Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาษาโฑครี (อักษรโฑครี: 𑠖𑠵𑠌𑠤𑠮; อักษรเทวนาครี: डोगरी; แนสแทอ์ลีก: ڈوگری; แม่แบบ:IPA-doi) เป็นภาษากลุ่มอินโด-อารยันเหนือที่มีผู้พูดในประเทศอินเดียประมาณห้าล้านคน[3] ส่วนใหญ่อยู่ในแคว้นชัมมูในชัมมูและกัศมีร์ และยังมีผู้พูดในรัฐหิมาจัลประเทศตะวันตก และภูมิภาคปัญจาบตอนบน[4] เป็นภาษาของชาวโฑครี ภาษานี้เป็นภาษาในกลุ่มภาษาปาหารีตะวันตก[5] และมีวรรณยุกต์ ซึ่งไม่ค่อยพบในตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน[6] ภาษานี้มีสำเนียงบางสำเนียงที่ทั้งหมดมีศัพท์ที่คล้ายกันมากกว่า 80% (ในชัมมูและกัศมีร์)[7]
ภาษาโฑครี | |
---|---|
𑠖𑠵𑠌𑠤𑠮, डोगरी, ڈوگری | |
[[File:|200px]] ศัพท์ "โฑครี" ในอักษรโฑครีและอักษรเทวนาครี | |
ประเทศที่มีการพูด | อินเดีย, ปากีสถาน |
ภูมิภาค | แคว้นชัมมู, รัฐหิมาจัลประเทศตะวันตก, รัฐปัญจาบ |
ชาติพันธุ์ | ชาวโฑครี |
จำนวนผู้พูด | 2.6 ล้านคน (2011 สำมะโน)[1] |
ตระกูลภาษา | อินโด-ยูโรเปียน
|
ระบบการเขียน | อักษรฏากรีแบบDogra Akkhar อักษรเทวนาครี อักษรเปอร์เซีย-อาหรับ (แนสแทอ์ลีก) |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | อินเดีย |
รหัสภาษา | |
ISO 639-2 | doi |
ISO 639-3 | doi – รหัสรวม รหัสเอกเทศ: dgo – Dogri properxnr – Kangri |
โฑครีเป็นหนึ่งใน 22 ภาษาทางการของประเทศอินเดีย โดยได้รับการบรรจุลงในกำหนดรายการที่แปดของรัฐธรรมนูญใน ค.ศ. 2003
แต่ก่อนถือว่าเป็นภาษาถิ่นของภาษาปัญจาบ แต่ปัจจุบันได้รับการยอมรับว่าเป็นอีกภาษาหนึ่งในอดีตเขียนด้วยอักษรฏากรี[8] ซึ่งคล้ายกับอักษรศารทาที่ใช้เขียนภาษากัศมีร์ ปัจจุบันเขียนด้วยอักษรเทวนาครีหรืออักษรเปอร์เซีย-อาหรับแบบแนสแทอ์ลีก
ภาษาโฑครี | ภาษาโฑครี | คำแปล | เปรียบเทียบ |
---|---|---|---|
آہ / ऑह | Ah | ใช่ | Haan (ฮินดี,อูรดู,ปัญจาบ), Aa (กัศมีร์), Ho (ภาษาปาทาน) |
کنے / कन्ने | Kanne | กับ | Saath (ฮินดี/อูรดู), Sityə (กัศมีร์), Naal (ปัญจาบ) |
نکے / नुक्के | Nukke | รองเท้า | Jootey (ฮินดี,อูรดู), Chhittar/Juttiaan (ปัญจาบ) |
پت / पित्त | Pit | ประตู | Darwaza (ฮินดี/อูรดู/ปัญจาบ/กัศมีร์), Buha (ปัญจาบ), Bar (กัศมีร์) |
کے / के | Ke | อะไร | Kya (ฮินดี/อูรดู/กัศมีร์), Kee (ปัญจาบ) |
کى / की | Kī | ทำไม | Kyon (ฮินดี/อูรดู/ปัญจาบ), Kyazi (กัศมีร์), Kate/Kanu (ปัญจาบ ในบางที่) |
ادوانہ / अद्वाना | Adwana | แตงโม | Tarbooz (ฮินดี/อูรดู), Hadwana (ปัญจาบ/ภาษาเปอร์เซีย), Indwanna (ปาทาน) |
دنيہ / दुनिया | Duniyā | โลก | Duniya (อูรดู/ปัญจาบ/แคชเมียร์/เปอร์เซีย/ภาษาอาหรับ) |
ปูโตมีชาวกรีกในสมัยพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชได้กล่าวถึงชาวโฑครีว่า “ครอบครัวชาวโฑครีผู้กล้าหาญที่อยู่ในหุบเขาศิวาลิก [9] ใน พ.ศ. 1860 อามีร์ ขุสโร กวีที่มีชื่อเสียงในภาษาฮินดีและภาษาเปอร์เซียได้กล่าวถึงภาษาโฑครีในการอธิบายถึงภาษาและสำเนียงในอินเดีย[10][11]
นักปราชญ์ในสมัยพระเจ้ารับบีร สิงห์มหาราชแห่งรัฐชัมมูและกัศมีร์ อธิบายคำว่า Duggar ว่ามาจากคำว่า Dwigart หมายถึงผ่านไปทั้งสอง ซึ่งอาจจะอ้างถึงทะเลสาบมันสัรและสรุอินสัร [12]
มีนักภาษาศาสตร์ได้เชื่อมโยงคำว่า Duggar เข้ากับคำว่า Doonger ในภาษาราชสถาน ซึ่งหมายถึงเนินเขาและ Dogra กับคำว่า Dongar[12] ความเห็นนี้ขาดการสนับสนุนเท่าที่ควรเพราะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจนระหว่างภาษาราชสถานกับภาษาโฑครี และขาดเหตุผลว่าทำไมจึงเปลี่ยนแปลงไปเช่นนั้น[13]
ข้อสันนิษฐานอีกข้อหนึ่งคือมาจากศัพท์ Durger ซึ่งคำนี้หมายถึงไม่พ่ายแพ้ในหลายภาษาทางอินเดียเหนือ และอาจจะกลายมาเป็นคำที่ชาวโฑครียืมมาใช้ เพื่อสื่อถึงความเข้มแข็งและประวัติศาสตร์ด้านการทหารและการปกครองตนเองในสังคมชาวโฑครี
ใน พ.ศ. 2519 ในการประชุมวิชาการเรื่องอินเดียแห่งตะวันออกทั้งหมด ได้ปฏิเสธสมมติฐาน Dwigart และสมมติฐาน Durger แต่ยอมรับสมมติฐาน Doonger-Duggar ในการประชุมต่อมาใน พ.ศ. 2525 นักภาษาศาสตร์ยอมรับว่าวัฒนธรรม ภาษา และประวัติศาสตร์ของชาวราชสถานและชาวโฑครีมีบางส่วนคล้ายคลึงกัน ศัพท์ Duggar และ Dogra เป็นศัพท์ทั่วไปในภาษาราชสถาน
การแปลภาษาสันสกฤตเป็นภาษาโฑครี เขียนด้วยอักษรโฑครีเริ่มปรากฏเมื่อ พ.ศ. 1657 ภาษาโฑครีเองมีกวีนิพนธ์ นิยาย และละครพื้นเมืองเป็นของตนเองเช่นกันโดยมีประวัติสืบค้นได้ถึงพุทธศตวรรษที่ 23 มีสถานีวิทยุและโทรทัศน์ออกอากาศเป็นภาษาโฑครีในรัฐชัมมูและกัศมีร์ เมื่อวันที่ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2512 ภาษาโฑครีได้รับการยอมรับให้เป็นภาษาเขียนเอกเทศในอินเดีย [14] เป็นภาษาประจำรัฐภาษาหนึ่งของรัฐชัมมูและกัษมีระ ต่อมาในวันที่ 22 ธันวาคม พ.ศ. 2546 ภาษาโฑครีได้รับการยอมรับให้เป็นภาษาประจำชาติของอินเดีย [15][16]ในปากีสถาน ภาษานี้มีชื่อว่าภาษาปาหารี[6] ยังมีผู้ใช้อยู่มากแต่ยังไม่ได้รับการยอมรับให้เป็นภาษาราชการ [17]
ภาษาโฑครี ภาษากัศมีร์ ภาษาปัญจาบ ภาษาอูรดู และภาษาฮินดี ต่างเป็นภาษาที่ใช้พูดในบริเวณที่มีความขัดแย้งสูง ทำให้เกิดปัญหาว่าภาษาเหล่านี้เป็นภาษาเอกเทศหรือสำเนียง ในบางครั้งถือว่าภาษาปาหารีตะวันตกเป็นสำเนียงของภาษาปัญจาบ ภาษาปาหารีตะวันตกบางสำเนียงเช่นรัมบานี เคยถูกจัดเป็นสำเนียงของภาษากัศมีร์[5][18] ในบางครั้งภาษาปัญจาบก็เคยถูกจัดเป็นสำเนียงของภาษาฮินดี นักภาษาศาสตร์สมัยใหม่จัดให้ภาษาโฑครี ภาษาแคชเมียร์ ภาษาปัญจาบ ภาษาอูรดู และภาษาฮินดีเป็นภาษาเอกเทศในภาษากลุ่มอินโด-อิเรเนียน ภาษาเหล่านี้จะมีภาษามาตรฐานที่ใช้ในการเขียนและมีสำเนียงย่อย ๆ อีกมาก
ข้อความข้างล่างมาจากปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนข้อที่ 1
โฑครี (อักษรโฑครี) | 𑠩𑠬𑠤𑠳 𑠢𑠝𑠯𑠊𑠹𑠋 𑠢𑠴𑠪𑠹𑠢𑠬 𑠙𑠳 𑠪𑠊𑠹𑠊𑠳𑠷 𑠛𑠳 𑠠𑠭𑠧𑠳 𑠏 𑠑𑠝𑠢 𑠚𑠢𑠬𑠷 𑠩𑠯𑠙𑠴𑠷𑠙𑠤 𑠙𑠳 𑠠𑠤𑠬𑠠𑠤 𑠝। 𑠄'𑠝𑠳𑠷 𑠌𑠮 𑠙𑠤𑠹𑠊 𑠙𑠳 𑠑𑠺𑠢𑠮𑠤 𑠛𑠮 𑠩𑠌𑠬𑠙 𑠢𑠭𑠥𑠮 𑠇 𑠙𑠳 𑠄'𑠝𑠳𑠷 𑠌𑠮 𑠁𑠞𑠰𑠷-𑠠𑠭𑠏𑠹𑠏𑠳𑠷 𑠡𑠬𑠃𑠏𑠬𑠤𑠳 𑠛𑠳 𑠡𑠬𑠦 𑠊𑠝𑠹𑠝𑠴 𑠠𑠤𑠙𑠬ऽ 𑠊𑠤𑠝𑠬 𑠏𑠬𑠪𑠭𑠛𑠬 𑠇। |
---|---|
โฑครี (อักษรเทวนาครี) | सारे मनुक्ख मैह्मा ते हक्कें दे बिशे च जनम थमां सुतैंतर ते बराबर न। उ'नें गी तर्क ते ज़मीर दी सगात मिली ऐ ते उ'नें गी आपूं-बिच्चें भाईचारे दे भाव कन्नै बरताऽ करना चाहिदा ऐ। |
โฑครี (อักษรเปอร์เซีย-อาหรับ) | سارے منکّھ میہما تے ہکّیں دے بشے چ جنم تھماں ستیںتر تے برابر ن۔ ا'نیں گی ترک تے زمیر دی سگات ملی اے تے ا'نیں گی آپوں-بچّیں بھائیچارے دے بھاو کنّے برتا کرنا چاہدا اے۔ |
ทับศัพท์โฑครี (ISO 15919) | Sārē manukkh maihmā tē hakkēṁ dē biśē ca janam thamāṁ sutaintar tē barābar na. U'nēṁ gī tark tē zamīr dī sagāt milī ai tē u'nēṁ gī āpūṁ-biccēṁ bhāīcārē dē bhāv kannai bartā' karnā cāhidā ai. |
สัทอักษรสากลโฑครี | [saːɾeː mənʊkːʰə mɛ́ːmaː t̪eː ə̀kːẽː d̪eː biʃeː ʧə ʤənəm t̪ʰəmãː sut̪ɛːnt̪əɾ t̪eː bəɾaːbəɾ nə ‖ ʊ́nẽː giː t̪əɾk t̪eː zəmiːɾ d̪iː səgaːt̪ mɪliː ɛː t̪eː ʊ́nẽː giː aːpũːbɪʧːẽː pàːiːʧaːɾeː d̪eː pàːv kənːɛː bəɾt̪aː kəɾnaː ʧaːɪ́d̪aː ɛː ‖] |
แปลไทย | มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรี และสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.