Abdominal aort anevrizması
From Wikipedia, the free encyclopedia
Abdominal aort anevrizması, abdominal aort damarının çapının 3 santimetreden büyük veya normal çapından en az %50 daha büyük olacak şekilde genişlemesi.[1] Genelde patladığı durumlar dışında herhangi bir belirtiye yol açmaz.[1] Zaman zaman karında, sırtta veya bacakta ağrı hissedilir.[2] Büyük anevrizmalar bazen karnı bastırarak hissedilebilir.[2] Patlaması karın ve sırtta ağrıya yol açabilir, tansiyonu düşürür, bayılmaya neden olabilir, sıkça ölümcüldür.[1][3]
Abdominal aort anevrizmaları en çok 50 yaş üstü bireylerde görülür. Erkeklerde ve ailesinde daha önce bu durum yaşanmış olanlarda daha yaygındır.[1] Sigara içmek, yüksek tansiyon ve diğer kalp ve damar hastalıkları riski arttırır.[4] Marfan sendromu ve Ehlers-Danlos sendromu riski arttıran genetik bozukluklar arasındadır. Abdominal aort anevrizması en sık görülen aort anevrizması türüdür.[5] Yaklaşık %85'i böbreklerin altında, geri kalanı böbrek seviyesinde veya üstünde gerçekleşir.[1] ABD'de 65-75 yaşları arasında geçmişte sigara içmiş erkeklerin ultrasonla taramadan geçmesi önerilir.[6] Birleşik Krallık'ta 65 yaş üzeri tüm erkeklerin taramadan geçmesi tavsiye edilir.[1] Anevrizma bulunduğu takdirde genelde düzenli olarak ultrason yapılmaya devam edilir.[2]
Hastalığı önlemek için en iyi yapılabilecek sigara içmemektir. Bunun yanında önlem amaçlı yüksek tansiyon veya yüksek kolestrol tedavi edilebilir, fazla kilolu olmaktan kaçınılabilir. Anevrizmanın çapı erkeklerde 5.5 cm, kadınlarda 5 cm'yi geçtiğinde genelde ameliyat tavsiye edilir.[1] Belirtilerin olması ve anevrizmanın yılda bir 1 cm'den büyük bir hızla büyümesi de ameliyat gerekçesi olabilir.[2] Ameliyat açık yöntemle veya endovasküler aort tamiri (EVAR) yöntemiyle yapılabilir.[1] Açık ameliyata göre EVAR'da kısa vadede daha az ölüm riski vardır ve hastanede daha az yatmayı gerektirir; ancak EVAR her zaman seçenekler arasında olmayabilir.[1][7][8] Uzun vadeli sonuç açısından ikisi arasında fark olmadığı gözlemlenmektedir.[9] EVAR yapıldığında ameliyatın tekrarlanma ihtiyacı daha sık doğar.[10]
Abdominal aort anevrizmalarının, 65 yaşını aşmış erkek popülasyon içinde %2 ile %8 arasında bir prevalansa sahip olduğu belirlenmiştir.[1] Bu durum, erkek bireylerde kadınlara kıyasla beş kat daha sık görülmektedir.[11] 5,5 santimetre çapından daha küçük anevrizmalara sahip bireylerde, takip eden yıl içerisinde yırtılma (rüptür) riski %1'den daha azdır.[1] Anevrizma çapı 5,5 ile 7 santimetre arasında olan vakalarda bu risk yaklaşık %10 iken, 7 santimetre üstü anevrizma çapına sahip vakalarda yırtılma (rüptür) riski yaklaşık %33 olarak hesaplanmıştır.[1] Anevrizmanın yırtılması (rüptüre olması) halinde mortalite oranı %85 ile %90 arasında değişmektedir. 2013 yılı itibarıyla, aort anevrizmaları dünya genelinde 168.200 ölüme yol açmış, bu sayı 1990 yılına kıyasla önemli bir artış göstermiştir.[12][13] Amerika Birleşik Devletleri'nde ise 2009 yılında abdominal aort anevrizmaları kaynaklı ölüm sayısı 10.000 ile 18.000 arasında değişiklik göstermiştir.[5]