สะมาริตัน
กลุ่มชาติพันธุ์ศาสนาหนึ่งในลิแวนต์ / From Wikipedia, the free encyclopedia
สะมาริตัน (/səˈmærɪtənz/; ฮีบรูสะมาริตัน: ࠔࠠࠌࠝࠓࠩࠉࠌ,[3] อักษรโรมัน: Šā̊merīm, แปลว่า ผู้พิทักษ์โทราห์; ฮีบรู: שומרונים, อักษรโรมัน: Šōmrōnīm; อาหรับ: السامريون, อักษรโรมัน: as-Sāmiriyyūn) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ศาสนาที่มีกำเนิดจากวงศ์วานอิสราเอลโบราณ[4] ชาวสะมาริตันเป็นคนพื้นถิ่นลิแวนต์และนับถือศาสนาสะมาริตัน ซึ่งเป็นศาสนาอับราฮัมหนึ่งที่ใกล้เคียงศาสนายูดาห์
ࠔࠌࠓࠉࠌ שומרונים السامريون | |
---|---|
ชาวสะมาริตันประกอบพิธีปัสคาบนภูเขาเกริซิม ใกล้เมืองนาบลัส | |
ประชากรทั้งหมด | |
~840 (2021)[1] | |
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ | |
อิสราเอล (โฮโลน) | 460 (2021) |
ปาเลสไตน์[lower-alpha 1] (คีร์ยาตลูซา) | 380 (2021)[1] |
ภาษา | |
| |
ศาสนา | |
ศาสนาสะมาริตัน | |
กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง | |
ชาวยิว, ชนพูดกลุ่มภาษาเซมิติก เช่น ชาวอาหรับลิแวนต์, ชาวปาเลสไตน์, ชาวมันดาอี |
ธรรมเนียมสะมาริตันยืนยันว่าพวกตนสืบเชื้อสายจากเผ่าเอฟราอิมและเผ่ามนัสเสห์ซึ่งเป็นเผ่าอิสราเอลทางเหนือที่ไม่ถูกเนรเทศโดยจักรวรรดิอัสซีเรียใหม่หลังการทำลายราชอาณาจักรอิสราเอล[5] พวกเขาถือว่าศาสนาสะมาริตันเป็นศาสนาของวงศ์วานอิสราเอลที่แท้จริงและเชื่อว่าศาสนายูดาห์ถูกปรับเปลี่ยนไปตามกาลเวลา ชาวสะมาริตันนับถือภูเขาเกริซิมใกล้เมืองนาบลัสและเชเคมเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์[6][7] ต่างจากชาวยิวที่นับถือเนินพระวิหารในเยรูซาเลม[8][9][10] ชาวสะมาริตันกล่าวว่าความแตกแยกระหว่างศาสนาสะมาริตันกับศาสนายูดาห์เกิดจากอีไลละทิ้งพลับพลาที่ภูเขาเกริซิมไปสร้างพลับพลาของตนอีกแห่งที่ไชโลห์[11]
แต่เดิมสะมาริตันเป็นชุมชนขนาดใหญ่ แต่ประชากรลดลงอย่างมากหลังจักรวรรดิไบแซนไทน์ปราบปรามกบฏสะมาริตันระหว่างค.ศ. 484–572[12] ประชากรสะมาริตันยิ่งลดลงเมื่อมีการบังคับเปลี่ยนศาสนาคริสต์ในสมัยไบแซนไทน์และศาสนาอิสลามช่วงการพิชิตลิแวนต์ของมุสลิม[13] เบนยามินแห่งตูเดลา นักเดินทางชาวยิวสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 12 บันทึกว่ามีชาวสะมาริตันหลงเหลือประมาณ 1,900 คนในปาเลสไตน์และซีเรีย[14] ในปี ค.ศ. 2021 จำนวนประชากรสะมาริตันอยู่ที่ 840 คน แบ่งเป็นผู้อาศัยในหมู่บ้านคีร์ยาตลูซาในเวสต์แบงก์กับชุมชนสะมาริตันในเมืองโฮโลน[15][lower-alpha 2] นอกจากนี้ยังมีชาวสะมาริตันจำนวนหนึ่งในบราซิล ซิซิลีและอื่น ๆ[17][18] ผู้นำศาสนาสะมาริตันคือมหาปุโรหิตสะมาริตัน ศาสนาสะมาริตันใช้ภาษาฮีบรูซามาริทันและภาษาอราเมอิกซามาริทันที่เขียนด้วยอักษรซามาริทันในพิธีกรรม ขณะที่ชาวสะมาริตันในคีร์ยาตลูซาพูดภาษาอาหรับเลอวานต์ใต้ ส่วนในโฮโลนพูดภาษาฮีบรูอิสราเอล[19]
มีการเปลี่ยนศาสนาระหว่างยูดาห์กับสะมาริตันเป็นครั้งคราวในอิสราเอล ซึ่งส่วนใหญ่มาจากการสมรสต่างศาสนา ศาสนายูดาห์รับบีซึ่งเป็นศาสนายูดาห์กระแสหลักในอิสราเอลถือว่าศาสนาสะมาริตันเป็นนิกายหนึ่งของศาสนายูดาห์[20] ขณะที่องค์การรับบีสูงสุดอิสราเอลกำหนดให้ชาวสะมาริตันต้องเปลี่ยนมานับถือศาสนายูดาห์จึงจะได้รับการยอมรับเป็นชาวยิวตามหลักฮาลอกา วรรณกรรมรับบีปฏิเสธชาวสะมาริตันนอกจากพวกเขาจะละทิ้งความเชื่อว่าภูเขาเกริซิมเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของวงศ์วานอิสราเอล[lower-alpha 3] ชาวสะมาริตันที่ถือสัญชาติอิสราเอลในโฮโลนเข้ารับราชการทหารในกองกำลังป้องกันอิสราเอล ด้านชาวสะมาริตันในคีร์ยาตลูซาที่ถือสัญชาติอิสราเอลและปาเลสไตน์ได้รับการยกเว้นการรับราชการทหาร