Agincourt Muharebesi

Agincourt Muharebesi (/ˈæʒɪnkɔːr(t), -kʊər/; Fransızca: Azincourt [azɛ̃kuʁ]) 25 Ekim 1415'te (Aziz Crispin gününde), kuzey Fransa'da Yüz Yıl Savaşları'nın bir parçası olarak gerçekleşen ve İngiliz zaferiyle sonuçlanan muharebedir.

Agincourt Savaşı Yüz Yıl Savaşları'nın bir bölümü
Yüz Yıl Savaşı
Bir 15. yüzyıl minyatüründe Agincourt Savaşı
Tarih 25 Ekim 1415 Bölge Agincourt, Fransa Sonuç İngiltere zaferi
Taraflar
İngiltere Krallığı	Fransa Krallığı
Güçler
Yaklaşık 6000 5/6'sı menzil yaylıları 1/6'sı atsız asker	Yaklaşık 20.000-30.000 asker 1/6'sı tatar yayı ve diğer yaylılar 1/2'si atsız asker 1/3'ü atlı şövalyeler
Kayıplar
100-250[1]	Yaklaşık 6000

Sayıca üstün olan Fransız Ordusuna karşı yaşanan beklenmedik İngiliz zaferi İngilizlerin moralini ve prestijini artırmış, Fransa'yı zor durumda bırakmış ve Yüz Yıl Savaşları'nda (1337-1453) İngiliz egemenliğinde olan yeni bir dönemin başlamasına yol açmıştır. İngiltere Fransa'da geniş topraklar elde etmiş ve Fransa kralıyla 1420 yılında imzalanan Troyes Antlaşması ile VI. Charles'ın ölümünün ardından Fransa tahtının İngiltere kralı V. Henry'ye geçeceği üzerinde anlaşılmıştır.

Agincourt öncesi sefer sırasında muharebenin öncesinde çok sayıda İngiliz askeri hastalanmış ve ölmüş, ordunun gücü zayıflamıştır. Sayısı azalan İngilizler bir ara ellerinde tuttukları Calais üzerinden İngiltere'ye dönmeye niyetlenseler de bu güzergâhın Fransız Ordusu tarafından kapatılmış olması üzerine Fransa içlerine ilerlemek durumunda kalmışlardır.

İngiliz kralı V. Henry muharebede bizzat savaşmış, yakın mesafe çarpışmalarında yer almıştır. Fransız kralı VI. Charles ise psikolojik rahatsızlığından dolayı muharebeye katılmamıştır. Onun yerine ordularını valisi Charles d'Albret ve Armagnac partisi üyesi, oldukça önemli bir grup Fransız soylusu yönetti. Savaş ünlü İngiliz Uzun Yayının başarılı kullanımıyla tarihe geçti. Zaten İngiliz ordusunun çoğunluğu bu yaylardan oluşuyordu. Savaş ayrıca William Shakespeare'in V. Henry oyununda kurgulanarak ölümsüzleştirildi.

Muharebenin ayrıntıları

Muharebenin gelişimi

V. Henry, 1415 yılında Harfleur'u aldı ve yaklaşık 9.000 askerle beraber Calais'e ilerledi. Ancak söz konusu ordu, 25 Ekim 1415 tarihinde Agincourt'ta 30.000'den fazla Fransız askeri tarafından durduruldu. Fransızlar yağmur nedeniyle bataklığa dönüşmüş araziyle karşılaştılar. Henry bu askerlerin hücüma geçmesini ve çamurda başarısız olmasını bekledi. İngiliz okçuları, iki Fransız hücumunu püskürttüler. Henry'nin askerleri daha sonra arkadan saldırdılar. Fransız ordusu dağıldı. Tahminen 5.000 Fransız askerinin öldüğü bu kanlı savaş Troyes antlaşmasına neden oldu.^[2]

Savaş esirlerinin infazı

Kazanılan zaferin ardından kral Henry V, dağılmış haldeki Fransız kılıç artıklarının toplanarak saldırıya geçmeleri olasılığından korkuya kapılır. Gesta Henrici bu durumu İngiliz birliklerinin Fransız ana gövdesini yendikten sonra hala taze ve yine sayıca İngiliz Ordusundan büyük durumundaki yedek birliklerini görmelerine bağlar. Konuyla ilgili yorumlarını aktaran tarihçiler Le Fevre ve Wavrin ise Fransız yedek birliklerinin toparlanmaya başladığı ve yürüyüşe geçtiğinin görüldüğünü belirtirler. İngilizler varlıklarını tehlikede gördükten sonra ele geçirdikleri Fransız savaş esirlerinin infaz edilmesine başlarlar. O dönemde yazılı olmayan şövalyelik usulüne göre esir edilen şövalyelerin infaz edilmesi adet olmadığı için bu kararı bizzat kralın vermiş olması muhtemeldir. İnfazlara katılmak istemeyen İngiliz asillerin pasif direnişini kral Henry V, karşı gelenlerin asılacağını bildirerek kırar. Sonunda Henry V binli rakamlarla ifade edilen Fransız savaş esirini idam ettirir, bu süreçte sadece en değerli az sayıda şövalye fidye için infaz edilmemiştir. Çoğu tarihçi, sayıları galiplerin sayısından çok olan Fransızların sayıca üstün olduklarını anlayıp muharebe meydanındaki silahlar sayesinde bir direniş başlatabileceğini ve zaten yorgun düşmüş İngiliz Ordusunun yenilebileceğini söylemektedir. Dolayısıyla modern uzmanlar bu kararı eleştirmemektedir. Tarihçi John Keegan, Fransız savaş esirlerinin infaz edilmesinin ardındaki sebebi tüm esirlerin boyun eğmesini sağlamak ve Fransız yedek birlikleriyle çarpışma yaşanması durumuna karşı önlem almak olduğunu belirtir. Bu kadar çok sayıda esiri kısa sürede infaz etmek zor olduğu için kimi kaynaklarda iddia edildiği gibi abartılı rakamların infaz edilmediğini savunur. Fransız yedek birliklerinin saldırıya geçmeden dağılması üzerine infazlar durdurulur.

Muharebenin sonuçları

Muharebede yenilgi Fransa'ya inanılmaz bir öldürücü darbe indirmiştir. Toplamda 6 bin seçkin savaşçısını kaybeden Fransız Ordusundaki kayıplara bakıldığında o dönemde önemli olan üst düzey askeri ve siyasal liderlerden olmayan yoktur. Bir nesil önemli bir komuta kademesi alışılmadık bir biçimde ortadan kalkmıştır. Toplamda 90 ila 120 lord öldürülmüştür. Bu sayıya 3 dük (Alençon, Bar ve Brabant), 9 kont (Blâmont, Dreux, Fauquembergue, Grandpré, Marle, Nevers, Roucy, Vaucourt, Vaudémont), 1 vikont (Puisaye) ve 1 başpiskopos dahildir. Ele geçen sancaklara ve ölülerin üzerinden çıkan armalara göre öldürülen şövalye sayısı 3 binin üzerindedir. Erkek üyeleri tamamen öldürülmüş olan çok sayıda asil aileler ortadan kalkmış, bazı bölgelerde toprak sahibi asil aile bireyi kalmamıştır. Alınan esirlerin sayısının 700 ila 2200 arasında olduğu öne sürülmektedir, bunlar arasında Orleans ve Bourbon dükleri, Eu, Vendôme, Richemont ve Harcourt kontları bulunmaktadır. İngiliz kayıpları çift haneli rakamlarla ifade edilse de en azından 112 kişinin öldüğü bilinmektedir. Ölenler arasında York Dükü, Suffolk Earl'ü de bulunmaktadır.

Kazanılan zafer askerî anlamda belirleyici olduysa da, muharebenin siyasal sonuçları karmaşıktır. Muharebenin hemen ardından Fransa toprakları İngiliz işgaliyle karşılaşmamıştır çünkü kral V. Henry'nin önceliği bir an önce İngiltere'ye dönmekti. 16 Kasım günü adaya ayak basan kral 23 Kasım günü Londra'da törenle karşılandı. Zafer sayesinde İngiliz halkına güven telkin ederken, Avrupa'daki düşmanlarına gözdağı vermiştir. Zaferin ardından Lancaster hanedanının Fransa'da çıkarını korumak için varlığı resmiyet kazanmıştır. İngiltere'nin uzun vadeli kazançlarının arasında ise Fransa'daki asillerin birbirleriyle savaşa tutuşmalarıdır. Armagnac ve Burgondiya hanedanları arasındaki kırılgan barış dönemi sona ermiş ve çatışmalar başlamıştır. Fransa'nın içine düştüğü bu karışıklık Henry'ye yeni seferi için askerî hazırlık yapmak için süre kazandırmıştır.

Popüler kültüre etkileri

Muharebe, Bernard Cornwell'in Azincourt adlı eserinde etraflıca işlenmiştir.

Netflix, 2019 yılında The King adında savaşı ve savaş öncesini konu alan bir film çıkarmıştır.

Kaynakça

1. Trevor Dupuy, Harper Encyclopedia of Military History. p. 450. "Büyük ihtimalle kayıplar kayıtlı olandan daha yüksektir."
2. Savaş Sözlüğü, George Childs KOHN, sf:20