Dinastiyang Shang

Ang Dinastiyang Shang (Tsino: 商朝; pinyin: Shāng cháo) o Dinastiyang Yin (Tsino: 殷代; pinyin: Yīn dài), ayon sa tradisyonal na historyograpiya, ay namahala sa lambak ng Ilog Dilaw sa ikalawang milenyo BK, sumunod sa Dinastiyang Xia at sinundan ng Dinastiyang Zhou. Ang klasikong pahayag tungkol sa mga Shang ay nanggagaling sa mga teksto tulad ng Aklat ng mga Dokumento, Mga Salaysay sa Kawayan at Mga Talaan ng Dakilang Historyador. Ayon sa tradisyonal na kronolohiya na batay sa mga kalkulasyon na ginawa noong humigit-kumulang 3 ,000 taon na ang nakakaraan ni Liu Xin, ang Shang ay namahala mula 1766 hanggang 1122 BK, ngunit ayon sa mga kronolohiya batay sa mga "kasalukuyang teksto" ng Mga Salaysay sa Kawayan, sila ay namahala mula 1556 hanggang 1046 BK. Pinetsahan sila ng Kronolohiyang Proyektong Xia–Shang–Zhou mula sa c. 1600 hanggang 1046 BK.

Dinastiyang Shang 商朝
c. 1750 BK–c. 1027 BK
Mga labi ng mga sulong na nagsasapin-sapin na lipunan na itinayo noong panahong Shang ay natagpuan sa Lambak ng Dilaw na Ilog.
Katayuan	Kaharian
Kabisera	Yin (kasalukuyang Anyang)
Karaniwang wika	Lumang Tsino
Relihiyon	Katutubong Tsinong relihiyon
Pamahalaan	Monarkiya
Hari
Panahon	Panahon ng Tansong Pula
• Naitatag	c. 1750 BK
• Labanan ng Muye	c. 1027 BK
Lawak
1122 BC est.[1]	1,250,000 km2 (480,000 mi kuw)
Pinalitan Pumalit Dinastiyang Xia Dinastiyang Zhou
Bahagi ngayon ng	Tsina

Dinastiyang Shang
"Shang" in oracle bone script (top left), bronze script (top right), seal script (bottom left), and modern (bottom right) Chinese characters
Tsino	商朝
Kahulugang literal	Shang dynasty
Mga transkripsyon Pamantayang Mandarin Hanyu Pinyin Shāng cháo Wade–Giles Shang1 ch'ao2 IPA [ʂɑ́ŋ t͡ʂʰɑ̌ʊ̯] Wu Suzhounese Saon záu Yue: Kantones Romanisasyong Yale Sēung chìuh Jyutping Soeng1 ciu4 Southern Min Hokkien POJ Siong tiâu Lumang Tsino Baxter–Sagart (2014) *s-tang m-traw
Alternatibong pangalang Tsino
Tsino	殷代
Kahulugang literal	Yin era
Mga transkripsyon Pamantayang Mandarin Hanyu Pinyin Yīn dài Wade–Giles Yin tai Wu Romanisasyon In de Yue: Kantones Romanisasyong Yale Yān doih Jyutping Jan1 doi6 Southern Min Hokkien POJ Ûn tāi Lumang Tsino Baxter–Sagart (2014) *ʔər m-traw

Kasaysayan ng Tsina Kasaysayan ng Tsina
SINAUNA
Neolitikong Tsina c. 8500 - c. 2070 BC
Dinastiyang Xia c. 2070 – c. 1600 BC
Dinastiyang Shang 1600–1046 BC
Dinastiyang Zhou c. 1046 – 256 BC
Kanluraning Zhou
Silanganing Zhou
Panahon ng Tagsibol at Taglagas
Panahon ng Nagdirigmaang mga Estado
IMPERYAL
Dinastiyang Qin 221 BC–206 BC
Dinastiyang Han 206 BC–220 AD
Kanluraning Han
Dinastiyang Xin
Silanganing Han
Tatlong Kaharian 220–280
Wei, Shu & Wu
Dinastiyang Jin 265–420
Kanluraning Jin	Labing-anim na Kaharian 304–439
Silanganing Jin
Katimugan at Hilagaing mga Dinastiya 420–589
Dinastiyang Sui 581–618
Dinastiyang Tang 618–907
( Ikalawang Zhou 690–705 )
Limang Dinastiya at Sampung Kaharian 907–960	Dinastiyang Liao 907–1125
Dinastiyang Song 960–1279
Hilagaing Song		Kanluraning Xia
Katimugang Song	Jin
Dinastiyang Yuan 1271–1368
Dinastiyang Ming 1368–1644
Dinastiyang Qing 1644–1912
MAKABAGO
Republika ng Tsina 1912–1949
Republikang Bayan ng Tsina 1949–kasalukuyan	Republika ng Tsina (Taiwan) 1949–kasalukuyan
Kaugnay na mga artikulo  Mga dinastiya sa Kasaysayan ng Tsina Kasaysayang pang-ekonomiko ng Tsina Historiograpiya ng Tsina Kasaysayan ng Tsinong Sining Kasaysayan ng edukasyon sa Tsina Kasaysayan ng agham at teknolohiya sa Tsina Kasaysayang makabatas ng Tsina Kasaysayang lingguwistika ng Tsina Kasaysayang pangmilitar ng Tsina Kasaysayang pandagat ng Tsina Mga panahon sa kasaysayan ng Tsina
This box: tingnan usapan baguhin

Ang Dinastiyang Shang ay ang pinakamaagang dinastiya ng tradisyonal na Tsinong kasaysayan na suportado ng arkeolohikal na katibayan. Ang mga paghuhukay sa Mga Guho ng Yin (malapit sa kasalukuyang araw na Anyang), na kung alin ay natukoy bilang ang huling Shang na kabisera, ay nakatuklas ng labing-isang mga mahahalagang maharlikang puntod at ang mga pundasyon ng mga palasyo at mga lugar ng pagsusulinaw, na naglalaman ng mga sandatang pandigma at mga labi mula sa parehong mga hayop at taong sakripisyo. Libu-libong mga tansong pula, hade, bato, buto, at mga seramikang artipakto ang natagpuan.

Ang lugar sa Anyang ay nagbunga ng pinakamaagang alam na katawan ng Tsinong pagsusulat, karamihan ay mga panghuhula na nakaukit sa butong orakulo - mga talukob ng pagong, mga paypay ng baka, o iba pang mga buto. Higit sa 20,000 ang natuklasan sa unang pang-agham na mga paghuhukay sa panahon ng mga 1920 at 1930, at mahigit apat na beses karami ang natagpuan mula noon. Ang mga paguukit ay nagkakaloob ng mahahalagang pananaw sa maraming mga paksa mula sa pulitika, ekonomiya, at relihiyosong gawain pati na rin sa sining at panggagamot sa maagang yugto ng kabihasnang Tsino.

Mga sanggunian

1. Turchin, Peter; Adams, Jonathan M; Hall, Thomas D (Disyembre 2006). "East-West Orientation of Historical Empires" (PDF). Journal of world-systems research. 12 (2): 219–29. ISSN 1076-156X. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 22 Oktubre 2013. Nakuha noong 21 Mayo 2015.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Ang lathalaing ito na tungkol sa Kasaysayan at Tsina ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.