Bangladeş
Asya'da bir ülke Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Asya'da bir ülke Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Bangladeş (Bengalce: বাংলাদেশ), resmî olarak Bangladeş Halk Cumhuriyeti (Bengalce: গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ - Gônoprojatontri Bangladeş), Güney Asya'da bir ülkedir. Myanmar ile Hindistan sınır komşusudur. Bangladeş'in anlamı "Bengal'in ülkesi" olup resmî dili Bengalcedir. Nüfusun %91'i[7] Müslüman, resmî dini İslam'dır. Geri kalan kısmı çoğunlukla Hindu'dur. Budizm ve Hrıstiyanlık ülkedeki diğer yaygın dinlerdir.
Bangladeş গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh Bangladeş Halk Cumhuriyeti | |||||
---|---|---|---|---|---|
Başkent ve en büyük şehir | Dakka 23°42′K 90°21′D | ||||
Resmî dil(ler) | Bengalce | ||||
Etnik gruplar (2022[1]) |
| ||||
Resmî din | İslam | ||||
Demonim | Bengalliler | ||||
Hükûmet | Üniter Parlamenter Cumhuriyet[2] | ||||
| |||||
Tarihçe | |||||
| |||||
Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 147.570 km2 (92.) | ||||
• Su (%) | 6,4 | ||||
Nüfus | |||||
• 2022 sayımı | 165,158,616 [3] (8.) | ||||
GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 864,883 milyar $[4] (30.) | ||||
• Kişi başına | 5.138 $[4] (135..) | ||||
GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 317,768 milyar $[4] (35.) | ||||
• Kişi başına | 1.887 $[4] (140.) | ||||
Gini (2016) | 32.4[5] orta | ||||
İGE (2019) | 0.632[6] orta · 133. | ||||
Para birimi | Taka (BDT) | ||||
Zaman dilimi | UTC+6 (BST) | ||||
Trafik akışı | sol | ||||
Telefon kodu | 880 | ||||
ISO 3166 kodu | BD | ||||
İnternet alan adı | .bd | ||||
|
1971 senesine kadar Pakistan'ın "Doğu Pakistan" adlı eyaleti, daha önceleri de İngilizlerin Kıta Hindi'nde Bengal eyaleti idi. Kuzey-güney arası 625 kilometre, doğu-batı arası 304 kilometredir.
Bangladeş, milattan önce bölgede hüküm süren büyük devletlerin, MS 750-1200 arasında yerel Palas hanedanlarının egemenliği altında kaldı. Onuncu asırdan itibaren Müslümanlar bölgeye egemen olmaya başladılar.
Bangladeş 12. yüzyıldan 1757 yılına kadar Müslümanların idaresinde, 1757'den 1905 yılına kadar İngilizlerin egemenliğinde kaldı. 1947 yılında da Müslüman kesimi "Doğu Pakistan" adıyla Pakistan'ın bir eyaleti oldu ve 1969 yılına kadar Pakistan'ın eyaleti olarak kaldı. 28 Kasım 1969'da meclis üyelerinin teşkili için yapılan seçim propagandaları esnasında Mucibü'r-Rahman ve onun "Avami Partisi" seçim propagandalarını Doğu Pakistan'a özerklik vereceği vaadi üzerine kurmuştu. Aralık 1970'te yapılan seçimler sonucunda Avami Partisi 313 sandalyeden 167'sini aldı. 1 Mart 1971'de Millet Meclisinin teşkili ertelendi. Bu durum Doğu Pakistan'da meşru hakların ihlali sayıldı ve genel greve gidildi. Bunun üzerine ordu, grevcilerin üzerine gitti ve iç savaş başladı. Bir kısım halk da Hindistan'a sığındı. Bu arada Hindistan-Pakistan Savaşı başladı.
1971 Aralık ayında savaş bittiğinde Hindistan, Doğu Pakistan'ın büyük bir bölümünü işgal etmişti. Hindistan burayı iki hafta kadar kontrol altında tuttu. 22 Aralık 1971'de Mucibü'r-Rahman'ın liderliğinde Bangladeş Müslüman Halk Cumhuriyeti kurulduktan sonra Hindistan ülkeyi terk etti. Mucibü'r-Rahman ve Avami Partisi'nin iktidara gelmesiyle karışıklıklar dinmedi.
15 Ağustos 1975'te yapılan darbe ile Mucibü'r-Rahman ve ailesi öldürüldü. İdareyi Kandahar Mustak Ahmed ele aldı. 3 Kasım 1975'te Dakka Garnizon Komutanı Tuğgeneral Halid Müşerref, Mustak Ahmed'i devirdi. Ancak kendi iktidarda sadece dört gün kalabildi.
7 Kasım 1975 tarihinde General Ziyaü'r-Rahman bir darbe ile Halid Müşerref'i devirdi. Ziyaü'r-Rahman zamanında ordu uzun müddet siyasetten uzak durdu. 1977 yılında yapılan seçimleri Ziyaü'r-Rahman kazandı ve geçici olsa da siyasi istikrar temin edildi. 30 Mayıs 1981 tarihinde bir grup subay ve askerî birlik başarısız bir darbe yaptılar. Ziyaü'r-Rahman'a bağlı birlikler darbeyi bastırdılar. Ancak darbe esnasında Ziyaü'r-Rahman öldürüldü. 15 Kasım 1981'de seçim yapıldı ve Millî Birlik Partisi lideri, öldürülen Ziyaü'r-Rahman'ın yardımcısı Abdüssettar, oyların % 66'sını alarak devlet başkanı oldu. Ancak siyasi istikrar yine temin edilememiş ve kargaşa bitmemişti. Nihayet hükûmet, Millî Güvenlik Kurulu kurulmasını kabul ettiyse de gerginlik durmadı. Sonunda Genelkurmay Başkanı Muhammed Erşad, askerî bir darbe ile Abdüssettar'ı devirerek idareye el koydu. Askerî idare iki sene iş başında kalacağını ilan etti. 21 Mart 1985'te yapılan referandumda Erşad'ın devlet başkanlığında kalması onaylandı. Diktatörlük ve otoriter bir rejimle ülkeyi yönettiği söylenen Muhammed Erşad'ın geniş çaplı kitle gösterileri neticesi istifa etmesi üzerine 6 Aralık 1990 senesinde Şahabeddin Ahmed devlet başkanlığına vekaleten getirildi. 19 Eylül 1991 senesinde yapılan seçimleri kazanan (Ziyaü'r-Rahman'ın dul eşi) Halide Ziya başbakan oldu.
1991 genel seçimlerinden sonra, anayasanın on ikinci ek maddesi parlamento cumhuriyetini yeniden tesis etti ve Begüm Halide Ziya Bangladeş'in ilk kadın başbakanı oldu. Eski bir first lady olan Ziya, 1990'dan 1996'ya kadar BNP hükûmetine liderlik etti. 1991'de maliye bakanı Saifur Rahman, Bangladeş ekonomisini liberalleştirmek için büyük bir program başlattı.[8] Chittagong Borsası'nın kurulmasına ek olarak; bankacılık, ilaç, havacılık, seramik, çelik, telekomünikasyon ve üçüncül eğitim yatırımlara açıldı ve bunun sonucunda artan bir piyasa rekabeti yaşandı. 1991'deki bir kasırgada yaklaşık 140.000 Bangladeşli hayatını kaybetti; yaklaşık 200.000 kişinin hayatı, şimdiye kadar gerçekleştirilmiş en büyük afet yardım çalışmalarından biri olan Deniz Meleği Operasyonu aracılığıyla Amerika Birleşik Devletleri askeri liderliğindeki bir görev gücü tarafından kurtarıldı.[9][10][11] 1992'de, Burma'daki demokrasi yanlısı hareketin bastırılması nedeniyle tahmini 250.000 Burma'lı mülteci Bangladeş'e sığındı; bu mültecilerin çoğu 1993'te Burma'ya geri döndü.[12] 1994'te Bangladeş, Haiti'ye yönelik askeri müdahale olan Demokrasiyi Destekleme Harekâtı'nda ABD dışındaki en büyük birliği sağladı.[13]
1996'da, bir yıl süren siyasi çalkantı, boykot edilen bir Şubat seçimine, bir askeri darbe girişimine ve seçimleri denetleyecek bir geçici hükûmet üreten arabuluculuk çabalarına tanık oldu. Üç ay boyunca, Muhammad Habibur Rahman ülkenin geçici lideri olarak görev yaptı. Avami Birliği, 21 yıl sonra Haziran seçimlerinde iktidara geri döndü. Başbakan Şeyh Hasina'nın ilk girişimlerinden biri, babasının katillerini kovuşturmadan koruyan, son derece tartışmalı Tazminat Tüzüğü'nü yürürlükten kaldırmaktı. Hasina ayrıca, güneydoğu tepe bölgelerindeki bir ayaklanmayı sona erdiren Chittagong Tepeleri Barış Anlaşması'nı imzaladı. Ganj'ın suyunu paylaşmak için Hindistan ile bir anlaşmaya vardı.[14] 1997'de Şeyh Hasina, Güney Afrika'nın apartheid sonrası ilk başkanı Nelson Mandela'yı, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) başkanı Yaser Arafat'ı ve Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i Bangladeş'in bağımsızlığının gümüş jübile kutlamaları için ağırladı.[15][16]
Ekonomik reform ivmesi, muhalefetin sık sık yaptığı hartallar ve grevler de dahil olmak üzere siyasi istikrarsızlık nedeniyle ivme kaybetti. 2001'de BNP, ekonomiyi iyileştirme vaatleriyle iktidara geri döndü. İkinci Ziya yönetimi daha yüksek ekonomik büyüme gördü, ancak güvenlik ve siyasi sorunlar ülkeyi 2004 ile 2006 arasında etkisi altına aldı. Radikal İslamcı militan grup Jamaat-ul-Mujahideen Bangladesh (JMB), birçok terör saldırısı yaptı. BNP'nin 2006'daki döneminin sonunda yaygın siyasi huzursuzluk yaşandı. Bangladeş ordusu, Başkan Iajuddin Ahmed'i olağanüstü hâl ilan etmeye çağırdı ve Fakhruddin Ahmed liderliğindeki geçici bir hükûmet, seçim sistemi, yargı ve bürokrasiye yönelik reformları uygulamak üzere Ocak 2007'den Aralık 2008'e kadar kuruldu.[8] JMB liderleri tutuklandı ve daha sonra Mart 2007'de idam edildi.[17]
2008 Bangladeş genel seçimlerinde ezici bir zafer elde ettikten sonra Avami Birliği hükûmeti iktidara geri döndü ve 6 Ocak 2009'da yemin ederek Şeyh Hasina'nın bir kez daha Başbakan olmasını ve ülkeye siyasi istikrar ve ekonomik büyüme getirmesini sağladı.[18] 2010 yılında Yüksek Mahkeme yasal boşluklardan yararlanarak askeri müdahalelerin kapsamını daralttı ve anayasadaki laik ilkeleri yeniden teyit etti. Avami Birliği, 1971 vahşetlerinin hayatta kalan Bengal İslamcı işbirlikçilerini yargılamak için savaş suçları mahkemesi kurdu. Hasina ve yönetimi altında insan hakları ihlalleri arttı, özellikle Hızlı Harekât Taburu tarafından zorla kaybolmalar yaşandı ve hükûmet 2009'da iktidara döndüğünden beri giderek daha otoriter olmakla suçlandı.[19][20][21][22][23] 2014 seçimleri ve 2024 seçimleri BNP-Cemaat ittifakı tarafından boykot edildi. BNP ve Cemaat hükûmeti devirmek için sık sık şiddetli protesto gösterilerine katıldı.[24][25] 2017'de Bangladeş tarihindeki en büyük Arakanlı mülteci akınına uğradı. Myanmar'ın Rakhine Eyaletinde etnik temizlik harekâtının ardından tahmini 700.000 Rohingya mültecisi Cox's Bazar'a sığındı.[26]
Ulusal yoksulluk oranı 1971'de %80'den 1991'de %44,2'ye ve 2021'de %12,9'a düştü.[27][28][29] Bangladeşli ekonomist Muhammed Yunus ve Yunus'un kurduğu Grameen Bank, mikrofinansa öncülük etmeleri ve yoksulluğu ortadan kaldırma çabaları nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Bangladeş, Güney Asya'nın ikinci büyük ekonomisi olarak ortaya çıktı ve[30][31] hem Hindistan hem de Pakistan'ın kişi başına düşen gelir seviyelerini geçti.[31][32] Bangladeş, 2009'dan bu yana birçok mega altyapı projesi başlattı. 25 Haziran 2022'de Padma Köprüsü açıldı ve güneybatı Bangladeş'i ülkenin geri kalanıyla birleştirdi. Dakka Metrosu ise 2023'te açıldı.[33][34] Yeşil geçişin bir parçası olarak, Bangladeş'in endüstriyel sektörü, 2023 yılında dünyanın en fazla sertifikalı yeşil fabrikasına sahip ülke olarak yeşil fabrikalar inşa etmede lider olarak ortaya çıktı.[35] Ocak 2024'te Başbakan Şeyh Hasina liderliğindeki Awami Ligi, Bangladeş genel seçimlerinde üst üste dördüncü kez seçildi. Jatiya Partisi ana muhalefet partisiydi.[36] Mart 2024'te hükûmet, ülkenin hızlı ekonomik kalkınma hızını sürdürme sözü verdi.[37]
Awami Ligi hükûmetine karşı ülke çapındaki protestoların ardından, 5 Ağustos 2024'te Başbakan Şeyh Hasina istifa etmek ve Bangladeş'ten Hindistan'a kaçmak zorunda kaldı.[38][39][40][41][42] 8 Ağustos 2024'te Nobel ödüllü Muhammed Yunus'un Baş Danışman olarak görev yaptığı geçici hükûmet kuruldu.[43]
Bangladeş, Güney Asya'da Bengal Körfezi'ndedir. Neredeyse tamamen komşu Hindistan ile çevrilidir ve güneydoğusunda Myanmar ile küçük bir sınırı paylaşır ancak Nepal, Bhutan ve Çin'e çok yakındır.
Ülke üç bölgeye ayrılmıştır. Ülkenin büyük kısmı, dünyanın en büyük nehir deltası olan verimli Ganj Deltası ile kaplıdır.[44] Ülkenin kuzeybatı ve orta kısımları Madhupur ve Barind platoları tarafından oluşturulmuştur. Kuzeydoğu ve güneydoğuda, her dem yeşil tepe sıraları vardır.
Ganj deltası, Ganj (yerel adı Padma veya Pôdda), Brahmaputra (Jamuna veya Jomuna) ve Meghna nehirlerinin ve kollarının birleşmesiyle oluşur. Ganj, Jamuna (Brahmaputra'nın ana kanalı) ile birleşir ve daha sonra Meghna'ya katılarak son olarak Bengal Körfezi'ne akar. Bangladeş, "Nehirler Ülkesi" olarak adlandırılır.[45] Çünkü 57'den fazla sınır ötesi nehir vardır, bu ise herhangi bir ulus devletin en fazlasıdır. Su sorunları, ülke Hindistan'a göre daha düşük kıyı bir eyalet olduğundan politik olarak karmaşıktır.[46]
Bangladeş ağırlıklı olarak zengin verimli düz bir arazidir. Büyük kısmı deniz seviyesinden 12 m (39 ft)'dan daha az yüksekliktedir ve deniz seviyesinin 1 m (3,3 ft) yükselmesi durumunda arazisinin yaklaşık %10'unun sular altında kalacağı tahmin edilmektedir.[47] Ülkenin %17'si ormanlarla kaplıdır ve %12'si tepe sistemleriyle kaplıdır. Ülkenin haor sulak alanları küresel çevre bilimi açısından önemlidir. Bangladeş'in en yüksek noktası, Myanmar sınırına yakın bulunan ve 1.064 m (3.491 ft) rakımlı Saka Haphong'dur.[48] Daha önce, Keokradong veya Tazing Dong en yüksek olarak kabul edilirdi.
Bangladeş daha ziyade Kıta Hindi'nin Ganj ("Padna"), Jamune (Brahma Putra) Nehrinin aşağı kolu ile Meghna gibi önemli nehirlerinin deltasında oluşan alüvyonlu ovalardan meydana gelir. Bu nehirler birleşerek Bengal Körfezinde bir delta içinde akarlar. Ovaların büyük bir kısmının denizden yüksekliği 9 metreyi geçmez. Bu sebeple her yıl yağışlı mevsimlerde ırmakların kabarmasıyla ovalar seller altında kalır. Bu sel baskınlarının en büyüğü 1974 yılında olmuş ve ülkenin % 70'i sular altında kalmış, 2 bin insan ölüp, yüz binlerce insan evsiz, barksız ve aç kalmıştır. Jamuna Irmağının kolları olan Tistua ve Astrai ırmakları, ovanın kuzey bölümünden geçer. Bu bölgede çok sayıda bataklık ve sazlık bulunmaktadır. 9300 kilometrekarelik bir yer kaplayan Barind Ovası, orta kesimde 6350 kilometrekarelik yer kaplayan Madhupur Platosu ve Meghna Irmağının doğusundaki Lalmai Tilas bölgeleri, alüvyonların meydana getirdiği başlıca plato alanlarıdır. Feni Irmağının güneyinde uzanan Çitagong bölgesi, tepeler, vadiler ve ormanlarla kaplıdır. Buraları ülkenin başlıca dağlık bölgesidir. Yüksekliği ortalama 600 metredir.
Yengeç Dönencesi'nde yer alan Bangladeş'in iklimi tropikaldir; Ekim'den Mart'a kadar ılıman bir kış, Mart'tan Haziran'a kadar ise sıcak ve nemli bir yaz yaşanır. Ülkede hava sıcaklığının 0 °C (32 °F) altına düştüğü hiç görülmedi; rekor düşük sıcaklık, 3 Şubat 1905'te kuzeybatıdaki Dinajpur şehrinde 1,1 °C (34,0 °F) olarak kaydedildi.[49] Haziran'dan ekime kadar süren sıcak ve nemli muson mevsimi ülkenin yağışının çoğunu sağlar. Seller, tropikal siklonlar, kasırga ve gelgit dalgaları gibi doğal afetler neredeyse her yıl meydana gelir[50] ve ormansızlaşma, toprak bozulması ve erozyon etkileriyle birleşir. 1970 ve 1991 siklonları özellikle yıkıcıydı ve ikincisi yaklaşık 140.000 kişiyi öldürdü.[51]
Bangladeş Ovası ormanlarla kaplı. Ekilecek alanları az olduğu için ormanların büyük bir kısmı yok edilmiş ve bugün sadece iki orman kalmıştır. Bunlardan birisi Madhupur olup, alüvyon platosudur ve 41,4 kilometrekarelik bir kısmı yapı malzemesi için elverişli ağaçlarla kaplıdır. İkinci orman ise güneydeki Sundarbans kıyı bölgesindeki ormanlardır. 59,6 kilometrekarelik bir alanı, bataklıklar arasındaki adacıklar ve Mangrov ormanlarıyla kaplıdır. Bu ormandaki ağaçlar kibrit ve kutu imalatına elverişlidir. Ayrıca Çitagong bölgesindeki sıradağlar tropikal ormanlarla kaplıdır. Buradaki ağaçlar, 100 metreye kadar uzunlukta olup, mobilyacılıkta ve kâğıt sanayisinde kullanılır. Ormanlarda; ceviz, badem ve hurma vb. ağaçlar bulunur.
Ormanlarda kedi, köpek, kanarya, maymun gibi evcil hayvanların yanı sıra, her çeşit ev hayvanları, ayrıca benekli köpek, çeşitli türlerde böcek vardır. Nehirlerde de bol balık bulunur.
Bangladeş'te fazla maden kaynağı yoktur. Ancak, otuz tane küçük tabii gaz ve çok ince bir kömür tabakası keşfedilmiştir. Bengal Körfezinde de petrol bulunmuştur.
2002 yılında alınan kararla Bangladeş'te plastik poşet kullanımı yasaklanmıştır. Bu sayede dünya üzerinde plastik poşet kullanımını yasaklayan ilk ülke olmuştur.[52]
Dakka Bangladeş'in başkenti ve en büyük kentidir. Diğer büyük kentler Çitagong, Khulna, Rajshahi, Barisal ve Sylhet'dir. Diğer belediyeler üyeleri seçerken bu metropolitan şehirler belediye başkanını seçerler. Başkanlar ve üyeler beş yıllığına seçilir.
Bangladeş, dünyanın nüfus yoğunluğu bakımından en kalabalık ülkelerindendir. Nüfus yoğunluğu kilometrekareye 290-770 kişi arasında değişir. Nüfusun % 90'ı köylerde, % 10'u şehirlerde yaşar. Güneydoğu sahilindeki Chitagong şehri, önemli bir limandır. Halkın % 60-70'i Müslümandır. Bangladeş'in resmî dili Bengal dilidir. Halkın çoğu bu dili konuşur. Ayrıca Urduca dili de yaygındır. Kuzey ve doğu dağlık bölgelerinde yaşayanlar da mahalli lisanları konuşurlar. Para birimi "Taka"dır. 11 idari bölge birer askeri vali tarafından yönetilir. Bir radyo ve televizyon istasyonu vardır. Erkekler "Lungi" denilen bir elbise, kadınlar "Şalvar Kamiz" denilen bir elbise giyerler.
Halkın %79'u okuma-yazma bilmektedir. Ayrıca yeni nesilde bu oran %99'a yakındır. Köylerinde genellikle ilkokul bulunmaktadır. Dakka, Rajshani ve Çitagong üniversiteleri, batı tarzı eğitim yapan üç büyük üniversitesidir.
Ekonomi tarıma dayalıdır. Başlıca ürünleri, pirinç, önemli dayanıklı gıda maddeleri, Hint keneviri ve çaydır. Bu alanda Çin ve Hindistan'dan sonra dünya üçüncüsüdür. Diğer zirai bazı sebzeler ve şekerpancarı iç tüketim için yetiştirilir. 10 milyon hektarlık alanda ekim yapılır. Bu alanların % 80'inde pirinç üretilir.
Ülkede tekstil son beş yıl içerisinde büyük ivme kaydetmiştir. Dünyaca ünlü tekstil firmaları buraya gelmekte, iş gücünden yararlanmakta ve ucuz maliyete istediği kalitede hazır giyim ürünü üretebilmektedir. Çoğu Avrupa ülkesinden tekstil amacıyla bu topraklara gelmiş iş adamları bulunmaktadır. Tekstil pazarında artık önemli bir yere sahiptir.
Bangladeş'te başlıca sanayi Hazır Giyim üretimidir. Bu ülkede ileri sanayi tam kurulmamış, hatta bulunan madenler dahi tam olarak işlenememektedir. Ülkede hazır giyim işleyen binlerce fabrika vardır.
Başlıca ihracat ürünleri; hazır giyim, Hint keneviri (jüt), çay ve balıktır. Ancak ihracatı hiçbir zaman ithalatını karşılamamakta ve ithalat ile ihracat arasındaki açık, gün geçtikçe artmaktadır. Çok az da olsa dış yardımlarla ayakta durmaya çalışmaktadır.
Bangladeş'in yıllık ham deri üretim miktarı yaklaşık 20 milyon metrekare olarak hesaplanmakta olup her sene belirli bir artış kaydetmektedir. Bangladeş'te hayvanların çoğu doğal beslendiği ve yapay olarak şişirilmediği için elde edilen derinin yüksek kalitede olduğu dünyaca bilinmektedir. Deri işleme, deri tekstil, deri ayakkabı sektörü el emeği gerektirdiği için ucuz iş gücünden istifade edilip karlı atölyeler kurulabilir. Diğer taraftan Bangladeş'te deri üretiminde kullanılan deri işleme kimyasallarının tamamı dışarıdan ithal edilmekte olup deri kimyasalları üreten firmalar için büyük bir pazar durumundadır ve Bangladeş'in ihracatının ortalama %2,6 sini deri ve ürünleri oluşturmaktadır.
Bengal körfezi ve sayısız nehir ve yerel olarak yapılan balık çiftliklerinde üretilen balık ve su ürünlerini işleyecek tesislere ihtiyaç duyulmaktadır. Balık, Bangladeş'in en önemli ihraç ürünlerinden biridir. Yeterince altyapı ve işleme tesisleri olmamasına rağmen, yıllık ihracatı 500 milyon dolardır. Balık konservesi henüz iç piyasaya girmiş değildir. Marketlerde satılanlar yurt dışından ithal edilen balık konservesidir, Bangladeş'in ihracatının %4.6 sini dondurulmuş gıda, su ürünleri oluşturmaktadır.
Ayrıca Bangladeş'te üretimi için bütün şartlar mevcut olan sucuk, sosis, pastırma ve salam gibi hazır ve dondurulmuş gıda ürünlerinin, üretimi de düşünülebilir. Bangladeş'te büyük baş hayvanlar çok ucuz olup, işgücünün ucuzluğuyla beraber karlı bir piyasa teşkil etmektedir.
Gelişmiş ülkelerde seramik maliyetinin gittikçe artmasının seramik yatırımcısını farklı arayışlara sevk ettiği bilinmektedir. Yoğun insan gücü ve doğalgaz kullanıldığı için, çok uluslu (Noritake, WedgeWood, Lenox) şirketlerinin yüksek teknoloji yatırımı yapmalarına rağmen maliyetleri düşürme konusunda başarılı olamadıkları bilinmektedir.
Bangladeş'in zengin ve ucuz doğalgaz kaynağı ve ucuz insan gücünün bolluğu, bu sektörü yatırımcı için cazip hale getirmiş olup birçok firma fabrikasını kurmaktadır.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.