![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Ceres_-_RC3_-_Haulani_Crater_%252822381131691%2529.jpg/640px-Ceres_-_RC3_-_Haulani_Crater_%252822381131691%2529.jpg&w=640&q=50)
Cüce gezegen
Güneş'in veya başka bir yıldızın etrafında hareket eden, gezegen olarak kabul edilebilecek kadar büyük olmayan yuvarlak bir metal ve kaya veya gaz kütlesi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Cüce gezegen, doğrudan Güneş etrafında hareket ettiği bir yörüngede bulunan, bu nedenle başka bir cismin doğal uydusu olmayan, kütleçekimsel olarak yuvarlak olacak kadar büyük, ancak Güneş Sistemi'nin sekiz klasik gezegeni gibi yörünge baskınlığı elde etmek için yetersiz olan küçük gezegen kütleli bir cisimdir.[1] En tipik cüce gezegen örneği, 2006 yılında "cüce" kavramı benimsenmeden önce onlarca yıl boyunca bir gezegen olarak kabul edilen Plüton'dur.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Ceres_-_RC3_-_Haulani_Crater_%2822381131691%29_%28cropped%29.jpg/640px-Ceres_-_RC3_-_Haulani_Crater_%2822381131691%29_%28cropped%29.jpg)
Cüce gezegenler jeolojik olarak aktif olabilirler; bu olasılık 2015 yılında Ceres'e yönelik olarak gerçekleştirilen Dawn misyonu ve Plüton'a yönelik olarak gerçekleştirilen New Horizons misyonu ile doğrulanmıştır. Bu nedenle astrojeologlar bu cisimlerle özel olarak ilgilenmektedir.
Gökbilimciler en azından en büyük dokuz adayın birer cüce gezegen olduğu konusunda genel bir fikir birliği içindedirler - bunlar kabaca bir büyüklük sırasına göre, Plüton, Eris, Haumea, Makemake, Gonggong, Quaoar, Ceres, Orcus ve Sedna'dır. Bunlar arasına Salacia'nın da eklenmesi muhtemeldir.[lower-alpha 2] En büyük on cüce gezegen adayından ikisi uzay araçları tarafından ziyaret edilmiştir (Plüton ve Ceres) ve diğer yedisinin bilinen en az bir uydusu bulunmaktadır (Eris, Haumea, Makemake, Gonggong, Quaoar ve Orcus), bir uyduya sahip olması cüce gezegenlerin kütlelerinin ve dolayısıyla yoğunluklarının belirlenmesine olanak tanımaktadır. Kütle ve yoğunluk da bu gezegenlerin yapısını belirlemek amacıyla jeofizik modellere uyarlanabilir. Sadece bir tanesi, Sedna, ne ziyaret edilmiştir ne de bilinen bir uydusu vardır, bu da doğru bir kütle tahminini zorlaştırmaktadır.[2] Bazı gökbilimciler bu cisimlere daha küçük cisimleri de dahil etmektedir, ancak bunların cüce gezegenler olabileceği konusunda bir fikir birliği yoktur.
Cüce gezegen terimi, gezegen bilimcisi Alan Stern tarafından Güneş Sistemi'ndeki gezegen kütleli nesnelerin üç yönlü sınıflandırmasının bir parçası olarak ortaya atıldı. Bunlar, Klasik gezegen, cüce gezegen ve uydu gezegendir. Cüce gezegenler, adından da anlaşılacağı gibi bir gezegen kategorisi olarak tanımlanmıştır. Bununla birlikte bu terim, 2006 yılında Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından Güneş'in etrafında dönen cisimlerin üç yönlü yeniden sınıflandırılmasının bir parçası olarak, gezegen olmayan cisimler arasında bir alt kategori olarak kabul edildi.[1] Bu karar, Plüton'dan daha büyük ancak yine de klasik gezegenlerden çok daha küçük ve Güneş'e Neptün'den daha uzak bir cisim olan Eris'in keşfiyle hızlanmıştır. Boyut olarak Plüton'dan daha büyük olan bir dizi başka cisimlerin de keşfinden sonra Plüton'un tanımının yeniden değerlendirilmesi zorunlu hale gelmiştir.[3] Böylece Stern ve diğer birçok astrojeolog cüce gezegenleri ve büyük uyduları gezegen olarak kabul etse bile,[4] 2006'dan bu yana IAU ve gök bilimcilerin büyük çoğunluğu Eris ve Plüton gibi gök cisimlerini gezegen listesinden tamamen dışlamıştır.