Ilog Yangtze

Ang Yangtze, Yangzi o Cháng Jiāng ( /ˈjæŋtsi/ o /ˈjɑːŋtsi/; [jɑ̌ŋtsɯ́]) ay ang pinakamahabang ilog sa Tsina at sa Asya. Ito rin ay ang ikatlong pinakamahabang ilog sa buong mundo.^[6][7] May haba itong 3,915 milya o 6,300 kilometro.^[7]

Ilog Yangtze
Dusk on the middle reaches of the Yangtze River (Three Gorges) 2002
Map of the Yangtze River drainage basin
Katutubong pangalan	长江 (Kamalian sa panitik: Ang tinukoy mong tungkulin ay hindi umiiral.)
Lokasyon
Country	Tsina
Provinces	Qinghai, Yunnan, Sichuan, Hubei, Hunan, Jiangxi, Anhui, Jiangsu
Municipalities	Chongqing at Shanghai
Autonomous region	Tibet
Cities	Luzhou, Chongqing, Yichang, Jingzhou, Yueyang, Wuhan, Jiujiang, Anqing, Tongling, Wuhu, Nanjing, Zhenjiang, Yangzhou, Nantong, Shanghai
Pisikal na mga katangian
Pinagmulan	Dam Qu (Jari Hill)
⁃ lokasyon	Tanggula Mountains, Qinghai
⁃ mga koordinado	32°36′14″N 94°30′44″E
⁃ elebasyon	5,170 m (16,960 tal)
Ika-2 pinagmulan	Ulan Moron
⁃ mga koordinado	33°23′40″N 90°53′46″E
Ika-3 pinagmulan	Ilog Chuma'er
⁃ mga koordinado	35°27′19″N 90°55′50″E
Ika-4 pinagmulan	Ilog Muluwusu
⁃ mga koordinado	33°22′13″N 91°10′29″E
Ika-5 pinagmulan	Bi Qu
⁃ mga koordinado	33°16′58″N 91°23′29″E
Bukana	Dagat Silangang Tsina
⁃ lokasyon	Shanghai at Jiangsu
⁃ mga koordinado	31°23′37″N 121°58′59″E
Haba	6,300 km (3,900 mi)[1]
Laki ng lunas	1,808,500 km2 (698,300 mi kuw)[2]
Buga
⁃ karaniwan	30,146 m3/s (1,064,600 cu ft/s)[3] Attribution: text was copied from Steamboats on the Yangtze River on November 1, 2020. Please see the history of that page for full attribution.
⁃ pinakamababa	2,000 m3/s (71,000 cu ft/s)
⁃ pinakamataas	110,000 m3/s (3,900,000 cu ft/s)[4][5]
Mga anyong lunas
Mga sangang-ilog
⁃ kaliwa	Yalong, Min, Tuo, Jialing, Han
⁃ kanan	Wu, Yuan, Zi, Xiang, Gan, Huangpu

Chang Jiang
Kamalian ng Lua na sa Module:Infobox_multi-lingual_name na nasa linyang 127: attempt to call field '_transl' (a nil value).

Tinatawag ng mga Tsino ang ilog na ito sa mga katawagang Chang Jiang (Inggles: Long River) o Da Jiang (Inggles: Great River) o Jiang (Inggles: River). Ang mga taga-Kanluran ang nagbansag sa ilog na ito ng Yangtze na galing sa pangalan ng Yang na isang sinaunang kaparian (Inggles: fiefdom).^[7]

Ang Ilog Yangtze ay ang pangunahing daluyan ng tubig at ang pinakamahalagang ilog sa Tsina.^[7]

Komunidad

Matatagpuan ang mga siyudad ng Chengdu, Chongqing, Wuhan, Nanjing, at Shanghai sa mga kapatagan na nakadugtong sa mga pampang ng Ilog Yangtze at mga sanga nito sa basin. Mahigit na 400 milyong tao ang nakatira sa lugar ng Ilog Yangtze. Ang mga grupong katutubo ng Tsina na katulad ng Tibetan, Zhuang, at Qiang ay dito rin gumawa ng kanilang mga tahanan.^[8]

Mga buhay sa ilog at gubat

Sa Ilog Yangtze at sa basin nito namumuhay ang tatlong daan at limampung uri (150) ng mga isda, isang daan at apatnapu at lima (145) na iba't ibang amphibia, isang daan at animnapu at anim (166) na mga reptilya, pitong daan at animnapu at dalawa (762) na uri ng mga ibon, dalawang daan at walumpu (280) na mga mamalya kung saan nabibilang ang higanteng panda na dito lamang matatagpuan at mahigit sa labing apat na libong (14,000) iba't ibang halaman.^[6][8] Pinaniniwalaang nalipol na ang dolphin na naninirahan sa Ilog Yangtze dahil hindi na ito nakita simula noong 2002.^[6]

Prinsa

Simula 1950 ay mayroon nang mahigit sa 50,000 na mga prinsa ang naitayo sa Ilog Yangtze.^[6]

Isa sa mga dam na ito ay ang Prinsa ng Tatlong Bangin (Inggles: Three Gorges Dam) na simula 2012 ay kinikilala bilang pinakamalaking dam na hydroelectric sa mundo.^[9] Bahagya o tuluyang lumubog ang labing tatlo na malalaking siyudad, isangdaan at apatnapu na mga bayan at tatlong daan at dalawampu't anim na mga nayon habang ginagawa ang dam na ito.^[6] Mahigit isang milyong mga tao ang kailangang lumipat noong itinayo ang dam sa ito.^[6]