Dini deneyim (bazen manevi deneyim, kutsal deneyim veya mistik deneyim olarak da bilinir), dini bir çerçeve içinde yorumlanan öznel bir deneyimdir. [1] Kavram, Batı toplumunun büyüyen rasyonalizmine karşı bir savunma olarak 19. yüzyılda ortaya çıktı. [2] William James kavramı popüler hale getirdi. [2]
Pek çok dini ve mistik gelenek, dini deneyimleri (özellikle onlarla birlikte gelen bilgiyi) sıradan doğal süreçlerden ziyade ilahi failliğin neden olduğu vahiyler olarak görürler. Bunlar Tanrı veya tanrılarla gerçek karşılaşmalar veya insanların normalde farkında olmadığı daha yüksek düzey gerçekliklerle temas olarak kabul edilir. [3]
Şüpheciler dini deneyimin insan beyninin normal bilimsel çalışmaya uygun, gelişmiş bir özelliği olduğunu savunurlar. [note 1] Farklı kültürlerdeki dini deneyimler arasındaki ortaklıklar ve farklılıklar, bilim insanlarının bunları akademik çalışma için kategorize etmelerini sağlamıştır. [4]
Tanımlar
William James
Psikolog ve filozof William James (1842–1910), The Varieties of Religious Experience'da (1901/1902) mistik deneyimin dört özelliğini tanımladı. James'e göre böyle bir deneyim:
- Geçici – deneyim geçicidir; birey kısa süre sonra "normal" bir zihin çerçevesine döner.
- Tarif edilemez – deneyim yeterince kelimelere dökülemez.
- Noetik – kişi deneyimden değerli bir şey öğrendiğini hisseder. Normalde insan anlayışından gizlenen bilgileri edindiğini hisseder.
- Pasif - deneyim büyük ölçüde bilinçli kontrol olmaksızın bireyin başına gelir. Meditasyon gibi dini deneyimi daha olası kılabilecek faaliyetler olsa da istenildiği zaman açılıp kapatılabilecek bir şey değildir.
İlgili terimler
- Ekstazi – Vecd halinde müminin bedeni terk edebilen bir ruhu olduğu anlaşılır. Bu tür dini deneyim, şamanlar için tipiktir.
- Heves veya sahip olma – Tanrı müminin dışında veya ötesinde anlaşılmaktadır. Kutsal bir güç, varlık ya da irade, bireyin bedenine ya da zihnine girer ve ona sahip olur. Ele geçirilebilen bir kişiye bazen medyum denir. Tanrı, ruh ya da güç, içkin dünyayla iletişim kurmak için böyle bir kişiyi kullanır.[5]
- Mistik deneyim – Mistik deneyimler birçok yönden esrarengiz deneyimlerin tam tersidir. Mistik deneyimde, tüm 'ötekilik' ortadan kalkar ve inanan aşkın olanla bir olur. Mümin, kâinattan, ilahtan veya diğer realiteden ayrı olmadığını, onunla bir olduğunu keşfeder. [6]
- Ruhsal uyanış – Manevi bir uyanış genellikle gerçekliğin kutsal bir boyutunun farkına varmayı veya bu boyuta açılmayı içerir. Genellikle ruhsal bir uyanışın kişinin hayatı üzerinde kalıcı etkileri olur. Yeniden doğmak, ölüme yakın deneyimler ve kurtuluş ve aydınlanma gibi mistik deneyimler gibi çok çeşitli deneyimlerden herhangi birine atıfta bulunabilir.
Nedenler
Gelenekler dini deneyimleri teşvik etmek için çok çeşitli dini uygulamalar sunarlar:
- Çeşitli kabile ve neo-pagan dinlerinde kullanılan, genellikle geniş bir topluluk çemberinde koşulan uzun süreli bir egzersiz.
- Dua etmek[7]
- Müzik [8]
- Tasavvufi sema gibi danslar[9]
- Meditasyon: [10] Meditatif uygulamalar zihni sakinleştirmek ve nirvikalpa samadhi gibi bilinç durumlarına ulaşmak için kullanılır. Meditasyon nefese, kavramlara, mantralara, [11] sembollere odaklanabilir.
- Kendini sorgulama, Hua Tou pratiği ve Douglas Harding'in kafasızlık üzerine yaptığı gibi (öz)tasarımları/bilişsel şemaları sorgulamak veya araştırmak.
- Berrak Rüya[12]
Dini deneyimler ayrıca enteojenlerin kullanımından da kaynaklanabilir, örneğin:
- Ayahuasca (DMT ) [13]
- Salvia divinorum (salvinorin A)[14]
- Peyote (meskalin)[15]
- Psilosibin mantarları (psilosibin) [16]
- Amanita muscaria (muscimol)[17]
- Esrar
- LCD
- MDMA 55 [18]
- Soma
- Ketamin
Dini deneyimlerin nörofizyolojik kökenleri olabilir. Bunlar nöroteoloji ve bilişsel din bilimi alanında incelenir ve ölüme yakın deneyimi de içerirler. [19] Nedenler şunlar olabilir:
Ayrıca bakınız
- Dini deneyimden argüman
- Kendini gerçekleştirme
- Mutlu görüş
- Mistisizm
- İlahi delilik
- Yüksek bilinç
- Kundalini
- Nirvana
- Özel açıklama
- Din psikolojisi
- Psikopat
- Dini Tecrübe Araştırma Merkezi
- Kendini tanıma
- Ruhsal kriz
- Perennial felsefe
- Aşkınlık (din)
- Turiya
- Batı ezoterizmi
Notlar
- Böyle bir çalışmanın Amerikalı psikolog ve filozof William James ile daha sonra Dini Deneyimin Çeşitleri olarak yayınlanan 1901/02 tarihli Gifford Dersleri ile başladığı söylenebilir..
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
