Dune (roman)
Amerikalı yazar Frank Herbert tarafından yazılan 1965 çıkışlı bilimkurgu romanı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Dune (diğer bir adıyla Dune: Çöl Gezegeni), Amerikalı yazar Frank Herbert tarafından Analog dergisinde iki ayrı bölüm olarak yayımlanan 1965 çıkışlı bilimkurgu romanıdır. 1966'da Roger Zelazny'nin Bu Ölümsüz kitabıyla beraber En İyi Roman Hugo Ödülü'ne lâyık görüldü[2] ve En İyi Roman Nebula Ödülü'nü kazandı.[3] Dune serisinin ilk kitabıdır. 2003 yılında dünyanın en çok satan bilimkurgu romanı olarak gösterildi.[4][5]
![]() Türkçe baskısının kapağı | ||||
Yazar | Frank Herbert | |||
---|---|---|---|---|
Kapak sanatçısı | John Schoenherr | |||
Ülke | ABD | |||
Dil | İngilizce | |||
Tür | Bilimkurgu[1] | |||
Yayım | Ağustos 1965 | |||
Yayımcı | Chilton Books | |||
Sayfa | 412 (İlk baskı ciltli sayfa sayısı) | |||
Dune serisi | ||||
|
Dune, çeşitli soylu hanedanların gezegen tımarlarını kontrol ettiği feodal bir yıldızlararası toplumun ortasındaki uzak bir gelecekte geçmektedir. Roman, ailesi Arrakis gezegeninin yönetimini üstlenen genç Paul Atreides'in hikâyesini anlatmaktadır. Gezegen, yaşanılmaz ve seyrek nüfuslu bir çöl arazisi olsa da, yaşamı uzatan ve zihinsel yetenekleri geliştiren bir ilaç olan "melanj"ın ("bahar" veya "baharat" olarak da bilinir) tek kaynağıdır. Melanj, sadece ilacın sağladığı bir tür çok boyutlu farkındalık ve öngörü gerektiren uzay yolculuğu için de gereklidir.[6] Melanj yalnızca Arrakis'te üretilebildiğinden, gezegenin kontrolü bu nedenle gıpta ile bakılan ama tehlikeli olan bir girişimdir. Hikâye, imparatorluğun fraksiyonları Arrakis'in ve baharın kontrolü için bir mücadelede karşı karşıya gelirken siyaset, din, ekoloji, teknoloji ve insan duygularının çok katmanlı etkileşimlerini araştırır.[7]
Herbert kitabın devamı niteliğinde beş roman yazdı: Dune Mesihi, Dune Çocukları, Dune Tanrı İmparatoru, Dune Sapkınları ve Dune Rahibeler Meclisi. Herbert'in 1986'daki ölümünün ardından, oğlu Brian Herbert ve yazar Kevin J. Anderson, 1999'dan bu yana bir düzineden fazla roman yazarak seriye devam etti.[8]
Romanın sinemaya uyarlanması kötü anlamda nam salmış biçimde zor ve karmaşık olmuştur.[9][10][11] 1970'lerde kült film yapımcısı Alejandro Jodorowsky romandan uyarlanan bir film yapmaya çalıştı. Geliştirmede yaklaşık üç yıl geçirdikten sonra, sürekli büyüyen bütçe nedeniyle proje iptal edildi. 1984 yılında yönetmenliğini David Lynch'in yaptığı bir film uyarlaması olumsuz tepkilerle karşılandı.[9][12][13][14] Denis Villeneuve tarafından yönetilen Dune: Çöl Gezegeni adlı ikinci bir film uyarlaması 21 Ekim 2021 tarihinde gösterime girdi ve genellikle olumlu tepkiler aldı.[15][16] Kitap ayrıca 2000 Sci-Fi Channel mini dizisi Frank Herbert's Dune'a ve 2003'teki devamı Frank Herbert's Children of Dune'a uyarlandı.[17] Seri, Dune (1992), Dune II (1992)[18] ve Warhammer 40,000 (1987)[19] gibi çeşitli oyunlara da ilham kaynağı oldu.
2009'dan beri, Satürn'ün uydusu Titan'daki ovaların ve diğer özelliklerin gerçek hayattaki isimlendirilmesi konusunda Dune romanlarındaki gezegenlerin isimleri benimsenmiştir.[20][21][22]