tsaa na gawa sa luya From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang salabat ay isang uri ng tsaang yerba na gawa sa luya. May mahaba itong kasaysayan bilang tradisyonal na medisinang yerba sa Silangang Asya, Timog Asya, Timog-silangang Asya, at Kanlurang Asya.[1]
Mga rehiyonal na pangalan | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pangalang Tsino | |||||||||||||
Tradisyunal na Tsino | 薑母茶 | ||||||||||||
Pinapayak na Tsino | 姜母茶 | ||||||||||||
Kahulugang literal | tsaang inang-luya (matandang luya) | ||||||||||||
| |||||||||||||
Pangalang Koreano | |||||||||||||
Hangul | 생강차 | ||||||||||||
Hanja | 生薑茶 | ||||||||||||
Kahulugang literal | tsaang luya | ||||||||||||
| |||||||||||||
Pangalang Hapones | |||||||||||||
Kanji | 生姜湯 | ||||||||||||
Kana | しょうがゆ | ||||||||||||
| |||||||||||||
Pangalang Malay | |||||||||||||
Malay | teh halia | ||||||||||||
Pangalang Indones | |||||||||||||
Indones | teh jahe |
Maaaring inumin ang salabat nang walang dinagdagan, o haluan ng mga pampalasa katulad ng gatas, mga hiwa ng kahel, o limon.[2][3]
Noong dinastiyang Tang, nilagyan ng pampalasa ang tsaa upang mangotra ang pait na lasa. Nagustuhan ng mga umiinom ng tsaa ng luya, pati na rin sibuyas, balat ng kahel, kloba, at malipukon.[4]
Sa Korea, saenggang-cha (생강차; 生薑茶, sɛ̝ŋ.ɡaŋ.tɕʰa) ang tawag sa salabat. Maaari itong ihanda sa pagpapakulo ng sariwang hiwa ng luya sa tubig o paghahalo ng katas ng luya sa mainit na tubig.[5] Maaaring ring haluin ang saenggang-cheong, hiniwang luya na pinreserba sa pulot-pukyutan, sa mainit na tubig para gumawa ng tsaang luya.[6] Sa ngayon, marami na ring mga pinulbos na bersiyon para sa nagmamadali.[7] Kapag inihahain, karaniwang pinapalamutian ang tsaa ng mga mansanitas at pinyon.[8] Kapag ginagamit ang sariwang luya, maaaring patamisin ang tsaa ng pulot-pukyutan, asukal, o iba pang pampatamis ayon sa gusto.[5] Paminsan-minsan, pinapakuluan ang bawang, mansanitas, at peras kasama ng luya.[5]
Sa lutuing Brunay, Malasyo at Singapurense, teh halia ang karaniwang tawag sa salabat.[9] Hindi ito purong tsaang luya, dahil isa itong timpla ng matapang at pinatamis na tsaang itim, luya, asukal na may gatas o kondensada.
Sa Indonesya, tinatawag itong teh jahe. Sa Java, mas sikat ang wedang jahe, isang lokal na bersiyon ng salabat na pinasarap ng asukal sa palma at mga espesya.[10]
Ang wedang Jahe ay isang uri ng salabat sa Indonesya.[10] "Mainit na inumin" ang ibig sabihin ng wedang sa wikang Habanes habang "luya" ang ibig sabihin ng jahe. Kahit wala itong kapeina, malimit itong inihahain at tinatamasa bilang tsaang nakapagpapalakas. Gawa ito sa risoma ng luya, karaniwang sariwa at hiniwa nang manipis, at asukal sa palma o butil-butil na asukal sa tubo, madalas dinaragdagan ng mga mababangong dahon ng pandan. Maaaring palitan ang asukal sa palma ng pulang asukal o pulot-pukyutan. Kinaugaliang ilahok ng mga tao ang mga espesya kagaya ng tanglad, klabo, at kanela.[10]
Sa Pilipinas, tinatawag itong salabat. Tradisyonal itong gawa sa luya na binalatan at hiniwa o dinurog na pinakuluan ng ilang minuto sa tubig. Tinitimplahan ito ng asukal, pulot-pukyutan, at kalamansi, pati mga iba pang sahog ayon sa gusto.[11][12][13] Sa mga modernong bersiyon, maaari ring gamitin ang pinulbos na luya (agarang salabat) na idinaragdag sa mainit na tubig.[14] Mas gusto ang mga katutubong uri ng luya (na maliit at mahibla), dahil ang mga ito ay itinuturing na mas masangsang kaysa sa mga inaangkat na baryante.[15]
Madalas inihahain ang salabat sa medyo malamig na buwan ng Disyembre.[16] Kasama ng inuming tsokolate, pinapares ito sa mga iba't ibang kakanin kagaya ng bibingka o puto bumbong. Ibinebenta ang salabat ng mga nagtitinda sa kalye sa madaling araw tuwing Simbang Gabi ng kapanahunang Pasko.[17][18][19]
Iniinom ng marami ang salabat bilang panlunas sa lalamunan kapag may ubo, pamamaga ng lalamunan, at sipon.[20] Pinaniniwalaan ng marami na ang pag-iinom ng salabat ay nakatutulong sa boses ng mga mang-aawit.[21][12][13][22]
May isang baryante ng salabat na gumagamit ng luyang-dilaw na tinatawag na dulaw, duwaw, o duyaw sa Kabisayaan at Mindanao; at tsaang dilaw sa Filipino.[23]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.