Protoplazma

Protoplazma; hücre membranı ile çevrili bir hücrenin yaşamsal içeriğidir. Sitoplazma için genel bir terimdir.^[1] Protoplazma küçük iyonlar, aminoasitler, monosakkaritler ve su gibi küçük moleküllerden ve ayrıca nükleik asit, protein, lipit ve polisakkarit gibi makromoleküllerin karışımından oluşur.^[2]

Ökaryotlarda protoplazma; hücre çekirdeğini çevreleyen ve sitoplazma olarak bilinen nükleoplazm olarak çekirdeğin içindedir.

Prokaryotlarda plazma membranı materyali bakteriyel sitoplazma; gram negatif bakteriler bölgenin dışında iken periplazma dış membranın içindedir.

Protoplazma kelimesi Yunancadan gelir. Protos: ilk ve plazma: yapı oluşturmak. İlk olarak Hugo van Mohl tarafından 1846'da ''sert, ince, granüllü ve yarı akışkan '' şeyleri tarif etmek için kullanıldı.^[3] Daha sonra Thomas Huxley hayatın özelliği ve bu maddenin dağılımını konu alan ''yaşamın fiziksel temeli'' olarak adlandırdığı çalışmayı yapmıştır. O zamana kadar protoplazmanın bileşimi gizemliydi ve ne olduğu hakkında çok tartışma vardı.^[4] Huxley zaman içinde, uzun zamandır devam eden tartışmalarrı büyük ölçüde bitirecek ''yaşamın temel birimi : ya hücre ya da protoplazmadır'' yazısını yazmıştır. 1860'ların sonunda bu yazıyla ilgili yapılan müazara da büyük ölçüde lehine sonuçlanmıştır. Hücrenin; protoplazma için büyük bir kap, hayatın temel ve evrensel malzemesi olduğu kanısına varılmıştır.^[5]

Yaşanın kökenini araştırmak için yapılan laboratuvar çalışmalarında sentetik protoplazma oluşturulması başarılı olmamıştır.

Bugün hücre içeriğinin yapısal olarak çok karmaşık ve kompleks çoklu organellerden oluştuğu bilinmektedir. Protoplazma bizlere 2 formun var olduğunu söylemiş oldu: sıvı benzeri yapı ve jel benzeri yapı.^[6]

Kaynakça

1. Cammack, Richard; Teresa Atwood; Attwood, Teresa K.; Campbell, Peter Scott; Parish, Howard I.; Smith, Tony; Vella, Frank; Stirling, John (2006), Oxford dictionary of biochemistry and molecular biology, Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press, ISBN 0-19-852917-1
2. Arthur C. Guyton, John E. Hall, Textbook of Medical Physiology, Eleventh Edition,Saunders, Protoplasm is composed mainly of five basic substances: water, electrolytes, proteins, lipids and carbohydrates.
3. Protoplasm. Later J. E. Purkinje coined the term for Cytoplasm + Nucleoplasm in animal cell. 1911 Edition of the Encyclopaedia Britannica.
4. Harvey, E. N. (2004), "Some Physical Properties of Protoplasm", Journal of Applied Physics 9 (2): 68, doi:10.1063/1.1710397
5. Geison, Gerald (1969), "The Protoplasmic Theory of Life and the Vitalist-Mechanist Debate", Isis 60: 272–292
6. Lazcano, A.; Capone, S.; Walde, P.; Seebach, D.; Ishikawa, T.; Caputo, R. (2008),"What Is Life? A Brief Historical Overview", Chemistry & Biodiversity 5 (1): 1–15,doi:10.1002/cbdv.200890001, PMID 18205130