Meksika ekonomisi
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Meksika ekonomisi, Uluslararası Para Fonu'na göre, nominal olarak dünyanın en büyük 15. ve satın alma gücü paritesine göre 11. büyük ekonomisidir.[10] 1994 krizinden bu yana, idareler ülkenin makroekonomik temellerini iyileştirmiştir. Meksika, 2002 Güney Amerika krizinden önemli ölçüde etkilenmemiş ve 2001'de kısa bir süre durgunluktan sonra, büyüme hızının düşük olmasına rağmen pozitifliğini korumuştur. Bununla birlikte, Meksika, 2008 durgunluğundan en çok etkilenen Latin Amerika ülkelerinden biriydi ve gayri safi yurt içi hasıla o yıl %6'dan fazla azalış göstermiştir.
| Meksika ekonomisi | |
|---|---|
 | |
| Derece | |
| Para birimi | Meksika pesosu ($/MXN) = 0.053 USD |
| Mali yıl | takvim yılı |
| Ticaret organizasyonları | APEC, CPTPP, NAFTA, OECD ve WTO |
| İstatistikler | |
| GSYİH | |
| GSYİH büyüme | %2,9 (2016) %2,1 (2017) %2,0 (2018e) %1,7 (2019f)[2] |
| Kişi başı GSYİH | |
| Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: %3,6 sanayi: %31,9 hizmetler: %64,5 (2017 tahm.)[3] |
| Enflasyon (TÜFE) | %4,898 (2018)[1] |
| Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | %46,2 (2014 tahm.)[3][not 1] |
| Gini katsayısı | 43.4 orta (2016)[4] |
| İşgücü | 54.51 milyon (2017 tahm.)[3] |
| Sektörel işgücü dağılımı | tarım: %13,4 sanayi: %24,1 hizmetler: %61,9 (2011)[3] |
| İşsizlik | ▼ %3,4 (2017 tahm.)[3] |
| Ana endüstriler | |
| İş yapılma kolaylığı sıralaması |  54. (2019)[5] |
| Dış ticaret | |
| İhracat |  $409.8 milyar (2017 tahm.)[3] |
| İhraç malları | mamul mallar, elektronik, taşıtlar ve otomobil parçaları, petrol ve petrol ürünleri, gümüş, plastikler, meyveler, sebzeler, kahve, pamuk |
| Ana ihracat ortakları |  ABD %80,3  Kanada %2,7  Çin %1,5  İspanya %1,5  Brezilya %1,2 (2014 tahm.)[6] |
| İthalat | $420.8 milyar (2017 tahm.)[3] |
| İthalat malları | metal işleme makineleri, çelik ürünleri, tarım makineleri, elektrikli aletler, montaj ve tamir için otomobil parçaları, uçaklar, uçak parçaları, plastikler, doğalgaz ve petrol ürünleri |
| Ana ithalat ortakları | ABD %49,0 Çin %16,6  Japonya %4,4  Almanya %3,4  Güney Kore %3,4 (2014 tahm.)[6] |
| DYY sermayesi | $554.3 milyar (31 Aralık 2017 tahm.)[3] Dış: $243.8 milyar (31 Aralık 2017 tahm.)[3] |
| Cari hesap | $−19.35 milyar (2017 tahm.)[3] |
| Gayrisafi dış borç | ▼ $445.8 milyar (31 Aralık 2017 tahm.)[3] |
| Kamu maliyesi | |
| Kamu borçları | ▼ %54,3 of GDP (2017 tahm.)[3] |
| Gelirler | 261.4 milyar (2017 tahm.)[3] |
| Giderler | 273.8 milyar (2017 tahm.)[3] |
| Ekonomik yardım | donör: $189.4 milyon (2008) RKY, |
| Kredi derecelendirme | |
| Dış rezervler | $179.314 milyar (Ocak 2018)[9] |
| Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. | |
Meksika ekonomisi görülmemiş bir makroekonomik istikrâra sahipti, bu da enflasyonu ve faiz oranlarını düşük seviyelere indirmiş ve kişi başına düşen geliri artırmıştı. Buna rağmen, kentsel ve kırsal nüfus ile kuzey ve güney eyaletlerinde zengin ve fakir arasında büyük boşluklar belirgindir.[11] Çözülmemiş konulardan bazıları, altyapının iyileştirilmesi, vergi sisteminin çağdaşlaştırılması ve iş yasaları ve gelir eşitsizliğinin azaltılmasını içerir. 2013 yılında GSYİH'nın yüzde 19,6'sı olan tüm vergi gelirleri 34 OECD ülkesi arasında en düşük olanıydı.[12]
Ekonomi, artan özel mülkiyete sahip, hızla gelişen modern sanayi ve hizmet işkollarına sahiptir. Son dönemdeki yönetimler, altyapının iyileştirilmesi amacıyla limanlar, demiryolları, telekomünikasyon altyapısı, elektrik üretimi, doğal gaz dağıtımı ve havaalanları konusundaki rekabeti genişletmiştir. İhracat odaklı bir ekonomi olarak, Meksika ticaretinin %90'ından fazlasını, Avrupa Birliği, Japonya, İsrail ve Orta ve Güney Amerika'nın büyük kısmı da dahil olmak üzere 40'tan fazla ülke ile serbest ticaret anlaşmaları (FTAs) altında gerçekleştirir. En etkili STA, 1994 yılında yürürlüğe giren ve 1992 yılında Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika hükûmetleri tarafından imzalanan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşmasıdır (NAFTA, North American Free Trade Agreement). 2006 yılında Meksika'nın iki Kuzey ortağı ile ticareti, ihracatının yaklaşık %90'ını ve ithalatının %55'ini oluşturmuştur.[13] Son zamanlarda, Birlik Kongresi önemli vergi, emekli aylığı ve adlî reformları onaylamıştır ve petrol endüstrisine yönelik yenilikler şu anda tartışıla gelmektedir. Meksika, 2016 yılında dünyanın en büyük şirketlerini sıralayan Forbes Global 2000 listesinde 15 şirkete sahipti.[14]
Meksika'nın işgücü 2017 itibarıyla 54.5 milyon kişiden oluşmaktadır.[3] OECD ve DTÖ, Meksikalı işçileri, insan/saat başına kârlılık düşük kalsa da, yıllık olarak çalışılan saat sayısı açısından dünyanın en zorlu işini yapan işçileri olarak sıralamaktadır.[15][16][17][18][19]
Meksika Cumhurbaşkanı Porfirio Díaz, on dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde ülkesine benzeri görülmemiş bir ekonomik büyüme getirdi. Bu büyümeye yabancı yatırım ve Avrupa'dan ülkeye göç, verimli bir demiryolu ağının geliştirilmesi ve ülkenin doğal kaynaklarının sömürülmesi eşlik ediyordu. 1876 ve 1910 yılları arasındaki yıllık ekonomik büyüme ortalama %3,3'tü.[20] Yabancı toprak şirketleri ellerinde milyonlarca hektar biriktirirken, büyük ölçekli mülkiyet önemli ilerlemeler kaydediyordu. Diktatörlüğün sonunda, ekilebilir arazinin %97'si nüfusun %1'ine ait olacak ve köylülerin %95'i artık araziye sahip olmayacaktı. Büyük hacienda'larda (büyük çiftlik) çiftlik işçileri olacaklar ya da isyanları tek tek bastırılarak sefil birer kentsel proletarya oluşturacaklardı.[21]
Siyasi baskı ve dolandırıcılığın yanı sıra, büyük 'hacienda'ların birkaçına ait olan, ancak güvencesiz koşullarda yaşayan milyonlarca düşük ücretli köylünün çalıştığı Latifundios'lara (Latifundium, Eski Roma, İspanya ya da Latin Amerika'da görülen tipik olarak kölelerin çalıştığı büyük bir arazi ya da çiftlik) dayanan arazi dağıtım sistemi tarafından şiddetlenen büyük gelir eşitsizlikleri, Meksika Devrimine yol açmış (1910-1920), yirminci yüzyılda Meksika'nın siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını sosyal demokrasinin öncülüğü altında büyük ölçüde dönüştüren silahlı bir çatışma ortamı yaratmıştır. Savaşın kendisi, 1910 ve 1921 arasındaki 11 yıllık dönemde azalan ekonomik gelir ve azalan nüfus üzerinde sert bir etki bırakmıştır.[kaynak belirtilmeli] Ülkenin yeniden inşası ilerleyen on yıllarda gerçekleşecekti.
1930'dan 1970'e kadar olan dönem, ekonomi tarihçileri tarafından Meksika Devrimi'nin sona ermesinin ardından ve barış zamanı sırasında sermaye birikiminin yeniden başlamasının ardından gelen ekonomik bir büyüme dönemi olan Meksika Mucizesi olarak adlandırıldı. Bu dönemde ulus, ulusal endüstrilerin gelişimini koruyan ve destekleyen ithal ikameci sanayileşme (ISI, Import substitution industrialization) ekonomi modelini benimsemiştir. Meksika, endüstrilerin üretimlerini hızla genişlettiği bir ekonomik patlama dönemi yaşadı.[22] Ekonomik yapıdaki önemli değişiklikler, ejido kavramı, petrol ve demiryolu şirketlerinin millileştirilmesi, anayasaya sosyal hakların sokulması, büyük ve etkili işçi sendikalarının doğumu ve altyapının yükseltilmesi altında köylülere ücretsiz toprak dağıtımını içeriyordu. Nüfus 1940’tan 1970’e iki katına çıkarken, GSYİH aynı dönemde altı kat artış göstermiştir.[23]
İİS modeli altında gerçekleşen büyüme, 1960'ların sonunda zirveye ulaşmıştı. 1970'lerde, Echeverría (1970–76) ve López Portillo (1976–82) Cumhurbaşkanlığı idareleri, daha fazla kamu harcaması gerektiren bir çaba ile politikalarına sosyal kalkınmayı dahil etmeye çalıştı. Petrol fiyatlarının yükseldiği ve uluslararası faiz oranlarının düşük olduğu ve hatta olumsuz olduğu bir dönemde geniş petrol sahalarının keşfiyle hükûmet, sosyal refahı teşvik etmek ve uzun vadeli bir gelir kaynağı sağlamak için devlete ait petrol şirketine yatırım yapmak amacıyla uluslararası sermaye piyasalarından borç almaya karar verdi. Bu yöntem, kamu harcamalarında kayda değer bir büyüme sağladı[22] ve Başkan López Portillo, Meksika'nın dünyanın dördüncü en büyük ihracatçısı olmak için petrol üretimini çoğaltmasıyla, Meksika olarak "refahı yönetmek"[24] için zamanın geldiğini açıkladı.[25]
| Yıllık ortalama GSYİH büyümesi | ||
|---|---|---|
| 1900–1929 | %3,4 | |
| 1929–1945 | %4,2 | |
| 1945–1972 | %6,5 | |
| 1972–1981 | %5,5 | |
| 1981–1995 | %1,5 | |
| 1983 Borç krizi | -%4,2 | |
| 1995 Peso krizi | -%6,2 | |
| 1995–2000 | %5,1 | |
| 2001 ABD durgunluğu | -%0,2 | |
| 2009 Büyük durgunluk | -%6,5 | |
| Kaynaklar:[22][26][27][28] | ||
1981-1982 döneminde uluslararası manzara aniden değişti: petrol fiyatları düştü ve faiz oranları yükseldi. 1982'de Başkan López Portillo, (1976-82) yönetimini bitirmeden hemen önce, dış borç ödemelerini askıya aldı, peso'yu devalüe etti ve krizden ciddi şekilde etkilenen diğer birçok endüstriyle birlikte, çelik endüstrisi ve bankacılık sistemini devletleştirdi. İthal ikamesi, sanayileşme döneminde kullanılırken, 1980'lere kadar uzun süren korumanın düşük verimlilik kazanımlarına sahip rekabetsiz bir sanayi işkolu ürettiği açıktı.[22]
Cumhurbaşkanı de la Madrid (1982-88), neoliberal reformları uygulamaya başlayacak bir dizi Cumhurbaşkanının ilkiydi. 1982 krizinden sonra, borç verenler Meksika'ya dönmek istemiyorlardı ve cari hesabı dengede tutmak için hükûmet para devalüasyonlarına başvurdu ve bu da 1987'de %139,7 oranında tarihi bir yüksekliğe ulaşan benzeri görülmemiş enflasyona[22] yol açmıştı.[29]
Ticaretin serbestleşmesine doğru atılan ilk adım, Meksika’nın, 1986’da Başkan Miguel de la Madrid'in yönetimi altında Genel Tarifeler ve Ticaret Anlaşması'nı (GATT) imzalamasıydı. Salinas yönetimi sırasında (1988-94) birçok devlete ait şirket özelleştirildi. Hükûmet tekeli olan telefon şirketi Telmex,[30] Carlos Slim'e satılan özel bir tekel oldu. Ayrıca özel yatırımcılara açılmayan devlete ait petrol şirketi Pemex veya enerji sektörü de bulunmaktaydı. Ayrıca, 1982'de López Portillo yönetiminin zayıflama zamanlarında kamulaştırılan bankacılık sistemi özelleştirilmiş, ancak yabancı bankalar hariç tutulmuştu.[30] Salinas, Meksika'nın Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşmasına dâhil edilmesini ve böylece ABD-Kanada anlaşmasının genişletilmesini talep etti. Genişletilmiş NAFTA 1992 yılında, çevre ve işçilik standartlarına ek iki ilavenin imzalanmasından sonra, 1 Ocak 1994'te yürürlüğe girdi.
Salinas yönetimi ayrıca sıkı fiyat kontrollerini uygulamaya koymuş ve enflasyonu engellemek amacıyla yaşlanan Fidel Velázquez yönetimi altında İşçi Sendikası hareketi ile daha küçük asgari ücret artışlarını müzakere etmiştir.[31] Enflasyonu azaltmada stratejisi başarılı olsa da, büyüme yılda sadece yüzde 2,8 oranında gerçekleşmiştir. Döviz kuru sabitlenerek, tüketici harcamaları artarken peso hızla aşırı değerlenmiş ve cari açığın 1994 yılında GSYİH'nın %7'sine ulaşmasına neden olmuştur. Açık, tesobonos aracılığıyla ödemeyi dolar cinsinden güvence altına alan bir tür kamu borçlanma aracı yoluyla finanse edilmiştir.[32]
Ocak 1994 Chiapas ayaklanması ve Mart 1994'te iktidar partisinin cumhurbaşkanlığı adayına Mart 1994’teki yapılan suikastler, Luis Donaldo Colosio ve Parti Genel Sekreteri ve kardeşi yardımcısı Başsavcı José Francisco Ruiz Massieu 1994 yılında, yatırımcılara rahatsız edici bir mesaj gönderdi. Kamu borç sahipleri hızla Merkez Bankası rezervlerini tüketerek tesobonoslarını satarken,[32] toplam yatırım akışının %90'ını oluşturan portföy yatırımları ülkeyi olabildiğince hızlı bir şekilde terk etti.[22]
Bu sürdürülemez durum sonunda katılımcı Zedillo yönetimini sabit döviz kurundan vazgeçmeye zorladı. Peso keskin bir şekilde devalüe edildi ve ülke Aralık 1994’te ekonomik bir krize girdi.[33] İhracattaki patlama ve ABD başkanı Bill Clinton (1993-2001) tarafından hazırlanan uluslararası bir kurtarma paketi krizin hafifletilmesine yardımcı oldu. 18 aydan kısa bir süre içinde, ekonomi yeniden büyüyordu ve yıllık büyüme oranı 1995 ile 2000 arasında ortalama yüzde 5,1 olarak gerçekleşti.[22] Daha eleştirel yorumlar, krizin ve müteakip kamu kurtarma işleminin, kurumsal olarak Meksika toplumuna özgü biçimlerde, "iktidarın ve finans kaynaklı neoliberal kapitalizmin sınıfsal karakteristiğinin yapısal olarak eşitsiz toplumsal ilişkilerini koruduğunu, yenilediğini ve yoğunlaştırdığını" savunmaktadır.[33]
1929'da Kurumsal Devrimci Parti öncülünün kuruluşundan bu yana cumhurbaşkanlığı seçimi kazanan ilk muhalefet partisi adayı Ulusal Eylem Partisi (Meksika) Cumhurbaşkanı Zedillo (1994-2000) ve Cumhurbaşkanı Fox (2000-06), ticaretin serbestleşmesi politikalarıyla devam etti. Fox'un yönetimleri sırasında, Latin Amerika ve Avrupa ülkeleri, Japonya ve İsrail ile birkaç STA imzalandı ve her ikisi de makroekonomik istikrarı korumaya çalıştı. Böylece, Meksika ticaret için dünyanın en açık ülkelerinden biri halini almış ve ekonomik taban buna göre değişmiştir. Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada ile olan toplam ticaret üç katına çıkmış ve toplam ihracat ve ithalat 1991 ile 2003 arasında neredeyse dört katına ulaşmıştır.[34] Yabancı yatırımın doğası, portföy yatırımı üzerinden doğrudan yabancı yatırımın (DYY; FDI - Foreign-direct investment) daha büyük bir payıyla da değişim göstermiştir.
Meksika'nın Satın alma gücü paritesi (SAGP) ile Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) değerinin, 2014 yılında 2,143.499 milyar ABD Doları ve nominal döviz kurlarıyla 1,261.642 milyar ABD Doları olduğu tahmin edilmektedir.[26] Ülke, MINT grubunun lideridir. Kişi başına SAGP cinsinden ölçülen GSYİH yaşam standardı $16.900 ABD doları seviyesindedir. Dünya Bankası 2009 yılında, Meksika'nın piyasa döviz kurlarındaki Gayri safi millî gelir bakımından Latin Amerika'daki en yüksek ikinci ülke olduğunu, Brezilya'nın ardından 1,830.392 milyar[35] ABD doları hasılaya ve 14,400 dolarla bölgedeki kişi başına düşen en yüksek gelire sahip olduğunu bildirmiştir.[36] Bu nedenle, Meksika şimdi bir üst orta gelirli ülke olarak sıkı bir şekilde yapılanmıştır. 2001 yılındaki yavaşlamanın ardından Meksika, ülkenin potansiyel büyümesinin çok altında kaldığı kabul edilmekle birlikte, ekonomisi 2004, 2005 ve 2006’da yüzde 4,2, 3,0 ve 4,8 oranında[37] iyileşmiş ve büyümüştür.[32]
Meksika pesosu ülkenin para birimidir (ISO 4217: MXN; simge: $). Bir peso 100 centavos'a (kuruş gibi) ayrılmıştır. MXN, 1993’te 1000 MXP başına 1 MXN seviyesinde olacak şekilde MXP’nin yerini almıştır. Döviz kurları 1998-2006 arasında sabit kalmış, ABD doları başına 10.20 ile 11 = 3.50 MXN arasında salınmış, son zamanlarda Meksika peso paritesi Cumhurbaşkanı Enrique Peña Nieto'nun zamandakinin altına düşmüş, değerinin %19.87'sini tek bir yılda kaybetmiştir 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve şu anda $20,37 ABD doları (2017) seviyesindedir. 2007 yılında faiz oranları yüzde 7[38] civarında olmuş, 2002'de yüzde 5'in altındaki tarihi düşük seviyesine ulaşmıştı. Enflasyon oranları da tarihi en düşük seviyelerideydi; 2006 yılında Meksika'daki enflasyon oranı yüzde 4,1, 2007 yılı sonunda ise yüzde 3'tü. ABD dolarına kıyasla, Meksika pesosu 1910'dan bu yana %7,500'ün üzerinde değer kaybetti.
İşsizlik oranları, tüm OECD üye ülkelerinin en düşük değeri olan yüzde 3,2 seviyesindedir. Ancak, işsizliğin yüzde 25 olduğu tahmin ediliyor.[13] Meksika'nın İnsani Gelişme Endeksi 0.829 olarak bildirilmekte, (bir yaşam beklentisi endeksi 0.84, eğitim endeksi 0.86 ve 0.77 değerle bir GSYİH endeksini içeren), ülke, yüksek gelişme grubu içinde dünyada 52 sırada yer almaktadır.
Aşağıdaki tablo 1980-2018 dönemindeki temel ekonomik verileri göstermektedir. %5'in altındaki enflasyon yeşil renkle gösterilmiştir.[39]
| Yıl | GSYİH (Milyar ABD Doları, SAGP) |
Kişi başına GSYİH (ABD Doları, SAGP) |
GSYİH artışı (reel) |
Enflasyon oranı (Yüzde olarak) |
İşsizlik (Yüzde olarak) |
Devlet borcu (GSYİH'nın %'si olarak) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1980 | 403.6 | 5,818 | %9.5 |
▲%26.5 | %1,2 | n/a |
| 1981 | 478.8 |
6,745 |
%8.5 |
▲%27.9 | ▼%0.9 | n/a |
| 1982 | 505.9 |
6,968 |
%−0.5 |
▲%59.2 | ▲%4.2 | n/a |
| 1983 | 507.6 |
6,841 |
%−3.5 |
▲%101.8 | ▲%6.1 | n/a |
| 1984 | 543.5 |
7,172 |
%3.4 |
▼%5.6 | n/a | n/a |
| 1985 | 573.2 |
7,409 |
%2.2 |
▲%57.8 | ▼%4.4 | n/a |
| 1986 | 566.7 |
7,180 |
%−3.1 |
▲%86.4 | ▼%4.3 | n/a |
| 1987 | 591.2 |
7,344 |
%1.7 |
▲%132.0 | ▼%3.9 | n/a |
| 1988 | 619.8 |
7,550 |
%1.3 |
▲%113.5 | ▼%3.5 | n/a |
| 1989 | 670.3 |
8,008 |
%4.1 |
▲%19.9 | ▼%2.9 | n/a |
| 1990 | 731.1 |
8,397 |
%5.2 |
▲%26.7 | ▼%2.7 | n/a |
| 1991 | 787.2 |
8,882 |
%4.2 |
▲%22.6 |  %2.7 |
n/a |
| 1992 | 833.7 |
9,250 |
%3.5 |
▲%15.5 | ▲%2.8 | n/a |
| 1993 | 876.9 |
9,573 |
%2.7 |
▲%9.8 | ▲%3.4 | n/a |
| 1994 | 939.8 |
10,099 |
%4.9 |
▲%7.0 | ▲%3.7 | n/a |
| 1995 | 899.0 |
9,515 |
%−6.3 |
▲%35.1 | ▲%6.2 | n/a |
| 1996 | 977.5 |
10,195 |
%6.8 |
▲%34.4 | ▼%5.5 | %44.7 |
| 1997 | 1,062.2 |
10,928 |
%6.8 |
▲%20.6 | ▼%3.7 | ▼%40.9 |
| 1998 | 1,129.2 |
11,466 |
%5.2 |
▲%15.9 | ▼%3.2 | ▲%42.0 |
| 1999 | 1,178.0 |
11,815 |
%2.8 |
▲%16.6 | ▼%2.5 | ▲%44.7 |
| 2000 | 1,264.4 |
12,532 |
%4.9 |
▲%9.5 | ▼%2.2 | ▼%40.6 |
| 2001 | 1,288.0 |
12,612 |
%−0.4 |
▲%6.4 | ▲%2.8 | ▼%39.4 |
| 2002 | 1,307.2 |
12,641 |
%0.0 |
%5.0 |
▲%3.0 | ▲%41.7 |
| 2003 | 1,352.6 |
12,916 |
%1.4 |
%4.5 |
▲%3.4 | ▲%43.8 |
| 2004 | 1,444.3 |
13,631 |
%3.9 |
%4.7 |
▲%3.9 | ▼%40.2 |
| 2005 | 1,525.1 |
14,234 |
%2.3 |
%4.0 |
▼%3.5 | ▼%38.5 |
| 2006 | 1,642.7 |
15,153 |
%4.5 |
%3.6 |
%3.5 |
▼%37.4 |
| 2007 | 1,725.1 |
15,713 |
%2.3 |
%4.0 |
▲%3.6 | ▼%37.2 |
| 2008 | 1,779.0 |
15,984 |
%1.1 |
▲%5.1 | ▲%3.9 | ▲%42.5 |
| 2009 | 1,697.7 |
15,044 |
%−5.3 |
▲%5.3 | ▲%5.3 | ▲%43.7 |
| 2010 | 1,806.5 |
15,811 |
%5.1 |
%4.2 |
%5.3 |
▼%42.0 |
| 2011 | 1,911.3 |
16,522 |
%3.7 |
%3.4 |
▼%5.2 | ▲%42.9 |
| 2012 | 2,017.5 |
17,235 |
%3.6 |
%4.1 |
▼%4.9 | ▼%42.7 |
| 2013 | 2,077.8 |
17,549 |
%1.4 |
%3.8 |
%4.9 |
▲%45.9 |
| 2014 | 2,175.2 |
18,170 |
%2.8 |
%4.0 |
▼%4.8 | ▲%48.9 |
| 2015 | 2,270.7 |
18,765 |
%3.3 |
%2.7 |
▼%4.4 | ▲%52.9 |
| 2016 | 2,366.7 |
19,356 |
%2.9 |
%2.8 |
▼%3.9 | ▲%56.8 |
| 2017 | 2,458.4 |
19,902 |
%2.0 |
▲%6.0 | ▼%3.4 | ▼%54.2 |
| 2018 | 2,571.6 |
20,616 |
%2.0 |
%4.9 |
▼%3.3 | ▼%53.6 |
Meksika'da yoksulluk; ülkede beslenme, temiz su, barınma, eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, hane kalitesi ve temel hizmetler, gelir ve sosyal uyum gibi parametreler altında ölçülür.[40] İki kategoriye ayrılmıştır: orta düzey yoksulluk ve aşırı yoksulluk.
Meksika nüfusunun %2'sinden azı Dünya Bankası tarafından belirlenen uluslararası yoksulluk sınırının altında yaşarken, 2013 itibarıyla Meksika hükûmeti, Meksika nüfusunun %33'ünün orta düzey yoksulluk içinde yaşadığını ve %9'unun aşırı yoksulluk içinde yaşadığını[41] tahmin etmekte ve bu da Meksika'nın ulusal yoksulluk sınırının altında yaşayan toplam nüfusunun %42'sine denk gelmektedir.[42] Büyük boşluk, hükûmetin yoksulluğu ölçmenin bir yolu olarak çok boyutlu yoksulluk yöntemini benimsemesiyle açıklanabilir, bu nedenle, Meksika hükûmeti tarafından belirlenen "uluslararası yoksulluk sınırı" veya "iyi gelir hattı"'ndan daha yüksek bir gelire sahip olan bir kişi, beslenme (yetersiz beslenme veya obezite), eğitim veya yaşam ölçünleri (su veya elektrik gibi temel ve buzdolabı gibi ikincil iç varlıklar dâhil) gibi maddi ve sosyal haklarla ilgili bir veya daha fazla eksikliğe sahipse "orta düzey yoksulluk" kategorisine girebilir (çalışmaları tamamlamamıştır). Aşırı yoksulluk, Meksika hükûmeti tarafından hem sosyal haklarda eksiklik yaşayan hem de "iyi gelir hattı"'ndan daha düşük gelirli kişiler olarak tanımlanmaktadır.[43] SEDESOL'ün (Meksika'nın Sosyal Kalkınma Ajansı) ek rakamları, nüfusun %6'sının (7.4 milyon insan) aşırı yoksulluk içinde olduğunu ve gıda güvensizliği yaşadığını tahmin ediyor.[44]
Son zamanlarda, hükûmet ekonomi politikasındaki[45] kapsamlı değişiklikler ve çeşitli işkollarının[46] özelleştirilmesi yoluyla hükûmet müdahalesini azaltma girişimleri, daha iyi[47] ya da daha kötüsü,[48] Meksika'nın Latin Amerika'daki[49] en büyük ekonomi olmasına izin verdi, 2005'e kadar ikinci en büyük[50] oldu; ve sözde "trilyon dolar kulübü" üyesi olarak anıldı.[51] Bu değişikliklere rağmen, Meksika büyük sosyal eşitsizlikler ve fırsat eksikliği yaşamaya devam etmektedir.[52] Peña Nieto yönetimi, ülkedeki yoksulluğu azaltma, vatandaşlarına iş,[53] eğitim ve evrensel sağlık hizmetleri gibi daha fazla fırsat sunma girişimlerinde bulunmuştur.[54][55]
Meksika'daki tek bir kişi olan Carlos Slim,[56] GSYİH'nın yüzde altı'sına eşit bir net varlığa sahiptir. Buna ek olarak, Meksikalıların sadece yüzde 10'u Meksika GSYİH'sının %25'lik dilimini oluşturuyor. %3,5'luk daha küçük bir grup, Meksika GSYİH'sinin %12,5'ini temsil ediyor.[57]
OECD'ye göre, Meksika, Şili'den sonra son derece fakir ve son derece zengin arasındaki ikinci en yüksek ekonomik eşitsizliğe sahip ülkedir -ancak bu boşluk son on yılda azalış göstermiştir. Gelir basamağındaki alt yüzde 10, ülkenin kaynaklarının %1,36'sını, üst yüzde 10'u ise neredeyse %36'sını kullanmaktadır. OECD ayrıca, Meksika'nın yoksullukla mücadele ve sosyal kalkınma için bütçeleştirilmiş harcamalarının hem mutlak hem de göreceli sayılarda OECD ortalamasının sadece üçte biri olduğunu belirtiyor.[not 2] Dünya Bankası'na göre, 2004'te Meksika nüfusunun %17,6'sı aşırı yoksulluk içinde yaşarken, %21'i orta düzey yoksulluk içinde yaşıyordu.[58]
Meksika, 2017 yılında dünyanın en büyük dördüncü havale alıcısıydı. Yurt dışında, çoğunlukla ABD'de yaşayan Meksikalıların Meksika'daki ailelerine gönderdikleri döviz veya katkılar, 2017'de 28.5 milyar dolardı.[59] 2015 yılında, dış kaynaklı dövizler, diğer kesimlerden daha büyük olarak, Meksika için en büyük yabancı gelir kaynağı haline geldi ve petrolü geçti.[60]
Havale büyümesi 1997'den bu yana iki kattan fazla artmıştır.[61] Kaydedilen havale işlemleri 2003 yılında 41 milyon adeti aştı ve bunun %86'sı elektronik gönderi olarak yapıldı.[62]
Göçmen işçilerin ihtiyaçlarını bilen Meksika hükûmeti, yurt dışında Meksika konsolosluklarında yayınlanan bir kimlik belgesi olan Matrícula Consular de Alta Seguridad'ın (MACS, Yüksek Güvenlik Konsolosluğu Kaydı) yükseltilmiş bir versiyonunu yayınlamaya başladı. Bu belge şu anda 32 ABD eyaletinde geçerli bir kimlik kartıdır, ayrıca binlerce polis teşkilatı, yüzlerce şehir ve ilçe ve bankacılık kurumları tarafından kabul edilmektedir.[62]
2014 yılında havale yapan başlıca eyaletler, o yıl toplam gelirlerin %45'ini ortaklaşa toplayan Michoacán, Guanajuato, Jalisco, Meksika Eyaleti ve Puebla'dır.[63] Federal hükûmetin desteğiyle çeşitli Eyalet hükûmetleri, kamu işlerini finanse etmede dövizlerin bir kısmını kullanmak için programlar uyguladılar. Dos por Uno (Her bir için adı verilen bu program, göçmenlerin gelirlerinden kattıkları her peso için devlet ve federal hükûmetler tarafından, kendi topluluklarında altyapı inşa etmek için iki peso katkıyla yatırım yapılacak şekilde tasarlanmıştır.[64]
Bölgesel eşitsizlikler ve gelir eşitsizliği Meksika ekonomisinin bir özelliğidir. Federasyonun tüm kurucu eyaletleri, 0.70'ten (orta ila yüksek kalkınma) daha yüksek bir İnsani Gelişme Endeksine (İGE) sahipken, Kuzey ve orta eyaletler Güney eyaletlerinden daha yüksek İGE seviyelerine sahiptir. Nuevo León, Jalisco ve Federal Bölge, Avrupa ülkelerine benzer şekilde İGE seviyelerine sahipken, Oaxaca ve Chiapas, Çin veya Vietnam'dakilere benzer.[65]
Yerel yönetim düzeyinde, ekonomik eşitsizlikler daha da büyüktür: Meksiko'daki Delegacion Benito Juarez, Almanya veya Yeni Zelanda'ya benzer bir İGE'ye sahipken, Guerrero'daki Metlatonoc ise Malavi'ye benzer bir İGE değerine sahiptir. Yüksek gelişme gösteren federal birimlerin çoğunluğu (0.80'den yüksek) kuzey bölgesinde (Colima, Jalisco, Aguascalientes, Federal Bölge, Querétaro ve ayrıca Quintana Roo ve Campeche'nin güneydoğu eyaletleri hariç) yer almaktadır. Daha az gelişmiş eyaletler (İGE açısından orta gelişim ile, 0.70'ten yüksek) Güney Pasifik kıyıları boyunca yer almaktadır.
GSYİH'nın ekonomik işkoluna göre payı (2004'te), tarımdaki en büyük katkıda bulunanlar Jalisco (%9,7), Sinaloa (%7,7) ve Veracruz (%7,6); endüstriyel üretimde en büyük katkıda bulunanlar Federal Bölge (%15,8), México Eyaleti (%11,8) ve Nuevo León (%7,9); hizmet sektöründeki en büyük katkıda bulunanlar da Federal Bölge (%25,3), México Eyaleti (%8,9) ve Nuevo León'dur (%7,5).[66]
1980'lerden bu yana, ekonomi yavaş yavaş daha az merkezî haline geldi; Federal Bölge’nin 2003’ten 2004’e kadar olan GSYİH büyüme oranı, tarım ve sanayi sektörlerinde sert düşüşler ile tüm federal işletmelerin en az %0,2’si düzeyindeydi. Yine de, hâlâ ülkenin GSYİH'sinin %1,8'ini oluşturmaktadır. En yüksek GSYİH büyüme oranlarına sahip eyaletler Quintana Roo (%9,0), Baja California (%8,9) ve San Luis Potosí'dir (%8,2).[67] 2000 yılında Meksika'da kişi başına düşen en yüksek GSYİH'ye sahip federal tüzellikler Federal Bölge (26,320 ABD doları), Campeche (18,900 ABD doları) ve Nuevo León (30,250 ABD doları); kişi başına düşen GSYİH'nin en düşük olduğu eyaletler Chiapas (3,302 ABD doları), Oaxaca (4,100 ABD doları) ve Guerrero idi (6,800 ABD doları).[68]
2006 yılında Satın alma gücü paritesi bakımından (SAGP) Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) değeri 1.134 trilyon ABD doları ve yine kişi başına SAGP GSYİH değeri ise 10.600 ABD doları olarak tahmin edilmiştir.[13] Hizmetler işkolu %70,5 ile GSYİH'nın en büyük bileşeni olup, bunu %25,7 ile sanayi işkolu izlemektedir (2006 tahm.). Tarım GSYİH'nın sadece %3,9'unu (2006 tahm.) oluşturmaktadır. 54.51 milyonluk Meksika işgücünün, %13,4'ü tarım, %24,1'i endüstri ve %61,9'u da hizmetler işkolundadır (2011 tahm.). Meksika'nın en büyük dış gelir kaynağı havalelerle yapılan döviz girdisidir.[60]
Toplam GSYİH'nın bir yüzdesi olarak tarımın oranı giderek azalmaktadır ve şimdi gelişmiş ulusların ekonomisindekine benzer bir şekilde daha küçük bir rol oynamaktadır. GSYİH'nın 1970 yılında %25'ini,[69] 1990 yılında %7'sini oluştururken[70] 2006 yılında %3,9'unu oluşturmuştur.[13] Tarihi yapısı göz önüne alındığında, ejidos, işgücünün oldukça yüksek bir yüzdesini kullanmaktadır: 2003'te %18'lik tarım payı, çoğu geçimlik tarımsal ürünler üretmekteydi; bu, üretimin yüksek düzeyde mekanikleştiği gelişmiş ülkelerde %2,5'tir.
| Gıda ve tarım | ||
|---|---|---|
 | ||
| Puebla'da çalışan çiftçiler | ||
| Ürün | Miktar (Tm) | Dünya sıralaması1 |
| Avokado | 1,040,390 | 1 |
| Soğan ve chayote | 1,130,660 | 1 |
| Lim ve limon | 1,824,890 | 1 |
| Ayçiçeği çekirdeği | 212,765 | 1 |
| Kuru meyveler | 95,150 | 2 |
| Papaya | 955,694 | 2 |
| Acı ve tatlı biberler | 1,853,610 | 2 |
| Bütün fasulye | 93 000 | 3 |
| Portakal | 3,969,810 | 3 |
| Anason, badian, rezene | 32 500 | 3 |
| Tavuk eti | 2,245,000 | 3 |
| Kuşkonmaz | 67,247 | 4 |
| Mango | 1.503.010 | 4 |
| Mısır | 20,000,000 | 4 |
| 1Kaynak: FAO[71] | ||
Meksika Devrimi'nden sonra Meksika, Meksika Anayasası'nın 27nci maddesine dayanarak, ejido kavramı altında köylülere ve küçük çiftçilere toprak ve/veya serbest arazi dağıtımını içeren bir tarım reformu başlatmıştı.[72] Bu program, Başkan Cárdenas'ın yönetimi sırasında 1930'larda daha da genişletildi[73] ve 1960'lara değişen oranlarda devam etti.[74] Küçük çiftçilere geçimlik bir kaynak olan kooperatif tarım reformu aynı zamanda arazi parçalanmasına ve sermaye yatırımı eksikliğine de neden oldu. Kırsal üretkenliği ve yaşam standartlarını yükseltmek amacıyla, bu anayasal madde 1992 yılında, ortak toprakların mülkiyet haklarının ekicisi çiftçilere devredilmesine izin vermek amacıyla değiştirildi.[75] Kiralama veya satma yeterliği ile, daha büyük çiftliklerin oluşturulması ve ölçek ekonomilerinin kazanımları için bir yol açıktı. Büyük makineleşmiş çiftlikler şu anda bazı kuzeybatı eyaletlerinde (çoğunlukla Sinaloa'da) etkinlik göstermektedir. Bununla birlikte, ejidos'un özelleştirilmesi, köylülerin büyük çoğunluğunun sadece geçim için üretim yaptığı orta ve güney eyaletlerinde çok yavaş olmaya devam etmektedir.
1980'lere kadar, hükûmet, destek fiyatlarını koruyarak ve Ulusal Popüler Geçim Şirketi (CONASUPO, Compañía Nacional de Subsistencias Populares) aracılığıyla ithalatı kontrol ederek temel mahsullerin (özellikle mısır ve fasulye) üretimini teşvik etti. Bununla birlikte, ticaretin serbestleşmesiyle birlikte CONASUPO yavaş yavaş dağıtılıp iki yeni mekanizma uygulandı: Alianza ve Procampo. Alianza, makineleşme ve gelişmiş sulama sistemleri için gelir ödemeleri ve teşvikler sağlamaktadır. Procampo ise çiftçilere sağlanan bir gelir aktarımı sübvansiyonudur. Bu destek programı, temel malları (çoğunlukla mısır) üreten ve tüm çiftçilerin %64'ünü temsil eden 3,5 milyon çiftçiye, ekili alan birimi başına sabit gelirli bir transfer ödemesi sağlar. Bu destek, ABD'den ithalat miktarını azaltmak için Başkan Fox'un yönetimi sırasında başta beyaz mısır üreticilerine olmak üzere önemli ölçüde artmıştır. Bu program başarılı olmuş ve 2004'te, mısır ithalatının kabaca yalnızca %15'i, sarı ve kırık mısırın %85'ine karşılık -besi yemi kullanımı için ve Meksika'da zar zor üretilen tür- beyaz mısırdan -insanların tüketimi için kullanılan ve çoğunlukla Meksika'da yetişen tür- oluşmuştur.[76]
Meksika rejiminde temel bir unsur olmasına rağmen, Meksika'nın tarımdaki karşılaştırmalı üstünlüğü mısırda değil, bahçecilikte, tropik meyvelerde ve sebzelerdedir. NAFTA müzakerecileri, Meksikalı mısır üreticilerinin tarımın serbestleştirilmesi ve makineleştirilmesi yoluyla mısır üretiminden doğal olarak meyve, fındık, sebze, kahve ve şeker kamışı gibi bahçecilik ve diğer emek yoğun bitkilere geçeceğini umuyordu.[77] Bahçıvanlık ticareti NAFTA nedeniyle büyük ölçüde artmış olsa da, yerinden edilmiş işçileri mısır üretiminden geri çekmiyor (yaklaşık 600.000 civarında).[76]
Mısır üretimi istikrarlı kalmıştır (20 milyon metrik ton), tartışmasız, çiftçilere gelir desteğinin bir sonucu olarak ya da Meksika'da bir bin yıllık geleneği terk etmekte bir isteksizlik sonucu olarak: köylüler bin yıldan beri sadece mısır yetiştirmiyorlardı; mısır Meksika kökenli bir bitkidir. Meksika, dünyanın yedinci büyük mısır üreticisidir (32.6 milyon metrik ton, 2014)[not 3][71]
Patates ekimine ayrılan alan 1980'den bu yana çok az değişmiş ve 1961'den bu yana ortalama verim neredeyse üç katına çıkmıştır. Üretim 2003 yılında 1,7 milyon tona ulaşmıştı. Meksika'da kişi başına düşen patates tüketimi yılda 17 kg'dır; bu, 400 kg mısır kullanımına kıyasla çok düşüktür.[78] Ortalama olarak, Meksika'daki patates çiftlikleri, daha temel gıda olan ürünlere ayrılmış olanlardan daha büyüktür. Meksika'da patates üretimi çoğunlukla ticari amaçlıdır; ev tüketimi için üretim çok azdır.[79]
Yaklaşık 160.000 orta ölçekli çiftçi, 15 Meksika eyaletinde şeker kamışı yetiştirmektedir; şu anda ülke genelinde 2010 yılında 4.96 milyon ton şeker üreten 54 şeker fabrikası bulunmaktadır ve bu rakam 2001'deki 5.8 milyon ton üretim değerine karşılık gelmektedir.[80] Meksika'nın şeker endüstrisi, yüksek üretim maliyetleri ve yatırım eksikliği ile nitelidir. Meksika, tükettiğinden daha fazla şeker üretmektedir.[81] Şeker kamışı, Meksika'daki 700.000 çiftlikte, çiftlik başına 72 metrik tonluk bir verimle yetiştirilmektedir.[82]
| Sanayi üretimi | ||
|---|---|---|
| Ana endüstriler | Uçak, otomobil endüstrisi, petrokimya, çimento ve inşaat, tekstil, yiyecek ve içecek, madencilik, dayanıklı tüketim malları, turizm | |
| Endüstriyel büyüme oranı | %3,6 (2006) | |
| İşgücü | Toplam işgücünün %29'u | |
| İşkolunun GSYİH'sı | Toplam GSYİH’nın %25,7’si | |
Sanayi işkolu bir bütün olarak ticaretin serbestleşmesinden yararlanmıştır; 2000 yılında tüm ihracat kazançlarının neredeyse %50'sini oluşturmuştur.[34]
Meksika'daki en önemli sanayi kesimleri arasında kalite standartları uluslararası kabul görmüş otomotiv sanayisi yer almaktadır. Meksika'daki otomobil işkolu, diğer Latin Amerika ülkelerinde ve gelişmekte olan ülkelerdeki gibi sadece bir montaj üretimi olarak işlev görmediğinden dolayı farklıdır. Otomotiv işkolu, teknolojik olarak karmaşık bileşenler üretmekte ve bazı araştırma ve geliştirme etkinliklerinde bulunmaktadır; bunun bir örneği parçalarının %70'ine kadar Meksika'da tasarlanan yeni Volkswagen Jetta modelidir.[34][83]
"Büyük Üçlü" (General Motors, Ford ve Chrysler) 1930'lardan bu yana Meksika'da etkinlik göstermektedir, Volkswagen ve Nissan ise 1960'larda ilk üretim tesislerini kurmuştur.[84] Daha sonra Toyota, Honda, BMW ve Mercedes-Benz üretim kervanına katıldılar. Sektördeki Kuzey Amerika bileşenlerinin yüksek gereksinimleri göz önüne alındığında, birçok Avrupalı ve Asyalı parça tedarikçisi de Meksika'ya taşındı: sadece Puebla'da, 70 endüstriyel parça üreticisi Volkswagen AG yatırımı çevresinde kümelenmiştir.[34]
Bağıntılı olarak küçük bir yerli otomobil sanayisi; yerli üretim ve yabancı otobüs üreticilerinin alımları yoluyla dünyanın en büyük otobüs üreticisi haline gelen bir kamyon, otobüs ve askeri araç üreticisi olan DINA Camiones S.A. de C.V. tarafından temsil edilmektedir; hibrit kamyonlar[85] üreten Vehizero ve Mastretta MXT spor otomobilini tasarlayan yeni otomobil şirketleri Mastretta gibi ve 2015 yılına kadar 10000 minibüs üretmeyi planlayan[86][87][88] Autobuses King, yine de aralarında bir spor arazi aracı geliştiren CIMEX ile yeni otomobil şirketleri ortaya çıkıyor, Eylül 2010'da Meksika'nın ulusal otomobil fuarında bir diğer üretici Conin[89] ve yeni elektrikli otomobil üreticisi Grupo Electrico Motorizado ile boy gösterecek.[90] Meksika'nın bazı büyük sanayicileri arasında dünyanın en büyük inşaat şirketi ve üçüncü büyük çimento üreticisi[91] olan Cemex, Grupo Modelo gibi dünyaca ünlü alkollü içecek endüstrisi oyuncuları dâhil, en büyük alkollü içeceklerin büyük tek üreticisi olmasının yanı sıra FEMSA gibi şirketler ve OXXO marketler zinciri gibi çok sayıda ticari kazanç sahibi, aynı zamanda dünyadaki en büyük ikinci Coca-Cola şişeleyicisi olan; Dünyanın en büyük mısır unu ve ekmeği üreticisi olan Gruma ve Grupo Bimbo, Telmex, Televisa gibi gruplar diğerleri arasındadır. 2005 yılında, Dünya Bankası'na göre, yüksek teknolojili sanayi üretimi toplam ihracatın %19,6'sını temsil ediyordu.[92]
Maquiladora (ithal hammadde alan ve yerli tüketim ve yabancı şirketler adına ihracat için mal üreten üretim tesisleri) Meksika'da ticaretin simgesi haline gelmiştir. Bu iş kesimi NAFTA'dan yarar sağlamış, maquiladora iş kesimindeki reel gelir 1994'ten bu yana %15,5 artmıştır, ancak maquiladora dışı sektör çok daha hızlı büyümüştür.[32] Genel kabul gören inancın aksine, maquiladora ürünleri 1960'ların sanayi anlaşmasından bu yana ABD'ye gümrüksüz girebileceğinden bu hiç de şaşırtıcı olmamalı. Diğer iş kesimleri artık serbest ticaret anlaşmasından çıkar sağlıyor ve son 5 yılda sınır dışı eyaletlerden ihracatın payı artarken, maquiladora-sınır eyaletlerinden ihracatın payı azalış göstermiştir.
Şu anda Meksika bir havacılık sanayisi geliştirmeye odaklanmıştır ve ülkede helikopter ve bölgesel jet uçağı gövdelerinin montajı gerçekleştirilmektedir. MD Helicopters,[93] Bell,[94] Cessna[95] ve Bombardier[96] gibi yabancı kuruluşlar Meksika'da helikopter, uçak ve bölgesel jet gövdelerinin üretimini yapıyorlar.
Meksika uçak sanayisi çoğunlukla yabancı katılımcılı olmasına rağmen, otomobil sanayisi gibidir; hafif pervaneli uçaklar üreten Aeromarmi[97] ve S4 Ehécatl gibi İnsansız Hava Aracı üreten Hydra Technologies gibi Meksika kuruluşları kurulmuştur; diğer önemli şirketler, yeni Mitsubishi Bölgesel Jet (MRJ) için jet motor parçaları ve jet motoru üreticileri Prat&whittney ve Rolls Royce için jet motoru kaplamaları üreten Frisa Aerospace[98][99][100] ve Querétaro'daki uçak iniş takımları ve malzemeleri Bombardier tesislerine parça olarak tedarik eden Kuo Aerospace[101] ve benzeridir.
Amerika Birleşik Devletleri veya Batı Avrupa’daki ülkelerle karşılaştırıldığında, Meksika’nın sanayi ekonomisinin daha büyük bir sektörü, birkaç dünya sınıfı şirketi içeren gıda üretimidir ancak bölgesel sanayi gelişmemiştir. Uluslararası ve yerel Ana ve Pop üreticileri olanlar vardır fakat aralarında çok az imalat yapan ulusal marka bulunmaktadır.
Meksika'nın elektronik endüstrisi son on yıl içinde muazzam bir şekilde büyüdü. Meksika, Çin, ABD, Japonya, Güney Kore ve Tayvan'dan sonra dünyanın en büyük altıncı elektronik endüstrisine sahiptir. Meksika, 2011 yılında 71.4 milyar dolarlık elektronik ürün ihraç ettiği ABD'nin ikinci en büyük elektronik tedarikçisidir.[102] Meksika elektronik endüstrisi, televizyonlar, monitörler, bilgisayarlar, cep telefonları, devre kartları, yarı iletkenler, elektronik cihazlar, iletişim ekipmanları ve LCD modüllerin üretimi ve OEM tasarımına hakimdir. Elektronik endüstrisi, 2003 ve 2009 yılları arasındaki %17'lik sabit büyüme oranından 2010 ve 2011 yılları arasında %20 büyüme oranına ulaşmıştır.[102] Şu anda elektronik, Meksika ihracatının %30'unu oluşturuyor.[102]
Düz panel plazma, LCD ve LED televizyonların tasarım ve üretimi, Meksika'nın elektronik ihracat gelirinin %25'ini temsil eden, Meksika elektronik endüstrisinin en büyük bileşenidir.[102] 2009 yılında Meksika, Sony,[103] Toshiba,[104] Samsung,[105] Sharp (Semex aracılığıyla),[106][107] Zenith,[108] LG,[109] Lanix,[110] TCL,[111] RCA,[112] Phillips,[113] Elcoteq,[114] Tatung,[115] Panasonic[116] ve Vizio[106][117] ile CRT, LCD, LED ve Plazma televizyon üretiminde en büyük üretici olarak Güney Kore ve Çin'i geçmiştir.[118][119] Meksika'nın televizyon konusunda en büyük üretici konumu nedeniyle, elektronik endüstrisinde Meksika, dünyanın televizyon başkenti[106] olarak bilinir.
Meksika, Lanix,[120] Texa,[121] Meebox,[122] Spaceit,[123] Kyoto[124] gibi yerli şirketler ve Dell,[125][126] Sony, HP,[127] Acer,[128] Compaq,[129] Samsung ve Lenovo[130][131] gibi yabancı şirketler ile dünyanın en büyük üçüncü bilgisayar üreticisi konumundadır. Meksika'da üretilen bilgisayarların çoğu yabancı şirketlercedir. Meksika, yerli şirketler ile Latin Amerika'nın en büyük elektronik ve ekipman üreticisidir.
Meksika çok sayıda yerli ve yabancı OEM ve ODM üreticilerine ev sahipliği yapmaktadır. Bunlar arasında Foxconn,[132] Celestica, Sanmina-SCI,[133][134] Jabil,[135] Elcoteq,[136][137] Falco,[138] Kimball International, Compal,[139] Benchmark Electronics,[140] Pleksus, Lanix[141] ve Flextronics[142][143] bulunmaktadır.
Meksika elektronik işkolunun başarısı ve hızlı büyümesinde, öncelikle Meksika'daki nispeten düşük üretim ve tasarım maliyetleri; büyük bir tüketici elektroniği pazarı olarak stratejik konumu, Meksika'nın serbest ticaret anlaşmalarını paylaştığı büyük Kuzey Amerika ve Güney Amerika pazarlarına olan yakınlığı ile birleştiğinde; düşük işletme vergileri şeklinde devlet desteği, hem yabancı çok uluslu hem de yerli başlangıç teknolojisi tabanlı kuruluşlar için kredilere ve sermayeye basitleştirilmiş erişim ve teknoloji endüstrisinin tüm işkollarında çok yetenekli, eğitimli emeğin çok büyük bir havuzu etkilidir. Örneğin, Alman çokuluslu mühendislik ve elektronik şirketi Siemens'in Orta Amerika ülkeleri ve Karayipler bölgesi için iş ve strateji merkezi olarak hizmet veren önemli bir Meksika üssü vardır.[145]
Her yıl Meksika işgücüne giren 114.000 yeni elektronik mühendisi[102] ile elektronik mühendisliği programlarına kayıtlı yaklaşık yarım milyon (451.000) öğrenci bulunmakta[146] ve Meksika'da 2007'de çalışan yarım milyondan fazla (580.000) sertifikalı elektronik mühendisliği uzmanı vardı.[119] Meksika elektronik endüstrisi 1990'ların sonlarından itibaren basit hat montajından, araştırma, tasarım ve LCD paneller, yarı iletkenler, baskılı devre kartları, mikroelektronik, mikroişlemciler, yonga setleri gibi gelişmiş elektronik sistemlerin imalatı gibi daha ileri çalışmalara doğru kaymaya başladı ve her yıl Meksika'da mezun olan sertifikalı mühendislerin 2006'daki sayısı ABD'yi aşmaktaydı.[147] ABD'de satılan birçok Kore, Japon ve Amerikan cihazı aslında Meksika tasarımı ve kökenlidir ancak OEM ürün olarak satılmaktadır.[148][149] 2008'de ABD'de satılan her dört tüketici cihazından biri Meksika tasarımıydı.[150]
Phillips, Vizio ve LG gibi birçok yabancı şirket Meksika'da tamamen kendi sahipliklerinde fabrikalar kurarken, bir dizi yabancı şirket Meksika'daki bileşenleri tasarlamak ve üretmek için Meksikalı işletmelerle yarı bağımsız ortak girişim şirketleri kurmuştur. Bu şirketler bağımsız olarak yabancı ana şirketlerinden işletilmekte ve Meksika'da kayıtlı bulunmaktadırlar. Bu yerel şirketler Meksika yasalarına göre çalışır ve gelirlerinin büyük bir bölümünü korurlar. Yine bu şirketler genellikle şirket içi OEM geliştirme ve tasarım tesisleri ve üretim merkezleri gibi işlev görür ve genellikle son kullanıcı ürünlerini üretmek için gereken çoğu alt bileşeni üretirler. Semex'i oluşturan Sharp bunun bir örneğidir.[151]
Semex (Sharp Electrónica Mexico S.A. de C.V.), Sharp'ın sadece kısmi kontrolünü elinde tuttuğu bağımsız bir şirket olarak hareket eden Sharp ve Meksikalı yatırımcılar arasında bir ortak girişim olarak kuruldu. Şirket, televizyonlar gibi tüm ürünleri üretmekte ve LCD modülleri gibi Sharp adına bireysel bileşenler tasarlamakta ve buna karşılık Semex'e Sharp sermaye, teknoloji, araştırma yeteneği ve markalaşmaya erişim izni vermektedir. Meksika'da ortak girişim varlıklar kurmuş olan önemli yabancı şirketlerden, son ürün televizyonlar, baskılı devre kartları, elektronik parçalar, televizyonlar ve ağır sanayi teçhizatları üreten Toshiba de México, S. A. de C. V. ile Toshiba, idari açıdan özerk bir kuruluşu oluşturan, LCD panel ve yarı iletkenler, beyaz eşya ve bireysel elektronik bileşenler[152] üreten Samsung tarafından kurulmuş yerel tasarımcı ve üretici Samex[153] gibi şirketler bulunmaktadır.[154]
Bu iştiraklerden bazıları, kendi ana şirketleri içinde özerk holdingler haline gelerek birden fazla şubeye genişlemeye başlamıştır. Örneğin Sony, Meksika'da 1976 yılında bir grup Meksikalı yatırımcıyla birlikte işletime geçti ve ana şirketi Japon Sony KG için LED paneller, LCD modülleri, otomotiv elektroniği, ev aletleri ve baskılı devre kartları üreten Sony de Mexico ortak girişimini kurdu. Sony de Mexico, Monterrey ve Meksiko'da araştırma tesislerine sahiptir, Meksika'da üretilen Sony ürünlerinin çoğunu tasarlar ve şu anda Meksika'ya kayıtlı olarak Japon ana şirketinden bağımsız olan kendi finans, müzik ve eğlence iştiraklerini oluşturmak için genişlemiştir.
Meksika'nın elektronik endüstrisinin çoğu yabancı şirketler tarafından yönlendirilmesine rağmen, Meksika’da ayrıca büyük bir ev elektroniği endüstrisi ve büyük bir cihaz üreticisi olan (tasarım ve üretimini yaptığı başarılı masaüstü ve tablet bilgisayarları olan Meebox) ve 1950'li yıllardan beri etkinlik gösteren ve küresel pazara genişleyen, güneş enerjisi panelleri ve elektronik bileşenler üreten Mabe, dizüstü bilgisayar ve sunucular üreten Texa, basılı devre kartları, güç sistemleri, yarı iletkenler, kapı tahrikleri gibi başlıca elektronik bileşenlerin üreticisi ve Meksika, Hindistan ve Çin'de üretim tesisleri bulunan Falco, Meksika'nın en büyük elektronik şirketi olan, bilgisayar, akıllı telefon, LED ve LCD'ler, flash bellek, tablet, sunucu, sabit disk, RAM, optik disk sürücüleri ve basılı devre kartları gibi ürünler üreten ve Meksika ve Şili'de 11.000'den fazla çalışanı olan ve ürünlerini Latin Amerika'ya dağıtan Lanix bulunur.[155][156][157] Şu anda Meksika'da gelişen bir başka alan da Robot bilimidir; Meksika'nın yeni Mexone robotu, gelecek yıllarda bu tür gelişmiş robotlar için ticari bir uygulama geliştirme fikri ile tasarlanmıştır.[158]
Maden kaynakları, Meksika Anayasa'sı tarafından belirtildiği şekilde "Ulusun Mülkiyeti"'ndedir (yani kamu mülkü). Bu nedenle, enerji işkolu çeşitli derecelerde özel yatırımlarla hükûmet tarafından yönetilmektedir. Meksika, günde 3.700.000 varil (590.000 m3/d) petrol üretimi ile dünyanın en büyük altıncı petrol üreticisidir.[159] Petrol araştırmaları, keşif ve satışlarını idare etmekten sorumlu kamu şirketi olan Pemex, Meksika'daki en büyük şirkettir (petrol veya başka bir şekilde) ve Brezilya'nın Petrobras'ından sonra Latin Amerika'nın ikinci büyük şirketidir.[160] Pemex, hükûmet için önemli bir gelir kaynağı olan şirketin satışlarının neredeyse yüzde 62'sini ağır bir şekilde vergilendirmektedir.[22]
Yeni kaynaklar bulmak veya altyapıyı yükseltmek, anayasal olarak özel ve yabancı yatırımlardan korunmak ve yatırım yapmaya devam etmek için yeterli para olmadan, bazıları şirketin kurumsal çöküşle karşı karşıya kalabileceğini öngörmüştür. Petrol endüstrisi hâlâ hükûmetin bütçesi ile ilgili olsa da, endüstrinin GSYİH ve ihracattaki önemi 1980'lerden beri istikrârlı bir şekilde düşmüştür. 1980 yılında petrol ihracatı toplam ihracatın %61,6'sını oluşturuyordu; bu 2000 yılına kadar sadece %7,3 seviyelerinde seyretmiştir.
Meksika'nın 2008 yılında kurulu elektrik yeterliği 58 GW idi. Kurulu kapasitenin %75'i termal, %19'u hidro, %2'si nükleer ve %3'ü hidro dışı yenilenebilir enerji kaynaklarında çeşitlenmişti.[161] Termal enerji üretimdeki genel eğilim, petrol bazlı yakıtlarda bir düşüş ve doğal gaz ve kömürde bir büyüme şeklinde belirmiştir. Meksika, doğal gazda net bir dış alımcı olduğundan, daha yüksek doğal gaz tüketimi (yani enerji üretimi için) büyük olasılıkla Amerika Birleşik Devletleri'nden alıma veya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yoluyla daha yüksek ithalatlara bağlı olacaktır.[162]
Otomotiv sektörü, Meksika'nın imalat sektörünün %17,6'sını oluşturuyor. General Motors, Chrysler, Ford Motor Company, Nissan, Fiat, Renault, Honda, Toyota ve Volkswagen, çoğunlukla Puebla'da olmak üzere ülke genelinde 20 fabrikada yılda 2,8 milyon araç üretmektedir.[163] 2008'de Meksika herhangi bir Kuzey Amerika ulusundan daha fazla otomobil üretmiştir.[164] Otomotiv sanayisi teknolojik olarak karmaşık bileşenler üretmekte ve araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürütmektedir.[34]
2010’da sektörün genişlemesi artıyordu. 2014 yılında yılın ilk birkaç ayında 10 milyar doların üzerinde yatırım yapılmıştır. Ağustos 2014'te Kia Motors, Nuevo León'da 1 milyar dolarlık bir fabrika planlarını açıklamıştı. Mercedes-Benz ve Nissan, Aguascalientes yakınlarında 1.4 milyar dolarlık bir tesis inşa ederken, BMW San Luis Potosí'de 1 milyar dolarlık bir montaj tesisi planlıyordu. Ayrıca Audi, 2013 yılında Puebla yakınlarındaki San José Chiapa'da 1.3 milyar dolarlık bir fabrika inşa etmeye başlamıştı.[165]
Meksika, e-ticarette tahmini 12 milyar ABD dolar (2015) tutar dahil olmak üzere 4.027 trilyon MXN perakende işkoluna (2013, döviz kuru yaklaşık 300 milyar ABD doları)[166] sahiptir.[167] En büyük perakendeci Walmart'tır, Meksika merkezli perakendeciler ise Soriana süper/hipermarketleri, FEMSA dahil OXXO marketleri, Coppel (mağaza), Liverpool mağazaları, Chedraui süper/hipermarketler ve Comercial Mexicana süper/hipermarketleridir.)[166]
2013 yılında üçüncül işkolunun Meksika'nın GSYİH'sının %59,8'ini oluşturduğu tahmin edilmektedir.[13] 2011 yılında hizmetler işkolu çalışan nüfusun %61,9'unu istihdam etti.[13] Bu bölüm ulaşım, ticaret, depolama, restoran ve oteller, sanat ve eğlence, sağlık, eğitim, finans ve bankacılık hizmetleri, telekomünikasyon yanı sıra kamu yönetimi ve savunmayı içerir. Meksika'nın hizmetler işkolu güçlüdür ve 2001 yılında dolar cinsinden Latin Amerika'nın en büyük hizmetler işkolu olarak Brezilya'nın yerini almıştır.[168]
Turizm Meksika'nın en önemli endüstrilerinden biridir. Ülke için dördüncü en büyük döviz kaynağıdır[62] Meksika, dünyanın sekizinci en çok ziyaret edilen ülkesidir (yılda 20 milyondan fazla turist).[169]
IMF'ye göre, Meksika'daki bankacılık sistemi güçlüdür, ki bu da özel bankaların kârlı ve iyi sermayeleştirildiği bir ülke anlamına gelir.[170] Finans ve bankacılık sektörüne, Banorte'nin önemli istisnası dışında yabancı şirketler veya yabancı ve Meksika şirketlerinin birleşmeleri giderek daha fazla egemen olmaktadır. Meksika'daki hayatta kalan en eski finansal kurumlardan biri olan Banamex'in Citigroup tarafından satın alınması, 12.5 milyar ABD doları tutarındaki en büyük ABD-Meksika kurumsal şirket birleşmesiydi.[171] Buna rağmen, Meksika'daki en büyük finans kurumu, İspanyol BBVA ile bağlantılı Bancomer'dir.[172]
Meksika'da finans işkolunda kurumsal yapılanma süreci, finansal serbestleşme ve ekonomiyi dünya piyasalarına tam olarak sokma çabalarıyla el ele gelişmiştir.[173] Son yıllarda, ABD merkezli Citigroup, İspanya'dan BBVA ve İngiltere'den HSBC gibi yabancı kurumlar tarafından satın alma dalgaları yaşanmıştır. Onların varlığı, daha iyi bir düzenleyici çerçeve ile birlikte, Meksika'nın bankacılık sisteminin 1994-95 peso devalüasyonundan kurtulmasını kolaylaştırmıştır. Kamu ve özel kesime borç verme, sigorta, finansal kiralama ve ipotek alanlarında etkinlikler artış göstermektedir.[174] Bununla birlikte, banka kredisi kullanım oranları, Şili'deki %70'e kıyasla önemli ölçüde düşük olan GSYİH'nın sadece %22'sini oluşturmaktadır.[175] Tarım işkoluna kullandırılan kredi (2001'den 2007'ye) altı yıl içinde %45,5 düşmüş ve şimdi toplam banka kredilerinin yaklaşık %1'ini temsil etmektedir.[176] Diğer önemli kurumlar arasında tasarruf ve krediler, kredi birlikleri ("cajas populares" olarak bilinir),[177] devlet kalkınma bankaları, "banka dışı bankalar", gümrük antrepoları, bono şirketleri ve döviz kuruluşları yer almaktadır.[178]
Bir satın alma dalgası Meksika'nın finans sektörünü yabancı ellerde bıraktı. Yabancı sermayeli iştirâkler, ticari bankalar, aracı kurumlar ve menkul kıymet şirketleri, sigorta şirketleri, emeklilik fonu yöneticileri, yatırım fonları ve finansal kiralama şirketi olarak etkinlik gösteren bağımsız finansal kuruluşlarla rekabet etmektedirler.
Meksika, tek bir menkul kıymetler piyasası olan Meksika Menkul Kıymetler Borsası'na (Bolsa olarak bilinen Bolsa Mexicana de Valores) sahiptir. Borsa, istikrârlı bir şekilde büyümüş; ana endeksleri, son on yılda %6,0'den fazla artmıştır. Brezilya’nın ardından Latin Amerika’nın en büyük ikinci borsasıdır. BMV'nin iç piyasa sermayelendirilme toplam değeri 2011 yılı sonunda 409 milyar ABD doları olarak hesaplanmış ve devam eden yılın Şubat ayı sonunda 451 milyar ABD dolarına yükselmiştir.[179] 2016 sonu itibarıyla 402.99 piyasa sermaye hacmine sahiptir.[180]
Fiyat ve kıymetler endeksi (IPC, Indice de Precios y Cotizaciones), borsadaki gösterge niteliği taşıyan (karşılaştırma) endekstir. 2005 yılında IPC, daha güçlü bir Meksika ekonomisi ve daha düşük faiz oranları ile destekli olarak %37,8 artışla, 12,917.88'den 17,802.71 endeks değerine yükseliş göstermiştir. 2006 yılının başlarında dikey yükselişini sürdürerek Mart 2006 sonunda 19,272.63 puana ulaşmıştır. Merkez Bankası'na göre, Borsa da (Bolsa Mexicana de Valores) rekor düşük bir boşluk oranı bildirmiştir. Yerel borsa sermayelendirme miktarı 2004 yılı sonundaki 170 milyar ABD doları olan değerden 2005 yılı sonunda, 236 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Mart 2006 itibarıyla bir önceki yılın 153 adet olan şirket sayısı 135 borsa şirketine gerilemiştir. Listelenen şirketlerin sadece birkaçı yabancı kökenlidir. Çoğu Meksiko veya Monterrey'den dir; bu iki kentten olan şirketler listelenen şirketlerin %67'sini oluşturmaktadır.
IPC, piyasa değerlerine göre ağırlıklandırılmış 35 hisse senedinden oluşmaktadır. Borsanın ağır topları, Latin Amerika'nın en büyük mobil şirketi América Móvil'i yöneten holding şirketi America Telecom, Meksika'nın en büyük telefon şirketi Telefonos de Mexico, dünyanın en büyük fırıncısı Grupo Bimbo ve ABD perakende devinin bir iştiraki olan Wal-Mart de México dur. IPC'nin yapısı her altı ayda bir ayarlanmakta olup, değer, hacim ve işlem sayısı bakımından en yüksek likit payı içermeyi amaçlamaktadır.
Meksika'nın hisse senedi piyasası ABD'deki gelişmelerle yakından bağlantılıdır. Dolayısıyla, New York ve Nasdaq borsalarında oluşan dalgalanmalar yanı sıra ABD'deki faiz oranı değişiklikleri ve ekonomik beklentiler, Meksika hisse senetleri verimini yönlendirebilir. Bu, hem Meksika'nın ABD'ye ekonomik bağımlılığı hem de Amerikan Emanetçi Makbuzları (ADR, American Depositary Receipt) aracılığıyla Meksika hisse senetlerinde yüksek miktarda seyreden ticaret nedeniyledir. Şu anda, ABD doları değerindeki düşüş, Meksika'nın da dâhil olduğu ABD dışı pazarları daha cazip hale getirmektedir.
Son kazanımlara rağmen, yatırımcılar ikinci kademe ilk halka arzlarda (IPO, initial public offering) yerleşimler yapma konusunda ihtiyatlı davranmaya devam ediyorlar. 1996 ve 1997'de teklif veren çok sayıda orta ölçekli şirkette fiyatlar düştükten sonra yeni konuların alıcıları hayal kırıklığına uğradı. Meksika'da halka arz etkinlikleri ılımlı kalmakta ve ikinci kademe halka arz için pazar zar zor görünür olmaktadır. 2005 yılında üç tane halka arz gerçekleştirilmişti.[181]
| Finansal göstergeler | ||
|---|---|---|
 | ||
| Banco de México genel merkezi | ||
| Döviz kuru | 1 ABD Doları başına MXN 12.74 (03.03.2010) | |
| Yedekler | 176,579 milyar ABD doları (2013)[182] | |
| Devlet bütçesi | 196,5 milyar ABD doları (gelirler) | |
| Kamu borcu | GSYİH'nın %20,7'si (2006) | |
| Dış borç | 178,3 milyar ABD doları (2006) | |
| Banka fonlama oranı | %5,25 (5/15/2009) | |
Banco de México, başkanı Meksika Devlet Başkanı tarafından atanan ve tamamen sorumlu olduğu yasama organı tarafından onaylanan içte özerk bir kamu kurumu olan Meksika'nın merkez bankasıdır. Banco de México işlevleri anayasanın 28. maddesinde ana hatlarıyla özetlenmiş ve Birleşik Meksika Devletleri Para Yasası'nca daha da genişletilmiştir.[183] Banco de México'nun ana hedefi ulusal para biriminin alım gücünde istikrar sağlamaktır. Ayrıca son çare borç veren konumundadır.
Meksika dalgalı döviz kuru rejimine sahiptir. Dalgalı döviz kuru, kısa bir gruba sürdürülemez bir bağlılık izleyen Aralık 1994 peso düşüşünden sonra başlatılan reformlarla ortaya çıkmıştı. Banco de México şimdi, yabancı rezervleri biriktirmek için otomatik bir mekanizma kullanmasına rağmen, peso döviz kuru seviyesine hiçbir taahhütte bulunmaz. Ayrıca dalgalanmayı yumuşatmayı amaçlayan araçlara sahiptir. Döviz Kuru Komisyonu politika belirler; altı üyeden oluşur -üçü Maliye ve Kamu Kredi Bakanlığı’ndan (Secretaría de Hacienda y Crédito Publico-SHCP) ve merkez bankası, karara oy veren SHCP üyesi ile birlikte.
Ağustos 1996'da Banco de México, döviz kuru için bir hedef aralığı hakkında piyasa sinyalleri vermeden önce, peso güçlü olduğunda yabancı rezervleri elde etmek için bir mekanizmayı başlatmıştı. Ortaya çıkan yüksek petrol rezervlerinden kaynaklanan yüksek seviyelerdeki para rezervleri, Meksika'nın dış piyasalardaki borçlarına ilişkin şart ve koşulların iyileştirilmesine yardımcı olmuştur. Bununla birlikte, hükûmetin sağlıklı bir rezerv tabanı oluşturmak için petrol gelirine çok fazla dayandığı endişesi hakimdir. Merkez bankasına göre, 2007 yılında uluslararası rezervler 75.8 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.[184] Mayıs 2003'te Banco de México, istikrarlı, ancak ılımlı bir rezerv seviyesini korumak amacıyla aylık bir açık artırma yoluyla ABD doları satan bir program başlatmıştır.
1 Nisan 1998'den 1 Nisan 2008'e kadar geçen süreçte, peso, 21 Nisan 1998'de $1.00 ABD doları başına $8.46 MXN'den 11 Mayıs 2004'te $1.00 ABD doları başına $11.69 MXN'ye kadar değişen bir aralıkta, 10 yıllık sürede en yüksek değer kaybına uğramasına rağmen iki referans tarih arasında %38,18 oranında iyileşmeden önce aşırılıklar ile işlem gördü.
Ekim 2008'de hızlanan ABD kredi krizinin başlamasından sonra, peso, 1 Ekim 2008'de, 1 Nisan 2009'a kadar, 1 Ekim 2008'de $1.00 ABD doları başına 10.96 MXN, 9 Mart 2009'da $1.00 ABD doları başına 15.42 MXN değerleri arasında en düşük seviyeden en yükseğe dalgalanma gösteren bir döviz kuru olma özelliğine sahipti.
2004 yılının en düşük seviyesi olan $11.69 kurundan 2009'un en düşük döneminde $15.42 kuru değerine kadar dalgalanan peso, 2003 ve 2004 Irak Savaşı, 2008’de ABD ve Küresel Kredi Krizini kapsayan bu dönemde %31,91 oranında değer kaybetti. Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in pazarlama amaçlı büyüyen ekonomilerine atıfta bulunan BRIC terimini icat eden Goldman Sachs'taki analistler de dahil olmak üzere bazı uzmanlar, Meksika'nın 2050 yılına kadar Çin, ABD, Hindistan, Brezilya ve muhtemelen Rusya'nın ardından dünyanın 5. veya 6. en büyük ekonomisi olacağına inanıyor.
Meksika'nın para politikası, 1994-95 mali krizinden sonra, yetkililerin genel fiyat istikrarının korunmasının istihdamın ve ekonomik etkinliklerin sürekli büyümesine katkıda bulunmanın en iyi yolu olduğuna karar vermesiyle gözden geçirilmiştir. Sonuç olarak, Banco de México, peso'nun satın alma gücünde istikrarı korumak için birincil bir göreve sahiptir. Para tabanının büyümesi ve net iç kredinin artması için karşılık gelen nicel hedefler oluşturmasını gerektiren bir enflasyon hedefi belirlemektedir.
Merkez bankası ayrıca döviz kuru, gözlenen ve öngörülen enflasyon arasındaki farklar, kamuda yapılan anket sonuçlarının ve uzmanların enflasyon beklentileri, toplu iş sözleşmelerindeki revizyonlar, üretici fiyatları ve dengeler, cari ve sermaye hesapları gibi çeşitli ekonomik göstergelerin gelişimini izler.
Meksika'nın ABD tarzı bir faiz oranı hedefleme sistemine geçip geçmemesi konusunda bir tartışma devam etmektedir. Hükûmet yetkilileri bir değişiklik lehine, yeni sistemin tüketici kredisi seviyeleri yükseldikçe daha önemli hale gelen faiz oranları üzerinde daha fazla denetim sağlayacağını söylüyor.
2008 yılına[kaynak belirtilmeli] kadar Meksika, OECD ülkeleri[174] arasında enflasyonu corto (lit. "yetersizlik") olarak bilinen bir mekanizmada kontrol etmek, merkez bankasının, bankacılık sistemini para talebini günlük olarak belirlediği miktardan daha az bir miktarda bırakarak piyasa faiz oranlarını etkilemesini sağlayan bir mekanizma aracılığıyla benzersiz bir sistem kullandı. Merkez bankası faiz oranlarını daha yüksek tutmak istiyorsa, corto'yu arttırır. Kaynak: BANXICO: Nisan 2004'te Merkez Bankası, para politikası olarak atıflı bir gecelik faiz oranını belirlemeye başladı.
İmar ve işletme izinleri konularında sık görülen idari takdir yetkisinin kullanılmasına dayanan ufak yolsuzluklar, Meksika'da[185] tüketici mal ve hizmetlerinin maliyetinin yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır.[186] New York Times'ta yayınlanan Nisan 2012 tarihli bir makale, ABD ve Meksika'da incelemelere yol açan Meksika'daki yetkililere inşaat izinleri, bilgiler ve diğer başka çıkarlar[187] elde edilmesine dönük rüşvet ödemeleri konusunun soruşturmalarla sonuçlandığını bildirmiştir.[188][189]
Brüt ilçe ürününe kıyasla nispeten yeni gece ışığı verileri ve elektrik tüketimini kullanarak, Veracruz eyaletindeki yerel ekonominin kayıt dışı işkollarının, bölgesel hükûmet öncelikli olarak kalmasına rağmen Fox Yönetimi döneminde büyüdüğü gösterilmiştir. Meksika'nın kayıt dışı ekonomisinin toplam ekonomik etkinliklerin sabit bir %30'u olduğu varsayımı yerel düzeyde desteklenmemektedir. Bulunan az miktarda yerel mekansal ardışık bağımlılık (autocorrelation), Veracruz'daki belediyeler arasında birkaç yüksek ve düşük okuryazarlık oranı kümesine işaret ediyor, ancak bir geri çekici (regressor) olarak bir I-istatistiği dâhil etme emri çıkarmaya yetmediğini göstermektedir. Küresel mekânsal ardışık bağımlılık, özellikle bu çalışmanın ötesinde daha fazla araştırma yapılacak bir alan olan makro-bölgesel düzeyde okuryazarlık olarak bulunur.[190]
Geliştirilmiş okuryazarlık, Veracruz'daki kayıtdışı ve resmî ekonomileri destekleyerek okuryazarlığı ilerletmek için tasarlanan politikaların bölgesel ekonomiyi büyütmek için hayati olduğunu göstermektedir. Yerli halk nispeten fakir olsa da, kayıt dışı ekonominin, yerli halkın yüksek payına sahip bir belediyede toplam ekonomik etkinliğin daha yüksek bir yüzdesi olduğuna dair çok az kanıt bulunmuştur. Biçimsel ekonomi 2000 yılında kayıt dışı ekonomiye göre genişlemiş olsa da, 2006 yılına kadar bu süreç artan kayıt dışılık ile tersine çevrilmiştir. Kırsal belediyeler daha küçük ekonomilere sahipken, gayriresmî olan ekonominin payında kentsel belediyelerden farklı değildirler. Geçmişte ekonomik etkinliği kayıt dışılıktan kayıtlı sektöre taşıyabilecek programlar başarısız olmuş, vergi kaçakçılığı gibi kamu maliyesi sorunlarının düşük gelirli devleti rahatsız etmeye devam edeceği öne sürülmektedir.[190]
| Uluslararası ticaret | ||
|---|---|---|
 | ||
| Meksiko'daki Dünya Ticaret Merkezi | ||
| İhracat | 248.8 milyar ABD doları f.o.b. (2006) | |
| İthalat | 253.1 milyar ABD doları f.o.b. (2006) | |
| Cari hesap | 400.1 milyon ABD Doları (2006) | |
| İhracat ortakları | ABD %90,9, Kanada %2,2, İspanya %1,4, Almanya %1,3, Kolombiya %0,9 (2006) | |
| İthalat ortakları | ABD %53,4, Çin %8, Japonya %5,9 (2005) | |
Meksika ihracat odaklı bir ekonomidir. Bu, işlem gören malların değeri ve en çok serbest ticaret anlaşması olan ülke değeri ile ölçülen önemli bir ticaret gücüdür.[191] 2005 yılında Meksika, toplam ticarette yıllık %12'lik bir artışla dünyanın en büyük onbeşinci ürün ihracatçısı ve onikinci büyük ürün ithalatçısı olmuştur.[192] 1991'den 2005'e kadar Meksika ticareti beş kat artış kaydetmiştir.[193] Meksika, Latin Amerika'daki en büyük ihracatçı ve ithalatçıdır; 2005 yılında, Meksika tek başına Brezilya, Arjantin, Venezuela, Uruguay ve Paraguay ihracatının toplamına kabaca eşdeğer 213,7 milyar ABD doları ihracat gerçekleştirmiştir.[192]
2009 yılına gelindiğinde Meksika, bir kez daha 230 milyar ABD doları (ve AB içi ülkeler dışındaki ilk on ülke arasında) ile dünyanın önde gelen ihracatçıları arasında 15'inci sırada yer aldı.[194] Meksika ticareti, Kuzey Amerika ortaklarıyla tamamen bütünleşiktir: Meksika ihracatının %90'ına yakını ve ithalatının %50'si ABD ve Kanada ile dir. Bununla birlikte, NAFTA ticari saptırma üretmemiştir.[32] ABD ile ticaret 1993'ten 2002'ye %1,3 artarken, Kanada ile yapılan ticrette %1,5 artış kaydetmiş, diğer ticaret anlaşmaları daha da etkileyici sonuçlar göstermiştir: Şili ile ticaret %2,5, Kosta Rika ile %5,8 ve Honduras ile de %4,0 oranında artmıştır.[34] Avrupa Birliği ile ticaret aynı dönemde %1,5 artış kaydetmiştir.[34]
Meksika, 1986 yılında Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasına (GATT) katılmıştır ve bugün Dünya Ticaret Örgütü'nün etkin ve yapıcı bir üyesidir. Fox'un yönetimi, Amerika'nın serbest ticaret alanının kurulmasını teşvik etmiştir; Puebla müzakereler için geçici merkez olarak görev yeri olmuş ve anlaşmaya varılıp uygulanırsa, diğer bazı şehirler artık daimi karargâh olma yolunda adaydır.
Meksika 44 ülke ile 12 serbest ticaret anlaşması imzaladı:
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA), Meksika'nın hem ortaklarıyla hem de kapsamı bakımından karşılıklı ticaretin büyüklüğü oranında imzaladığı en önemli ticaret anlaşmasıdır. Meksika'nın imzaladığı serbest ticaret anlaşmalarının geri kalanından farklı olarak, NAFTA, kapsam bakımından daha geniştir ve Kuzey Amerika Çevre İşbirliği Anlaşması (NAAEC, North American Agreement for Environmental Cooperation) ve Kuzey Amerika Emek İşbirliği Anlaşması (NAALC, North American Agreement on Labor Cooperation) ile tamamlanmıştır.
NAAEC anlaşması, çevrecilerin, üç ülkenin çevre üzerinde oybirliği ile bir düzenleme yapmaması durumunda şirketlerin Meksika'ya taşınacağı veya Amerika Birleşik Devletleri'nin standartlarını düşüreceği yönündeki endişelerine bir yanıt niteliğindeydi. NAAEC, bir dizi çevre düzenlemesinden daha fazlasını elde etmek amacıyla, Kuzey Amerika Çevre İşbirliği Komisyonu'nu (NACEC, North American Commission for Environmental Cooperation), ticaret ve çevre sorunlarına destek için bir mekanizma olan Kuzey Amerika Kalkınma Bankası'nı (NADBank), kirliliğin azaltılması, yardım ve finansman yatırımları için Sınır Çevre İşbirliği Komisyonu'nu (BECC) oluşturmuştur. NADBank ve BECC, çoğunlukla su sektöründe 36 projeyi finanse ederek Meksika'ya ekonomik yararlar sağladı. NAFTA'yı NAAEC ile tamamlayarak, "en yeşil" ticaret anlaşması olarak etiketlenmiştir.[195]
NAFTA'ya yapılan NAALC eki, emek sorunlarının çözümünde işbirliği için üç üye arasında bir temel oluşturmayı ve aynı zamanda emek koşullarının iyileştirilmesinde mücadele etmek adına üç ülkedeki sendikalar ve sosyal kuruluşlar arasında daha fazla işbirliğini teşvik etmeyi amaçladı. Çoğu ekonomist, NAALC'nin doğrudan etkisini değerlendirmenin zor olduğu konusunda hemfikir olsalar da, Kuzey Amerika'da çalışma ölçütlerinin yakınsamasının olduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte, sınırlamaları göz önüne alındığında, NAALC, Kuzey Amerika'daki istihdam, verimlilik ve maaş eğiliminde yakınsama üretmemiştir (ve aslında elde etmeyi amaçlamamıştır da).[196]
Anlaşma, üç ülkedeki insanların serbest dolaşımını serbestleştirme konusunda yetersiz kaldı. Bununla birlikte, sınırlı bir şekilde, yetenekli Meksikalı ve Kanadalı işçilerin ABD'ye göçüne TN statüsü (TN vizesi) altında izin verilmiştir. NAFTA, çoğu Meksikalı veya Kanadalı bir vatandaşın TN statüsü talep edebildiği ve geçici olarak ABD'ye göç edebileceği, en azından bir lisans derecesi gerektiren geniş bir meslek listesine onay vermektedir. Diğer ülkelere sunulan vizelerin aksine, TN statüsü sponsorluk gerektirmez, ancak sadece bir iş teklifi mektubu gerektirir.
NAFTA'nın genel yararları, Dünya Bankası'nın LA ve Karayipler için NAFTA Dersleri,[196] NAFTA'nın Kuzey Amerika Üzerindeki Etkisi[197] ve Uluslararası Ekonomi Enstitüsü Tarafından Yeniden Ziyaret Edilen NAFTA gibi çeşitli yayınlarda bulguları rapor edilerek birkaç ekonomist tarafından ölçülmüştür.[32] NAFTA'nın yoksulluk oranları düşmüş olan Meksika için yararlı bir anlaşma olduğunu ve 1994-1995 ekonomik krizini hesaba kattıktan sonra bile reel gelir maaşlarının arttığını değerlendirdiler. Bununla birlikte, aynı zamanda ekonomik bir yakınsama üretmek ya da yoksulluk oranlarını önemli ölçüde azaltmak veya daha yüksek büyüme oranlarını teşvik etmek için yeterli ya da yeterince hızlı olmadığını da belirtiyorlar. Bunun yanı sıra tekstil endüstrisi bu anlaşma ile yutturmaca kazanç elde etti ve Meksika'daki tekstil endüstrisi Amerikan pazarına açık erişim kazanmış ve ABD'ye ihracatı teşvik etmiştir. ABD'ye yapılan Meksika pamuk ve hazır giyim ihracatının değeri 1995 yılındaki 3 milyar dolardan, 2000 yılında 9.4 milyar dolarlık rekorun ardından, 2002 yılında 8.4 milyar dolara yükselmişti. Aynı zamanda, Meksika'nın pamuklu dokuma pazarının ABD'deki payı 1995'te yüzde 8'den 2002'de yüzde 13'e yükseliş gösterdi. Bazıları, anlaşmadan tam olarak yararlanma için Meksika'nın eğitime yatırım yapması ve inovasyon yanı sıra altyapı ve tarımda da teşviklerde bulunması gerektiğini ileri sürmüştür.[196]
Yaygın inanışın aksine, maquiladora programı NAFTA'dan çok öncesine, bir anlamda 1965 yılına kadar uzanıyordu. Bir maquiladora üreticisi, hammaddeleri Meksika'ya ücretsiz tarifelerde (NAFTA) veya geçici olarak (18 ay) azaltılmış bir oranda ithal ederek ve daha sonra ihracat için bitmiş mal üretmek amacıyla Meksika'nın nispeten daha düşük işçilik maliyetlerini kullanarak çalışmaktadır. NAFTA'dan önce maquiladora da, dünyanın herhangi bir yerinden hammadde ithal eden işletmelere, nihai mal ihracat için olduğu sürece, Meksika hükûmeti tarafından tercihli tarife oranlarında verildi. ABD, NAFTA'dan önce, maquiladora yöntemiyle üretilen malların ABD'ye ithal edilmesine izin verdi ve tarife oranı sadece iyi üretim için kullanılan ABD dışı hammaddelerin değerine uygulandı ve böylece diğer ülkelere göre tarife oranları azaltıldı. NAFTA, iki ülke arasındaki mallar üzerinde tüm tarifeleri elimine etmiş, ancak maquiladora endüstrisi için NAFTA dışından tedarik edilen mallarda tarife oranlarını önemli ölçüde arttırmıştır. Meksika ve ABD arasındaki ticaretin genel büyüklüğü göz önüne alındığında, nispeten küçük dolar miktarları içeren oldukça az sayıda ticaret anlaşmazlığı bulunmaktadır. Bu anlaşmazlıklar genellikle DTÖ veya NAFTA panellerinde veya iki ülke arasındaki müzakereler yoluyla çözülür. En önemli sürtüşme alanları, kamyon taşımacılığı, şeker, yüksek fruktozlu mısır şurubu ve diğer birçok tarımsal ürünü içerir.[69]
Dünya Bankası[198] tarafından Ticari Maliyetler ve Kolaylaştırma Projesi nin bir parçası olarak yayınlanan bir araştırma özeti, Meksika'nın ticaret kolaylaştırma reformu yoluyla ticaret akışlarını ve ekonomik büyümeyi önemli ölçüde artırma potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Çalışma, ticaretin kolaylaştırılması reformlarının dört alanda olası etkilerini incelemektedir: Liman verimliliği, Gümrük idaresi, Bilgi teknolojisi ve Düzenleyici ortam (ölçütler dâhil).
Çalışma, 2000-2003 için toplam Meksika üretim ihracının %22,4'üne eşdeğer, iç reformlarla gelen genel artışların 31.8 milyar ABD doları düzeyinde olacağını gösteriyor. İthalat tarafında ise, ilgili rakamlar sırasıyla 17.1 milyar ABD doları ve %11,2 olarak hesaplandı. Tekstiller de dâhil ihracattaki artışlar öncelikle liman verimliliğindeki ve düzenleyici ortamdaki iyileştirmelerden kaynaklanacaktır. Liman verimliliği iyileştirmelerinden en fazla ulaşım ekipmanı ihracatının artması beklenirken, gıda ve makine ihracatının büyük ölçüde düzenleme ortamındaki gelişmelerin sonucu olacağı tahmin edilmektedir. İthalat tarafında, liman verimliliğinde Meksika'daki gelişmeler en önemli faktör olarak görülecektir, ancak ulaşım ekipmanı ithalatı için hizmet kesimi altyapısındaki iyileştirmeler de göreceli olarak önemli olacaktır.[198]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
