ภาษาคิเลกิ

ภาษาคิเลกิ (คิเลกิ: گیلکی อักษรโรมัน: Giləki) เป็นภาษากลุ่มอิหร่านสาขาตะวันตกเฉียงเหนือที่มีผู้พูดในจังหวัดกีลอนของประเทศอิหร่าน ภาษานี้มีความใกล้ชิดกับภาษามอแซนแดรอนและสองภาษานี้มีคำศัพท์คล้ายกัน^[2] แม้ว่าภาษาเปอร์เซียจะมีอิทธิพลต่อภาษาคิเลกิจำนวนหนึ่ง แต่ภาษานี้ยังคงเป็นภาษาเอกเทศที่มีต้นกำเนิดจากอิหร่านตะวันตกเฉียงเหนือ^[3][4][5][6] ภาษาคิเลกิและมอแซนแดรอน (แต่ไม่รวมมภาษากลุ่มอิหร่านอื่น ๆ)^[7]มีคุณสมบัติแบบลักษณ์เหมือนกับกลุ่มภาษาคอเคซัส (โดยเฉพาะกลุ่มภาษาคอคเซัสใต้)^[7][8][9]

ภาษาคิเลกิ
Gilak
گیلکی (Giləki)
คิเลกิในแบบอักษรแนสแทอ์ลีฆ (گیلکی)
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศอิหร่าน ในจังหวัดกีลอน และพื้นที่บางส่วนของจังหวัดมอแซนแดรอนและจังหวัดแกซวีน
ภูมิภาค	ชายฝั่งตะวันตกเฉียงใต้ของทะเลแคสเปียน
จำนวนผู้พูด	2.4 million  (2016)[1]
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อินโด-อิเรเนียน อิหร่าน อิหร่านตะวันตก อิหร่านตะวันตกเฉียงเหนือ แคสเปียน ภาษาคิเลกิ
ภาษาถิ่น	คิเลกิตะวันตก คิเลกิตะวันออก Galeshi Gilaki
รหัสภาษา
ISO 639-3	glk
Linguasphere	58-AAC-eb
พื้นที่ที่มีผู้ภาษาคิเลกิเป็นภาษาแม่
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

โครงสร้างของภาษาคิเลกิใกล้เคียงกับภาษาซาซากีที่ใช้พูดในตุรกี มีความแตกต่างด้านไวยากรณ์ในการแสดงความเป็นเจ้าของและคำคุณศัพท์เมื่อเทียบกับภาษาเปอร์เซียคำคุณศัพท์และคำขยายนำหน้านามเช่นเดียวกับภาษาอังกฤษ

ไวยากรณ์

ระบบกริยา

ใกล้เคียงกับภาษาเปอร์เซีย รูปนามกริยาทั้งหมดลงท้ายด้วย -tən/-dən หรือ -V:n, เมื่อ V: สระเสียงยาว รูปปัจจุบันมักสัมพันธ์กับรูปนามกริยา ส่วนรูปอดีตจะเป็นรูปนามกริยาที่ตัด -ən หรือ -n

กริยาประกอบ

มีกริยาประกอบเป็นจำนวนมากในภาษาคิเลกิ ซึ่งมีรูปแบบต่างจากกริยาโดยทั่วไป ส่วนใหญ่ ไม่ใช้คำอุปสรรค bV- และคำอุปสรรคปฏิเสธ nV- สามารถทำหน้าที่คล้ายอาคม -n-, โดยมาระหว่างอปสรรคและรากศัพท์ ดังนั้น จาก fagiftən, "ได้รับ", จะได้ รูปชี้เฉพาะปัจจุบัน fagirəm, แต่ เงื่อนไขปัจจุบันเป็น fágirəm, และรูปปฏิเสธของทั้งคู่เป็น fángirəm หรือ fanígirəm. รูปอดีตเป็น fángiftəm หรือ fanígiftəm.

นาม

ภาษาคิเลกิใช้ระบบของการกร่วมกับคำบุพบท มีสามการกคือ การกประธาน การกความเป็นเจ้าของ และการกกรรม

คำคุณศัพท์

มาก่อนคำที่ถูกขยายและมักลงท้ายด้วยการกแสดงความเป็นเจ้าของ

อ้างอิง

1. ภาษาคิเลกิ ที่ Ethnologue (19th ed., 2016)
2. Dalb, Andrew (1998). Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages. Columbia University Press. p. 226. ISBN 0-231-11568-7.
3. https://uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:560728/FULLTEXT02.pdf ^{[bare URL PDF]}
4. "GILAN x. LANGUAGES – Encyclopaedia Iranica".
5. "Gilaki".
6. "OLAC resources in and about the Gilaki language".
7. Nasidze, I; Quinque, D; Rahmani, M; Alemohamad, SA; Stoneking, M (April 2006). "Concomitant Replacement of Language and mtDNA in South Caspian Populations of Iran". Curr. Biol. 16 (7): 668–73. doi:10.1016/j.cub.2006.02.021. PMID 16581511. S2CID 7883334.
8. Academic American Encyclopedia By Grolier Incorporated, page 294
9. The Tati language group in the sociolinguistic context of Northwestern Iran and Transcaucasia By D.Stilo, pages 137-185

แหล่งข้อมูลอื่น

• Scientific Information Database of the Iranian Academic Center for Education, Culture, and Research