Internasyonal na Ponetikong Alpabeto

Ang Internasyonal na Ponetikong Alpabeto (Ingles: International Phonetic Alphabet, IPA) ay isang sistemang alpabetiko ng notasyon na nakabase sa alpabetong Latin. Ito ay nilathala ng International Phonetic Association sa huling bahagi ng ika-19 siglo bilang isang pamantayan ng mga tunog ng mga wika. ^[1] Ang IPA ay ginagamit para sa mga leksikograpiya, mga estudyante at gurong banyaga, lingguwistiko, speech-language pathologist, mang-aawit, aktor, mga tagalikha ng mga wikang guni-guni, at tagapagsalin.^[2][3]

Uri	Alpabeto, bahagyang may tampok
Mga wika	Ginagamit sa ponetiko at ponemikong transkripsyon ng anumang wika
Panahon	mula 1888
Mga magulang na sistema	Alpabetong Romiko Alpabetong Ponotipiko
ISO 15924	Latn, 215
Direksyon	Kaliwa-kanan
Alyas-Unicode	Latin

Ang IPA ay dinisenyo at nirepresenta lamang sa kalidad ng pananalita na nasa wikang malalakas: phones, phonemes, intonation at mga isang salita at patnig.^[1] Para madagdagan ng kalidad ng pananalita, kagaya ng paggnashing sa ngipin, sigmatismo, at mga tunog na cleft lip and cleft palate, ang mga pinalawig na mga simbulo, ang mga pinalawig na International Phonetic Alphabet, ay puwedeng gamitin.^[2]

Ang mga simbolo sa IPA ay naka-kompos sa o maraming elemento ng dalawang karaniwang uri, mga titik at tuldik.

Mga titik

Pulnomikong katinig

Ang pulmonikong katinig ay isang katinig na ginawa ng mga glottis o oral cavity, at ito ay makapunta sa labas ng hangin mula sa baga. Pulnomikong katinig ang nakakagawa ng mga katiunig sa IPA, pati na rin sa mga wikang pantao. Lahat ng mga katinig sa wikang Ingles at makikita sa kategorya.^[4]

Ang tsart ng pulnomikong katinig, na nakakalagay ng napakaraming katinig, ay nakalagay sa pahiga na nakadisenyo ng manner of articulation, na ang kahulugan nito ay paano na katinig ay nakalaman, at ang mga patayo ay nakadisenyo sa place of articulation, na ang kahulugan ay ang mga trakt na patinig ay nakalaman.

Lugar → Labyal Koronal Dorsal Laryngeal Pamamaraan ↓ Bilabyal Labyodental Lingwolabyal Dental Albeyolar Palato-albeyolar Retrofleks Albeyolo-palatal Palatal Belar Ubular Pharyn­geal Epi­glotal Glotal Nasal m̥ m ɱ n̼ n̥ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ Stop p b p̪ b̪ t̼ d̼ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ Sibilant fricative s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ Non-sibilant fricative ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʢ h ɦ Approximant ʋ̥ ʋ ɹ̥ ɹ ɻ̊ ɻ j̊ j ɰ̊ ɰ ʔ̞ Flap/tap ⱱ̟ ⱱ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʡ̮ Trill ʙ̥ ʙ r̼ r̥ r ɽ̊ɽ̊ ɽɽ ʀ̥ ʀ ʜ ʢ Lateral fricative ɬ ɮ ɭ̊˔ ʎ̥˔ ʎ̝ ʟ̝̊ ʟ̝ Lateral approximant l̥ l ɭ̊ ɭ ʎ̥ ʎ ʟ̥ ʟ ʟ̠ Lateral flap/tap ɺ ɺ̢ ʎ̮ ʟ̆

help full chart template

Mga sanggunian

1. International Phonetic Association (IPA), Handbook.
2. MacMahon, Michael K. C. (1996). "Phonetic Notation". Sa P. T. Daniels and W. Bright (eds.) (pat.). The World's Writing Systems. New York: Oxford University Press. pp. 821–846. ISBN 0-19-507993-0. {{cite book}}: |editor= has generic name (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
3. Wall, Joan (1989). International Phonetic Alphabet for Singers: A Manual for English and Foreign Language Diction. Pst. ISBN 1-877761-50-8.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. Fromkin, Victoria; Rodman, Robert (1998) [1974]. An Introduction to Language (ika-6th (na) edisyon). Fort Worth, TX: Harcourt Brace College Publishers. ISBN 0-03-018682-X.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)