24 saatlik zaman, günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzenidir ve 24 saate ayrılır. Gece yarısı 0'dan 24'e kadar olan saatlerle ifade edilir. Bu sistem bugün dünyada en yaygın kullanılan zaman biçimidir.[1] Yine de 12 saatlik zaman, özellikle Avustralya, Kanada (Québec hariç), Hindistan, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde hâlâ yaygındır.[1]Birçok ülkede her iki zaman sistemi de kullanılmaktadır. 12 saatlik zaman; daha çok, kullanım kolaylığı için sesli iletişimde kullanılırken 24 saatlik zaman ise yazım kolaylığı açısından tercih edilmektedir. 24 saatlik biçim de askerî saat veya astronomik saat olarak Birleşik Devletler ve Kanada,[2] ayrıca nadir de olsa Avustralya'da yaygındır. Dünyanın bazı bölgelerinde demir yolu saati veya kıtasal saat olarak adlandırılır. Ayrıca zaman biçiminin Uluslararası standartıdır (ISO 8601).[3]Tıpta herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiği ile ilgili karışıklıkları önlemek için genellikle 24 saatlik zaman kullanılır.
24 saatlik biçimdeki günlük zaman, ss.dd (örneğin 01.23) veya ss.dd.sn (örneğin 01.23.45) biçiminde yazılır. Buradaki ss (00 ile 23 arası), gece yarısından beri geçen saatin sayısal gösterimidir. dd (00 ile 59 arası), son tam saatten beri geçen dakikaları gösterir. sn ise (00 ile 59 arası) son tam dakikadan beri geçen saniyeleri gösterir. Artık saniye durumunda ss, 60 olabilir. Artık sıfır, 10'dan küçük sayılar için eklenir. Bu sıfır saat için isteğe bağlıdır. Fakat çok nitelik gerektiren bilgisayar uygulamalarında yaygın olarak kullanılır. (örneğin, ISO 8601'de). Saniyenin küçük birimleri kullanıldığında, saniyeler ondalık işareti ile ayrılan kesirli kısım 01.23.45.678 örneğinde olduğu gibi bir virgül ya da noktadan sonra gelir. Saat, dakika ve saniye arasındaki en yaygın kullanılan işaret, ISO 8601'de de sembol olarak kullanılan iki noktadır. Eskiden bazı Avrupa ülkeleri işaret olarak nokta kullandı. Fakat zaman gösteriminde ulusal standartların çoğu, uluslararası standart değiştiğinden beri nokta kullanmaktadır. Bilgisayar protokolleri, Linuxişletim sistemi çekirdeğininUbuntu 10.10 sürümünde veya Windows işletim sistemi çekirdeğinin Windows 7 sürümünün 6.1.7600 sürüm numarasında ya da Mac OS işletim sisteminin Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) sürümündeki noktalar gibi işletim sistemleri sürümleri ifade ederken nokta kullanılır. Bazı yerlerde (2359 sayısında) ve (18h45) gibi sadece saat ve dakikanın ifade edildiği yerlerde işaret kullanılmaz.
Geceyarısı 00.00 ve 24.00
24 saatlik gösterimde gün, gece yarısı 00.00'da ve günün son dakikası da 23.59'da başlar. Elverişli olduğunda 24.00 gösterimi gece yarısını ifade etmesi için bazı tarihlerin sonunda kullanılabilir. Bazı günlerde 24.00, sonraki günü ifade eden 00.00 ile aynıdır.
24.00 gösterimi bir zaman aralığında genellikle tam gün sonunu ifade etmek için kullanılır. Tipik kullanımı saatin başlangıcından gece yarısı sonuna kadardır. Örneğin, "00.00-24.00", "07.00-24.00" gibi. Benzer şekilde bazı demir yolu zaman tabloları kalkış zamanı olarak 00.00 ve varış zamanı olarak 24.00 gösterir. Yasal ilişkiler daha çok günün başlangıcı olan 00.00'dan başlar, gün sonu 24.00'te biter.
24 saatlik gösterim, belli bir tarihteki gece yarısının başlangıcı (00.00) ile bitişi (24.00) arasından kesin bir ayrım yapmaz. Çok yaygın kullanımı yoktur.
24.00'ten başka gün zamanı gösterimleri (24.01 veya 25.59), ne yaygın kullanılır ne de herhangi bir standartla ilişkilidir. Yine de Japonya ve Hong Kong'da televizyon yayıncılığı, çalışma saatleri gece yarısını aştığında ve özel içerikler ifade etmek için kullanılır. Kopenhag gibi bazı Avrupa Kamu taşıma sistemlerinde, örneğin 03.45 yerine 27.45 olarak gösterilir.
Çoğu dijital saatler 00.00 ile 23.59 arasındakileri gösterir. İstisnai olarak, örneğin Bosch veSiemens gibi mutfak gereçleri üreten Avrupa şirketlerinin mikrodalga aletler gibi ürünleri, standart 00.00 yerine 24.00 gösterir.
Çoğu ülkede bilgisayarlar ön tanımlı olarak zamanı 24 saatlik gösterir. Örneğin Windows ön tanımlı olarak, eğer bilgisayar dili ve bölge ayarları şu gibi ülkelerde ön tanımlı olarak 12 saatlik gösterir.
Kanada ve Birlişik Devletler'de "askerî saat" (military time) terimi, 24 saatlik zamanla eş anlamlıdır.[4] Bu bölgelerde gün saatinde, 12 saatlik zaman gösterimi kullanılır. 12, 1, ..., 11 gibi gün saatlerini "ö.ö. (a.m.)" ve "ö.s. (p.m.)" ön ekleriyle günün iki arasını ayırarak hesaplamak için kullanılır. Buralarda 24 saatlik zaman sadece askerî, havacılık, seyir, meteoroloji, astronomi, bilgisayar, lojistik, belirme hizmetleri, hastaneler gibi birkaç belirli alanda yaygın olarak bilinir.
Paolo Uccello'nun resmettiği ve Floransa Katedralinde bulunan "Dört İncil Yazarının Yüzleri (1443)Venedik'teki 24 zaman dilimli saat kulesi saatleri, 1'den 12'ye kadar iki kez listeler.
24 saatlik zaman sistemi yüzyıllardan beri, özellikle bilimciler, astronotlar, seyyahlar ve saatçiler tarafından kullanılmaktadır. 24 saatlik sistemin kullanıldığı birçok görünür yapı örnekleri vardır. İzmir saat kulesi buna bir örnektir.
Britanya ve Kanada askeriyesi 24 saatlik zamanı ilk kez 1917'de kullanmaya başlamıştır.[5] Bundan önce askeriye "a.m." (ö.ö.) ve "p.m." (ö.s.) eklerini kullanıyordu.
Britanya'da 24 saatlik zamanın günlük yaşamda kullanımı 20. yüzyılın başlarında düzenli olarak büyümeye başladı. 1934'te, BBC'nin radyo programı olan Radio Times, program dinlemek için 24 saatlik zamanı kullandı.
24 saatlik zamanın bazı gösterimsel nitelikleri eksiktir.
Dünyada kullanılan tarih ve saat gösterim biçimlerinin bilgisayar büyük işletim sistemlerinin yerel ayarları olarak ayrıntılı olarak görmek için Temel Yerel Veri Depolama'ya Ülkeye göre tarih ve saat gösterimi maddelerine bakınız.
