki Altı Gün Savaşı sonucunda Filistin topraklarının kontrolünü ele geçirmiş ancak hiçbir zaman resmi olarak ilhak etmemiştir. Filistin Devleti (genellikle Filistin olarak bilinir) 1988 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) tarafından ilan edilmiş ve bu örgüt BM üyesi devletlerin çoğunluğu ve BM tarafından Filistin halkının tek temsilcisi olarak tanınmıştır. İsrail'e karşı ilk Filistin İntifadası'nın sona ermesinden bu yana İsrail hükûmeti, silahlı kuvvetlerini ve yerleşimcilerini Filistin'in hak iddia ettiği toprakların belirli bölümlerinden kademeli olarak çıkarırken, yine de çoğu üzerinde çeşitli derecelerde kontrol sağlamaya devam etti.[39] Filistin'in belirli bölgelerinde sınırlı iç hükûmet işlevlerini yerine getiren Filistin Ulusal Yönetimi (FUY) 1994 yılında kurulmuştur. Fetih ve Hamas siyasi partileri arasındaki 2007 bölünmesi, FUY'u ve Filistin'i temsil ettiğini iddia eden rakip hükûmetlerle sonuçlandı; Fetih yalnızca Batı Şeria üzerinde yetki kullanmakta ve BM üye devletleri tarafından çoğunluk tarafından tanınmakta ve ayrı bir Hamas liderliği yalnızca Gazze bölgesi üzerinde yetki kullanmaktadır (2014'ten 2016'ya kadar kısa bir süre hariç).[lower-alpha 2] Filistin şu anda 145 BM üyesi devlet,[40] Kutsal Makam[41] ve Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti[42] tarafından resmen devlet olarak tanınmaktadır. İsrail de dâhil olmak üzere geri kalan BM üyesi devletler Filistin Devleti'ni tanımamaktadır. Birleşmiş Milletler, Filistin'e ait olduğu iddia edilen toprakları İsrail tarafından "işgal edilmiş" olarak tanımlamakta[43] ve 2012 yılında Filistin'e üye olmayan gözlemci devlet statüsü vermiştir[44] (bkz. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 67/19 sayılı kararı). Filistin ayrıca Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve UNESCO üyesidir.[45]  İsrail, Filistin tarafından talep edilen bölgeyi "tartışmalı" topraklar (yani yasal olarak herhangi bir devlete ait olmayan topraklar) olarak görmektedir.[46][lower-alpha 2] Filistin'in dış ilişkileri (Filistin Devleti'nin diplomatik temsilcilikleri, Filistin Devleti'ndeki diplomatik temsilcilikler)
Uluslararası tanınma, İsrail-Filistin barış süreci
Kapat
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
En az bir BM üye devleti tarafından tanınmayan BM ihtisas kuruluşu üye devletleri
Ad Kuruluş yılı Tanınma durumu Diğer iddia sahipleri Daha fazla bilgi
 Cook Adaları 1965 Cook Adaları 1965 yılında Yeni Zelanda ile serbest ilişki içinde bir devlet haline gelmiştir. Cook Adaları tamamen kendi kendini yönetiyor ve uluslararası hukukta egemen bir devlet gibi davranıyor olsa da tüm Cook Adaları vatandaşlarının Yeni Zelanda vatandaşı olduğu ve ülkenin devlet başkanının Yeni Zelanda Hükümdarı olduğu düşünüldüğünde, anayasal statüleri tam bağımsız bir devletten farklıdır.[55][56][57] 2015 yılı itibarıyla Cook Adaları 43 devletle diplomatik ilişki kurmuşken,[58] Nisan 2023 itibarıyla bu sayı en az 53 BM üye devletinin yanı sıra Kutsal Makam, Kosova, Niue ve Avrupa Birliği'dir. Amerika Birleşik Devletleri gibi diplomatik ilişki kuran bazı ülkeler Cook Adaları'nı tamamen egemen bir devlet olarak tanırken, Fransa gibi bazıları tanımamıştır.[59][60] Cook Adaları dokuz Birleşmiş Milletler uzmanlık kuruluşunun üyesidir ve Birleşmiş Milletler şu anda Cook Adaları'nı yalnızca kendisine ve Niue'ye özgü bir kategori olan "üye olmayan devlet" olarak sınıflandırmaktadır.[61][62][63][64] Bazıları tarafından uluslararası egemenliğe sahip olmadığı kabul edilen ve  Yeni Zelanda ile serbest ilişki içinde olan devlet. Cook Adaları'nın dış ilişkileri (Cook Adaları'nın diplomatik temsilcilikleri, Cook Adaları'ndaki diplomatik temsilcilikler
Siyasi durum
Kosova Kosova 2008 Kosova 2008 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir.[65] Halihazırda 102 BM üyesi, Tayvan, Cook Adaları ve Niue tarafından tanınmaktadır. Diğer 12 BM üyesi Kosova'yı tanımış ve daha sonra tanımayı geri çekmiştir. Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyinin 1244 sayılı kararında öngörüldüğü üzere, 1999 yılından bu yana bölgeyi Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu aracılığıyla yönetmektedir.[66] 2008 yılından bu yana Avrupa Birliği ile işbirliği yapılmaktadır. Kosova, Birleşmiş Milletlerin iki uzman kuruluşunun (Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası Grubu) yanı sıra Venedik Komisyonu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve Uluslararası Olimpiyat Komitesinin de üyesidir.  Sırbistan Kosova'nın kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. Kosova'nın dış ilişkileri (Kosova'nın diplomatik temsilcilikleri, Kosova'daki diplomatik temsilcilikler)
Uluslararası tanınma, siyasi durum
 Niue 1974 Niue, 1974 yılında yapılan anayasa referandumunun ardından Yeni Zelanda ile serbest ilişki içinde bir devlet haline gelmiştir. Niue tamamen kendi kendini yönetmesine ve uluslararası hukukta egemen bir devlet gibi davranmasına rağmen, tüm Niue vatandaşlarının Yeni Zelanda vatandaşı olduğu ve ülkenin devlet başkanının Yeni Zelanda Hükümdarı olduğu düşünüldüğünde, anayasal statüsü tam bağımsız bir devletten farklıdır.[56][67] Nisan 2023 itibarıyla Niue, en az 26 BM üyesi devletin yanı sıra Cook Adaları ve Avrupa Birliği ile diplomatik ilişkiler kurmuştur. Niue, sekiz Birleşmiş Milletler uzmanlık kuruluşunun üyesidir ve Birleşmiş Milletler şu anda Niue'yi yalnızca kendisine ve Cook Adaları'na özgü bir kategori olan "üye olmayan devlet" olarak sınıflandırmaktadır.[61][62][63][64] Bazıları tarafından uluslararası egemenliğe sahip olmadığı kabul edilen ve  Yeni Zelanda ile serbest ilişki içinde olan devlet. Niue'nin dış ilişkileri (Niue'nin diplomatik temsilcilikleri, Niue'deki diplomatik temsilcilikler)
Siyasi durum
Kapat

Birleşmiş Milletler Sistemi içinde taraf olmayan devletler

Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
En az bir BM üye devleti tarafından tanınan BM üyesi olmayan devletler
Ad Kuruluş yılı Tanınma durumu Diğer iddia sahipleri Daha fazla bilgi
 Abhazya 1999 Abhazya 1999 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir.[68] Günümüzde 5 BM üyesi devlet (Rusya, Suriye, Nikaragua, Venezuela ve Nauru) ve iki BM üyesi olmayan devlet (Güney Osetya ve Transdinyester) tarafından tanınmaktadır.[69][70][71][72][73] İki BM üyesi devlet (Tuvalu ve Vanuatu) daha Abhazya'yı tanımış, ancak daha sonra tanımalarını geri çekmişlerdir.[74][75][76][77][78][79]  Gürcistan Abhazya'nın kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. Abhazya'nın dış ilişkileri (Abhazya'nın diplomatik temsilcilikleri listesi,Abhazya'daki diplomatik temsilcilikler)
Uluslararası tanınma
 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 1983 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) 1983 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Bir BM üyesi olan Türkiye tarafından tanınmaktadır. İslam İşbirliği Teşkilatı ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı KKTC'ye "Kıbrıs Türk Devleti" adı altında gözlemci statüsü vermiştir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 541 sayılı kararı Kuzey Kıbrıs'ın bağımsızlık ilanını hukuken geçersiz olarak tanımlamaktadır.[80] Uluslararası Adalet Divanı, 2010 yılında Kosova'nın bağımsızlık ilanına ilişkin istişari görüşünde "Güvenlik Konseyinin istisnai bir karakterde KKTC'nin bağımsızlık ilanına hukuka aykırılık atfettiğini çünkü bunun hukuka aykırı güç kullanımıyla bağlantılı olduğunu veya olacağını" belirtmiştir.[81]  Kıbrıs Cumhuriyeti, KKTC'nin Kıbrıs'ın egemen topraklarının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin diplomatik temsilcilikleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki diplomatik temsilcilikler)
Kıbrıs Sorunu
 Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti 1976 Fas, Batı Sahra'nın büyük bölümünü istila ve ilhak ederek İspanya'yı 1975 yılında bölgeden çekilmeye zorladı.[82] 1976 yılında Polisario Cephesi, Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAR) olarak Batı Sahra'nın bağımsızlığını ilan etti.[83] SDAR büyük ölçüde Cezayir'de bulunan ve Batı Sahra'nın tamamında hak iddia eden ancak sadece küçük bir bölümünü kontrol eden sürgündeki bir hükümettir. SDAR, 46 BM üyesi devlet ve Güney Osetya tarafından tanınmaktadır. Diğer 38 BM üyesi devlet SDAR'yi tanımış ancak daha sonra kendi kaderini tayin konusunda yapılacak bir referandumun sonucunu beklemek üzere tanımayı geri çekmiş ya da askıya almıştır.[84][85] Fas da dahil olmak üzere geri kalan BM üyesi devletler SDAR'yi hiçbir zaman tanımamıştır. SDAR, Afrika Birliğinin bir üyesidir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 34/37 sayılı kararı Batı Sahra halkının kendi kaderini tayin hakkını tanımış ve Polisario Cephesini de Batı Sahra halkının temsilcisi olarak kabul etmiştir.[86] Batı Sahra, Birleşmiş Milletlerin kendi kendini yönetemeyen bölgeler listesinde yer almaktadır. Fas ve Amerika Birleşik Devletleri[87] dışında hiçbir devlet Fas'ın Batı Sahra'yı ilhakını resmen tanımamakla birlikte bazı devletler Fas'ın özerklik planını desteklemektedir. Arap Birliği, Fas'ın Batı Sahra topraklarının tamamı üzerindeki hak iddiasını desteklemektedir.[88]  Fas, Batı Sahra'nın (SDAR tarafından kontrol edilen bölge de dâhil olmak üzere) kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri (Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin diplomatik temsilcilikleri, Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'ndeki diplomatik temsilcilikler
Uluslararası tanınma, siyasi durum
 Güney Osetya 1992 Güney Osetya 1992 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir.[89] Günümüzde 5 BM üyesi devlet (Rusya, Suriye, Nikaragua, Venezuela ve Nauru) ve üç BM üyesi olmayan devlet (Abhazya, Transdinyester ve Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti) tarafından tanınmaktadır.[69][70][71][72] Bir BM üyesi devlet (Tuvalu) daha Güney Osetya'yı tanımış ancak daha sonra tanımasını geri çekmiştir.[75][76]  Gürcistan, Güney Osetya'nın kendi egemenlik alanının bir parçası olduğunu iddia etmektedir. Güney Osetya'nın dış ilişkileri (Güney Osetya'nın diplomatik temsilcilikleri, Güney Osetya'daki diplomatik temsilcilikler)
Uluslararası tanınma
 Tayvan 1912/1949 Tayvan (resmi adıyla Çin Cumhuriyeti), BM üyesi devletlerin çoğunluğunun kademeli olarak Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımaya başladığı yaklaşık 1950'lerin sonu/1960'lara kadar Çin'in tek hükûmeti olarak çoğunluk tarafından tanınmıştır.[90] Birleşmiş Milletler de ÇHC'yi 1971 yılına kadar Çin'in tek temsilcisi olarak tanımış ve bu tarihten sonra bu tanıma kararını ÇHC'ye vermiştir (bkz. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 2758 sayılı kararı). ÇC ve ÇHC birbirlerinin devlet olma niteliğini tanımamaktadır ve her biri Tek Çin politikasının kendi versiyonunu uygulamaktadır, yani hiçbir devlet aynı anda her ikisini de tanıyamaz.[lower-alpha 1] ÇHC şu anda 12 BM üyesi ve Kutsal Makam tarafından tanınmaktadır. Geriye kalan tüm BM üyesi devletler ile Cook Adaları ve Niue, ÇC yerine ÇHC'yi tanımakta ve ÇHC'nin Tayvan üzerindeki toprak iddiasını kabul etmekte ya da Tayvan'ın statüsü konusunda bağlayıcı olmayan bir tutum sergilemektedir. ÇHC'yi tanıyan BM üyesi devletlerin önemli bir kısmı ve Somaliland Cumhuriyeti, yine de ÇHC ile resmi olarak diplomatik olmayan ilişkiler yürütmekte ve ÇC'yi "Taipei" veya "Tayvan" olarak tanımlamaktadır. ÇC, 1990'ların başından bu yana "Tayvan" da dahil olmak üzere çeşitli isimler altında ayrı bir Birleşmiş Milletler üyeliği arayışına girmiştir.[93]  Çin Halk Cumhuriyeti kendisini tüm Çin'in tek meşru hükûmeti olarak görmekte ve bu nedenle Tayvan tarafından kontrol edilen tüm topraklar üzerinde münhasır egemenlik iddia etmektedir.[23] Ayrıca bkz: Tek Çin politikası. Tayvan'ın dış ilişkileri (Tayvan'ın diplomatik temsilcilikleri, Tayvan'daki diplomatik temsilcilikler)
Siyasi durum
Kapat
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Sadece diğer BM üyesi olmayan devletler tarafından tanınan BM üyesi olmayan devletler
Ad Kuruluş yılı Tanınma durumu Diğer iddia sahipleri Daha fazla bilgi
 Somaliland 1991 Somaliland 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Somaliland, 26 Haziran 1960'tan (İngiliz Somaliland Protektorası'nın Birleşik Krallık'tan tam bağımsızlığını kazandığı tarih) 1 Temmuz 1960'a (Somaliland Devleti'nin Somali Cumhuriyeti'ni kurmak üzere Somali ile birleştiği tarih) kadar varlığını sürdüren kısa ömürlü egemen bir devlet olan Somaliland Devleti'nin halefi olduğunu iddia etmektedir.[94][95] Tayvan (Çin Cumhuriyeti) tarafından tanınmaktadır ve Dışişleri Bakanlığı Somaliland'i 2023 itibarıyla bir ülke olarak tanımlamaktadır.[96] Tayvan ve Somaliland'ın, Tayvan'ın kendisini tanımayan diğer ülkelerle ilişkilerini yürütmesine benzer şekilde, birbirlerinin ülkelerinde karşılıklı temsilcilikleri bulunmaktadır.[97][98] Somaliland hiçbir BM üyesi devlet tarafından resmi olarak tanınmamakla birlikte, sınırlı sayıda devletle gayriresmi ilişkilerini sürdürmektedir. Somaliland genel olarak  Somali'nin egemen topraklarının bir parçası olarak kabul edilmektedir. Somaliland'ın dış ilişkileri (Somaliland'in diplomatik temsilcilikleri, Somaliland'deki diplomatik temsilcilikler)
 Transdinyester 1990 Transdinyester (resmi olarak Transdinyester Moldova Cumhuriyeti) 1990 yılında bağımsızlığını ilan etti. BM üyesi olmayan iki ülke tarafından tanınmaktadır: Abhazya ve Güney Osetya.[94][99] Transdinyester genellikle  Moldova'nın bir parçası olarak kabul edilmektedir. Transdinyester'in dış ilişkileri, (Transdinyester'in diplomatik temsilcilikleri, Transdinyester'deki diplomatik temsilcilikler)
Uluslararası tanınma, Transdinyester sorunu
Kapat

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. Hem Çin Cumhuriyeti hem de Çin Halk Cumhuriyeti resmi olarak Çin'in tamamını temsil ettiklerini iddia etmekte ve Çin'in hem ÇHC tarafından kontrol edilen bölgeyi hem de ÇC tarafından kontrol edilen bölgeyi kapsayan tek bir egemen varlık olduğunu belirtmektedir. ÇHC ve ÇC birbirlerinin devlet olma iddialarını resmen tanımamakta ve diğer devletler arasında Çin'in tek meşru temsilcisi olarak diplomatik tanınma için rekabet etmektedirler. Tarihsel olarak, hem ÇHC hem de ÇC, diplomatik ilişkilerde bulunan veya diğerini tanıdığını iddia eden herhangi bir devletle diplomatik ilişkilerini kesmiştir, ancak ÇC 1990'larda demokrasiye geçtiğinden beri bazı durumlarda ikili tanımayı kabul etmiştir. Ancak 2021 itibarıyla hiçbir devlet hem ÇC'yi hem de ÇHC'yi resmi olarak tanımamaktadır.[91][92]
  2. İsrail, özel bölge sınıflandırmasına bağlı olarak FUY'un Filistin topraklarında bazı işlevleri yerine getirmesine izin vermektedir. İsrail, Gazze Şeridi'nde (iç kesimleri ve kara sınırının Mısır kısmı Hamas'ın kontrolünde) minimum, "C Bölgesi"nde maksimum ve diğer yerlerde değişen derecelerde müdahale (sınırların kontrolünü elinde tutarak: hava,[47] iç suların ötesinde deniz,[47][48] kara[49]) sürdürmektedir.[50][51][52][53][54] Ayrıca bakınız İsrail işgali altındaki topraklar.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.