Kılburun Muharebesi (1787)

Kılburun Muharebesi ya da Kılburun Kuşatması , 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir parçası olarak 12 Ekim (NS)/1 Ekim (OS) 1787'de yapıldı.

Kılburun Muharebesi (1787)
1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı
Hat Piyadesi Novikov'ca General Suvorov'un yaralı halde Osmanlı askerlerinin eline geçmeden kurtarılmasını tasvir eden resim
46.54624746°K 31.546067°D / 46.54624746; 31.546067 Tarih 12 Ekim 1787 Bölge Kılburun kalesi (Özi yakınları Dinyeper Irmağı deltası) Sonuç Rus Zaferi (Osmanlı kuşatması başarısızlık ve ağır yenilgi ile sonuçlandı)
Taraflar
Rus İmparatorluğu	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Aleksandr Suvorov	Giritli Hüseyin Paşa Said Ali
Güçler
Kılburun'da: 1,500 Piyade 319 top Takviye Birlikler: 2,500 piyade Kazak süvarisi 38 top	5,000-6000[1] Piyade 3 Hat gemisi 4 Fırkateyn 4 bomba gemisi ( yüzer piller ) 14 hücum bot 23 nakliye gemisi hepsi yaklaşık 400 top.
Kayıplar
138 ölü 318 yaralı	4000-5000 ölü 2 Fransız askeri danışman (Karaya çıkan birliklerden sadece 600-700 asker sağ olarak kurtuldu)

Zayıf bir kale olan Kılburun kalesi, Özi'nin karşısında, Dinyeper Nehri deltasının bir bölümünü oluşturan bir sığlık alanda bulunuyordu. Herson'daki Osmanlı filo üssüne de yakın ve bunların hepsini kale tehdit eder bir konumdaydı. Osmanlı'nın Kılburun'a saldırmasının nedeni, düşmanın Özi ve Herson filo üssünü kuşatmasını engellemek için bir üssünden mahrum etmekti.

Kuvvetler

Rus garnizonunun komutanı Alexander Suvorov, kalede 19 bronz ve 300 demir topçu, güç ve menzil açısından zayıf, Kılburun'da 1.500 piyade ve kaleden uzakta 2.500 piyade, 28 alay ve 10 sahra topu ve 30 verst (kabaca 50 kilometre) içinde Kazak süvarisine sahipti.

Osmanlıların üç adet 60 topluk gemisi, dört adet 34 top fırkateyni, dört bomba gemisi (yüzer piller) ve her birinde 4 top bulunan 14 hücumbotu vardı. Toplamda, Osmanlı'nın yaklaşık 400 topu vardı. Osmanlı birlikleri 23 nakliye gemisiyle taşındı.

İlk saldırı

Eylül ayı boyunca, Osmanlı donanması, Rus top mevzilerinin yerini tespit etmeye çalışarak, iki kez donanmadan kıyıya uzun menzilli top ateşi açtı. Bir bombardıman sırasında, iki fırkateyn ve dört kadırgadan oluşan (kendileri Amiral Mordvinov'un filosunun bir parçası olan) bir Rus kadırgası "Desna", Maltalı kaptanının inisiyatifiyle müdahale etti ve Osmanlı savaş gemilerini sürdü. 10 ve 11 Ekim'de yine Osmanlı gemilerinden Kılburun bombardımanı yapıldı. Bir sabah filonun destek ateşiyle 12 Ekim 1787 günü saat 9 sıralarında 6.000 asker ile iki ayrı yere(kıyı alanına 5300 asker ve kalanı Bienka bir köyünde 10-15 verst uzaklıktaki alana) amfibi çıkarma yaptı. Özi paşası, amfibi çıkarma kuvvetinin geri çekilmeyi düşünmemesi için çıkarmadan sonra gemilerin ayrılmasını emretti. Çıkarma kuvveti, Kılburun'a yaklaşmak için toplam 15 siper kazmaya başladı.

Suvorov takviye çağrısında bulundu (2500 piyade ve Kazak) ve kilisede halka açık dua ile meşgul olurken (Örme Kutlaması), kilisede dua ve vaazlar alarak bekledi.

Karşı saldırı

Öğle vakti Türkler kaleye 200 adım yaklaştılar. Suvorov, Orlov piyade ve Schlisselburg grenadier alaylarından 1.500 askerle ilk karşı saldırıya başladı. Saldıran birlikler 15 siperden 10'unu aldı, ancak Osmanlı donanmasının kanat ateşi altında kaleye çekilmek zorunda kaldılar. Suvorov'un kendisi yandan ve sol elden yaralandı ve ancak Schlisselburg bombacı alayının bir bombacısı olan Stepan Novikov'un cesaretiyle kurtarıldı.

Saat 16.00'da Rus takviye kuvvetleri yaklaştı ve Suvorov, Kazakları düşmanın sol kanadının çevresindeki sığlık üzerinden ve arkalarına saldırmak üzere emir verdikten sonra saldırısını tekrarladı. Bu saldırı başarılı oldu ve Türkler siperlerden çıkmaya ve kıyıya karşı durmaya zorlandılar, Osmanlı filosunu kendi birliklerini vurmamak için ateşkese zorladı. Suvorov'un bindiği iki at çatışmalarda vuruldu. Suvorov sahilde sıkıştırdığı Osmanlı askerlerinin üzerine Alay topları ile yakın mesafeden şarapnel atışları emri verdi. Kendi askerlerinin önünde olması nedeniyle donanmadan yardım alamayan kara kuvvetleri toplu imhaya dönük bu harekete hiçbir şey yapamadılar ve şarapneller Türkler arasında korkunç bir katliama neden oldu.

Gece çıkarmadan kurtulan 600-700 Türk, kayıklarla gemilere binerek geri döndü. Birkaç yüz kişi sazlıklarda saklandı ve ertesi sabah Kazaklar tarafından saldırıya uğradı. Rus kayıpları 2 'si subay 136 kişi ölü ve 17'si subay ve 300 yaralı iken ve Osmanlı kayıpları ise - Sibirya'ya gönderilen Türk kılığında iki Fransız askeri danışman da dahil olmak üzere yaklaşık 4000 askerdi.

Osmanlı Ordusunda kurtulan 600-700 asker arasındaki 11 subay ise başarısızlık, kaçmaları gerekçe gösterilerek idam edildi.^[1]

Rus tarafında Suvorov'un raporunda, Schlisselburg alayı özellikle cesaretiyle dikkat çekiyordu. Kılburun zaferi için Çariçe II. Katerina, Suvorov'u Aziz Andrew Nişanı ve en yüksek övgüyle ödüllendirdi, bu nişana şöyle yazdı: “İnanarak ve sadakatle hak ettiniz”.

Kaynakça

1. Alina Gaynutdinova, Siyasi Tarih Bağlamında Rus Oryantalizminde Osmanlı Algısı, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi),2018, s.133

• Широкорад A. Б. Русско-Турецкие войны (под общ. ред Тараса А. Е.) Minsk: Hasat, 2000.