Türkiye coğrafyası
Türkiye'nin coğrafik ve kültürel yapısı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Türkiye coğrafyası, Türkiye'nin konumu, coğrafi bölgeleri, yeryüzü şekillleri, iklim, nüfus, din, tarım, hayvancılık ve ekonomisinin yörelere ve bölgelere göre dağılımını içerir.
Türkiye coğrafyası | |
---|---|
Kıta | Asya (%97) Avrupa (%3) |
Bölge | Batı Asya Anadolu Doğu Trakya |
Koordinatlar | 39°00′N 35°00′E |
Yüzölçüm | dünyada 37. sırada 783.562 km² Kara : 98 % Su : 2 % |
Kıyılar | 8.333 km |
Sınırlar | 2.753 km |
En yüksek nokta | Ağrı Dağı (5.166 m) |
En alçak nokta | Akdeniz (0 m) |
En uzun nehir | Kızılırmak (1.350 km) |
En büyük göl | Van Gölü (3.755 km²) |
Türkiye; Anadolu Yakası, Güneydoğu Avrupa ve Asya'yı birbirine bağlayan büyük, kabaca dikdörtgen bir yarımadadır.[1] Toprakları 36–42° Kuzey enlemleri ve 26–45° Doğu boylamları arasında yer alır.[2] Ülkenin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık bir zaman farkı vardır. Genişliği 1.660 kilometredir. Göller ve adalar dahil kapladığı gerçek alan 814.578 km², izdüşüm alanı ise 783.562 km²'dir. Türkiye'ye ait bu iki yüzölçüm değeri arasındaki farkın büyüklüğü, arazinin dağlık ve engebeli olmasından kaynaklanır.
Türkiye'nin Avrupa kısmı (diğer adıyla Trakya), ülkenin %3'ünü, nüfusunun ise %10'unu oluşturmaktadır.[3] Ülke toprakları yedi coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Marmara Bölgesi %8.5, Ege Bölgesi %12, Akdeniz Bölgesi %16, İç Anadolu Bölgesi %18, Karadeniz Bölgesi %18, Doğu Anadolu Bölgesi %21 ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi %7.5 yer tutmaktadır.[4][5] Türkiye'nin kara sınırlarının uzunluğu 2.753 kilometre,[6] adalar dahil sahil uzunluğu 8.333 kilometredir.[4] Kara parçalarının toplam alanı 783.356 km², su alanlarının toplam alanı ise 9.820 km²'dir.
Türkiye; kuzeybatıda Bulgaristan, batıda Yunanistan, kuzeydoğuda Gürcistan, doğuda Ermenistan, İran ve Azerbaycan, güneydoğuda ise Irak ve Suriye ile komşudur. Güneyini Kıbrıs Adası ve Akdeniz, batısını Ege Denizi ve kuzeyini Karadeniz çevreler. Marmara Denizi ise İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile birlikte Anadolu'yu Trakya'dan, yani Asya'yı Avrupa'dan ayırır. Türkiye'nin resmî dili, nüfusunun %85–90 kadarının ana dili olan Türkçedir. Ülkenin %70–80'ini Türkler, %20 kadarını Kürtler,[7] geriye kalanını da diğer azınlık halklar (Arnavutlar, Boşnaklar, Çerkesler, Gürcüler, Lazlar, Zazalar vs.) oluşturmaktadır. Nüfusunun büyük bölümü, Hanefî mezhebine bağlı Sünni Müslümandır. Günümüzde Türkiye, askerî kapasitesi ve diplomatik girişimleri nedeniyle bir bölgesel güç kabul edilirken;[8] Avrupa ve Asya kıtalarının kavşak noktasında yer alması nedeniyle de önemli bir jeostratejik güce sahiptir.