Leyla ve Mecnun (opera)

“Leyla ve Mecnun” — Azeri besteci Üzeyir Hacıbeyov'un 1907'de yazdığı ilk milli Azerbaycan operası.^[1] Opera, 16. yüzyılda Fuzuli'nin yazdığı "Leyla ile Mecnun" trajedisinin motiflerinden yola çıkılarak yazılmıştır. Bu opera sadece Azerbaycan'ın ilk operası değil, aynı zamanda tüm İslam dünyasının da ilk operasıdır.^[2][3]

Leyla ve Mecnun

Operadan bir sahne. Bakü, 2009
Özgün isim	Leyli və Məcnun
Müzik	Üzeyir Hacıbeyov
Libretto	Üzeyir Hacıbeyov Ceyhun Hacıbeyli
Gala	25 Ocak, 1908
İlk gösterim yeri	Bakü'de Hacı Zeynelabidin Tağıyevin tiyatro binası
Oyuncular	Mecnun (Geis): genç bir Arap, tenor Abulgeys: Mecnunun babası, tenor Ummilgeys: Mecnunun annesi, soprano Leyla: Mecnunun sevgilisi, soprano Fattah: Leylanın babası, bariton Ummilleyli: Leylanın annesi, mezzo-soprano İbn Salam: zengin Arap, tenor Nofel: komutan, bariton Zeid: Mecnunun aralığı, tenor Çöpçatanlar, haberciler, ziyaretçiler, öğrenciler

Başlığın diğer anlamları için Leyla ile Mecnun (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

"Leyla ve Mecnun" operası, çağdaş müzik geliştirme araçları ile halk sanatının kendine özgü ulusal-özgün özelliklerinin sentezinin temelini atmıştır. Esas olarak muğam ve lirik şarkılardan oluşan zengin bir folklorik temelli bu opera, yüzyıllar boyunca toplanan müzik geleneklerini uluslararası kabul görmüş müzik sanatı formlarına genelleştirmeye yönelik ilk girişimi temsil etmektedir.^[4] Sonuç olarak, müzik notasyonu ve solo vokal doğaçlamayı (muğam) birleştiren muğam-opera türü yaratılmıştır.

Operanın ilk sahnelenişi 12 (25) Ocak 1908'de Bakü'deki Tağıyev Tiyatrosu'nda gerçekleşti. Orta Doğu, Orta ve Güney Asya'da popüler olan klasik bir aşk efsanesinden yola çıkılarak oluşturulan bu eser, Azerbaycan kültürünün incilerinden biri olarak kabul ediliyor.^[5]

Şubat 2008'de UNESCO Genel Konferansı sırasında, ilk Azerbaycan operası olan "Leyla ile Mecnun"un 100. yıldönümünün UNESCO'nun özel yıldönümleri listesine dahil edilmesine karar verilmiştir.^[6][7]

Kaynakça

1. "Опера «Лейли и Меджнун»" (Rusça). Электронная энциклопедия Узеира Гаджибекова. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
2. "100th anniversary of the first opera in the East: «Leyli and Majnun» (1908)" (PDF) (İngilizce). Celebration of anniversaries with which UNESCO is associated in 2008-2009. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017.
3. van der Leeuw, Charles (2000). _A Quest for Identity. Palgrave Macmillan. s. 102. ISBN 9780312219031. Birden fazla |sayfalar= ve |sayfa= kullanıldı (yardım)
4. Абасова Э., Касимов К. (1968). "Узеир Гаджибеков — музыкант-публицист // Искусство Азербайджана". Б:. XII (Издательство Академии наук Азербайджанской ССР): 17.
5. Toumani, Meline (27 Şubat 2009). "For the Love of Layla". The New York Times. |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım)
6. "100th anniversary of the first opera in the East: «Leyli and Majnun» (1908)" (PDF) (İngilizce). Celebration of anniversaries with which UNESCO is associated in 2008-2009. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017.
7. Всемирное наследие Содружества Независимых Государств. Москва: World Heritage of the Commonwealth of Independent States. 2013. s. Новая Элита. Birden fazla |sayfalar= ve |sayfa= kullanıldı (yardım); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım)