Safir
From Wikipedia, the free encyclopedia
Safir (Gökyakut), demir, titanyum, kobalt, kurşun, krom, vanadyum, magnezyum, bor ve silisyum gibi eser miktarda element içeren alüminyum oksitten (α-Al2O3) oluşan, çeşitli mineral korindonlardan oluşan değerli bir değerli taştır. Safir adı Latince sapphirus kelimesinden türetilmiştir ve kendisi de lapis lazuli'ye atıfta bulunan Yunanca sappheiros σάπφειρος kelimesinden gelir.[2]
Safir | |
---|---|
423-karat (85 g) mavi Logan safir | |
Fiziksel özellikler | |
Renk | Genellikle mavidir ancak değişiklik gösterir |
Mohs sertlik ölçeği | 9,0 |
Çok renklilik | |
Saydamlık | Şeffaf ila neredeyse opak |
Kimyasal özellikler | |
Kimyasal formülü | Alüminyum oksit, Al2O3 |
Molekül kütlesi | |
Kristal biçimi | Kristaller halinde, masif ve granüler |
Kristal yapı | Oksit minerali |
Kristal ikizlenmesi | Hem büyüme ikizleri (çeşitli yönlerde) hem de eşkenar dörtgen üzerinde polisentetik kayma ikizliği [1011 |
Dilinim | Zayıf |
Kırık (mineral bilimi) | Konkoidal, kıymıklı |
Parlaklık | Camsı |
Kırılma indisi | nω = 1,768–1,772 nε = 1,760–1,763 |
Optik özellikler | Tek eksenli (–), Abbe sayısı 72,2 |
Çift-kırılma | {{{çift-kırılma}}} |
Dağılma | |
Flüorışı | {{{flüorışı}}} |
Absorpsiyon spektrumu | |
Çizgi rengi | Renksiz |
Özağırlık | 3,98–4,06 |
Yoğunluk | |
Diğer özellikler | ısıl genleşme katsayısı (5,0–6,6)×10−6/K bağıl geçirgenlik at 20 °C |
Safir, genellikle mavidir ancak doğal "süslü" safirler sarı, mor, turuncu ve yeşil renklerde de bulunur; "parti safirleri" iki veya daha çok rengi gösterir. Korindonun kırmızı renkli olanları (yakut) hariç bütün diğer çeşitlerine safir denir.[3]
Doğal olarak bulunur ya da üretilebilir. Genellikle doğal safirler kesilip cilalanarak değerli taşlara dönüştürülür ve mücevherlere takılır. Ayrıca laboratuvarlarda endüstriyel veya dekoratif amaçlarla büyük kristal toplar halinde sentetik olarak oluşturulabilirler.
Safirin sertliği Mohs sertlik ölçeğine göre 9'dur. 10 puanlık elmas ve 9,5 puanlık mozanitten sonra safir en sert üçüncü mineraldir.
Safirlerin olağanüstü sertlikleri nedeniyle ayrıca kızılötesi optik bileşenler, çok dayanıklı pencereler, kol saati kristalleri ve hareket yatakları ve özel amaçlı katı hâl elektroniklerinin yalıtım alt katmanları olarak entegre devreler ve GaN esaslı mavi LED'ler olarak kullanılan çok ince elektronik levhalar gibi süsle ilgili olmayan bazı uygulamalarda da kullanılır.
Safir, Eylül ayının doğum taşı ve 45. yıldönümü mücevheridir. 65 yıl sonra safir jübilesi yapılır.[4]