Remove ads
Protez, eksik olan vücut uzuvlarını taklit edecek şekilde yapılmış aygıtların genel adıdır. Son zamanlarda nöroprostetikler de yaygındır.
 | Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve bağlantı ölümüne karşı savunmasız olan yalın URL'ler kullanılmıştır. (Ekim 2023) |
Yaralanmalar, tümör cerrahileri, kangren, iltihap ve benzeri organ hasarları sonucu vücudun geri kalanının sağlığını korumak amacıyla hasar gören organ çıkartılır. Bu organın fonksiyonunu ve şeklini taklit eden protezler bu organdan geriye kalan vücut boşluğuna yardımcı materyaller kullanılarak takılır.[1]
Protezler, yerine uygulandıkları bölgeye göre adlandırılırlar. Çene-yüz protezleri, diş protezleri, kol, el, bacak protezleri, kulak protezleri, saç protezleri (protez saçlar), göz protezleri gibi.[2]
Çoğu protez, organın fonksiyonunu ve görünümünü tam olarak taklit edemez ancak bir dereceye kadar yardımcı olabilir. Ancak yine de protez yapımı ile hastanın psikolojisi bir nebze düzelir.[3]
Protezler kauçuk, vinil, akrilik, porselen, titanyum, altın ve benzeri çeşitli maddelerden yapılır.
Protezler, eksik vücut bölümünün normal fonksiyonlarını geri kazandırmayı amaçlar. Ampute rehabilitasyonu öncelikle fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları, protez uzmanları, hemşireler, fizyoterapistler ve uğraşı terapistlerinden oluşan disiplinler arası bir ekibin parçası olarak bir fizik tedavi uzmanı tarafından koordine edilir.[4] Protezler, elle veya bilgisayar destekli grafik-tasarım (CAD) ile oluşturulabilir. Bu, bilgisayar tarafından oluşturulan 2 boyutlu ve 3 boyutlu grafiklerin yanı sıra analiz ve optimizasyon araçlarıyla içerik oluşturucuların tasarımı tasarlamasına ve analiz etmesine yardımcı olur.[5] [6] Protezleri vücuda tutturmak için şu yollar izlenebilir:
- Organ hasarının olduğu kısımda protezin girip tutunabileceği bir mekanik tutucu alan varsa mekanik tutuculukla,
- Mekanik tutuculuğun az olduğu durumda sap, klemp, kıskaç, kanca, kroşe gibi yardımcı elemanlarla,
- Bazı doku adhezivleriyle.
Dünya çapında Bump Nonprofit Design Studio, Thora Fiedler, James Gillingham, Hanger, Inc., Mert Lawwill, LeTourneau Empowering Global Solutions, Liberating Technologies, Neuticles, Open Bionics, Össur, Ottobock, SynCardia Systems, TouchBionics gibi protez şirketleri bulunmaktadır.
Remove ads
Protezler, MÖ 3000 dolaylarında eski Mısır ve İran'dan gelmektedir. İlk protezler ahşap ve metalden yapıldı.
20. yüzyılda İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley)'de James Foort ve C.W. Radcliff'in de dâhil olduğu bir ekip, diz üstü ampütasyonlar için bir jig uydurma sistemi geliştirerek dörtgen soketin geliştirilmesine yardımcı oldu. İlk mikroişlemci kontrollü protez dizler 1990'ların başında piyasaya çıktı. 2005 yılında DARPA Devrim Yaratan Protez programını başlattı.
Remove ads
- Aort kapak protezi
- Yapay kalp kapakçığı
- Yapay kızlık zarı
- Yapay iris
- Yapay organ
- Kalp pili
- Yapay kalp pili
- Yapay idrar kesesi
- Artifisyel Üriner Sfinkter
- Odyoprostoloji
- Otomatik insülin dağıtım sistemleri
- BeBionic
- Biyoseramik
- Biyolojik kalp pili
- Björk-Shiley valfi
- Meme protezi
- Popo kaldırma
- Kraniyofasiyal protez
- Diş implantı
- Diş protezi
- Yüz protezi
- Parmak eklemi protezi
- Köpük lateks
- Kalça protezi
- Kalça yenileme
- Hipokampal protez
- İmplant
- İmplante edilebilir miyoelektrik sensörler
- Demir el
- Jaipur ayağı
- Eklem protezi
- Diz protezi
- Ortez nöromekaniği
- Nötiküller
- Meme başı protezi
- Burun protezi
- Göz protezi
- Osseointegrasyon
- Ostomi sistemi
- Damak obturatörü
- Pedorist
- Mutluluk çubuğu
- Mekanik dış iskelet
- Protez makyaj
- Testis protezi
- Retina implantı
- Robotik protez kontrolü
- Kök analog diş implantı
- Omuz protezi
- Tek kompartmanlı diz artroplastisi
- Ventriküler yardım cihazı
- Vertebral fiksasyon
- Yapay retina
- Ses protezi
- Protez saç
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads