Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ตามที่กำหนดโดย IUPAC ธาตุหายาก ("REEs") หรือ ธาตุแรร์เอิร์ท ได้แก่ ธาตุทั้ง 17 ธาตุซึ่งเป็นธาตุทุกธาตุในหมู่แลนทาไนด์และรวมกับสแกนเดียมและอิตเทรียม [2] สแกนเดียมและอิตเทรียมเป็นโลหะเบาที่หายาก เนื่องจากพวกมันมีแนวโน้มว่าจะเกิดในสินแร่เหล็กเช่นเดียวกับธาตุในหมู่แลนทาไนด์และมีสมบัติทางเคมีคล้ายกัน
อย่างไรก็ตามธาตุหายาก (ยกเว้นธาตุโพรมีเทียมที่เป็นกัมมันตรังสี) มีความอุดมสมบูรณ์ของข้างในเปลือกโลกซึ่งมีซีเรียมเป็นธาตุที่มีมากที่สุดประมาณ 25 ส่วน ต่อ 68 ล้าน (เหมือนกับทองแดง) เพราะมีสมบัติทางเคมีธรณีของพวกมัน แร่ธาตุหายากอยู่ห่างกันมากและไม่กระจุกตัว ซึ่งทำให้บนพื้นโลกธาตุเหล่านี้จึงหายาก และด้วยความหายากนี้ทำให้ธาตุหายากมีราคาสูงและทำให้ขาดแคลนเป็นอย่างมาก แร่หายากชนิดแรกที่ค้นพบ คือ แร่แกโดลิไนต์ ซึ่งมีสารประกอบของซีเรียม อิตเทรียม เหล็ก ซิลิกอน และธาตุอื่นๆ แร่นี้นำมาจากเหมืองของหมู่บ้าน Ytterby ในประเทศสวีเดน ซึ่งภายหลังได้นำชื่อหมู่บ้านนี้ไปตั้งเป็นชื่อธาตุ "อิตเตอร์เบียม"
ตารางด้านล่างแสดงชื่อ มวลอะตอม รากศัพท์ และการนำไปใช้ของธาตุหายากทั้ง 17 ธาตุหายากบางธาตุได้ตั้งชื่อตามนักวิทยาศาสตร์ที่ค้นพบธาตุนั้นๆ หรือสถานที่ที่ค้นพบธาตุนั้นๆ
Z | สัญลักษณ์ | ชื่อ | รากศัพท์ | การนำไปใช้ |
---|---|---|---|---|
21 | Sc | สแกนเดียม | ตามคำละตินว่า สแกนเดีย (สแกนดิเนเวีย) สถานที่ที่ธาตุหายากชนิดแรกถูกค้นพบ. | อัลลอยอะลูมิเนียม-สแกนเดียมเบาซึ่งทำเป็นชิ้นส่วนของอากาศยาน, ถูกเพิ่มใส่ โคมไฟโลหะแฮไลด์ และ หลอดไฟไอปรอท,[3] ซึ่งถ้าเป็นกัมมันตรังสีก็ใช้ติดตามในโรงกลั่นน้ำมัน |
39 | Y | อิตเทรียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, Sweden, สถานที่ที่ค้นพบธาตุหายากชนิดแรก. | เลเซอร์โกเมนอะลูมิเนียม-อิตเทรียม (YAG) , อิตเทรียมวานาเดต (YVO4) ใช้เป็นตัวนำของยูโรเพียมในทีวีเรืองแสงสีแดง, YBCO เป็นตัวนำยิ่งยวดอุณหภูมิสูง, โกเมนอิตเทรียมเหล็ก (YIG) ตัวกรองไมโครเวฟ,[3] ในหลอดไฟประหยัดพลังงาน,[4] ใช้เติมลงไปในอะลูมิเนียมที่ใช้ทำสายส่งไฟฟ้าแรงสูงเพื่อเพิ่มสภาพนำไฟฟ้า |
57 | La | แลนทานัม | ตามชื่อกรีก"แลนทาเนียน" แปลว่า ถูกซ่อนไว้. | แลนทานัมออกไซด์ (La2O3) ใช้ทำเลนส์กล้องถ่ายภาพ |
58 | Ce | ซีเรียม | ตามดาวเคราะห์แคระ เซเรส, และตั้งชื่อตามเทพเจ้าแห่งการเกษตรของโรมัน | ใช้เป็นตัวออกซิไดส์ |
59 | Pr | เพรซีโอดิเมียม | ตั้งชื่อตามภาษากรีก "เพรซิออส" ซึ่งแปลว่า สีเขียวต้นหอม และคำว่า "ไดดีมอส"ซึ่งแปลว่า แฝด | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก |
60 | Nd | นีโอดิเมียม | ตั้งชื่อตามภาษากรีก "นีออส"ซึ่งแปลว่า ใหม่ และคำว่า "ไดดีมอส"ซึ่งแปลว่า แฝด | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก ใช้ทำเลเซอร์สีม่วง ใช้ทำแก้วไดดีเมียม, |
61 | Pm | โพรมีเทียม | ตั้งชื่อตาม ไททัน โพรมีธีอุส ผู้ที่นำไฟมาสู่มนุษย์ | ใช้ทำแบตเตอรี่นิวเคลียร์ และเลนส์อินฟราเรด |
62 | Sm | ซาแมเรียม | ตาม Vasili Samarsky-Bykhovets ผู้ค้นพบแร่หายาก ซามาร์สไกต์. | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก |
63 | Eu | ยูโรเพียม | ตามทวีปยุโรป. | ใช้ทำสารเรืองแสงสีแดงและสีน้ำเงิน ใช้ทำเลเซอร์ และหลอดไฟไอปรอท |
64 | Gd | แกโดลิเนียม | ตาม โจฮัน แกโดลิน (1760–1852), เพื่อเป็นเกียรติแก่การตรวจสอบธาตุหายากของเขา | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก ใช้ทำหลอดรังสีเอกซเรย์ |
65 | Tb | เทอร์เบียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, Sweden, สถานที่ที่ค้นพบธาตุหายากชนิดแรก. | ใช้ทำสารเรืองแสงสีเขียว ใช้ทำเลเซอร์ |
66 | Dy | ดิสโพรเซียม | ตามภาษากรีก "ดิสโพรซิทอส" แปลว่า หาได้ยาก. | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก |
67 | Ho | โฮลเมียม | ตาม สต็อกโฮล์ม (ในละติน, "โฮลเมีย") ซึ่งเป็นเมืองบ้านเกิดของผู้ค้นพบคนหนึ่ง | ใช้ทำเลเซอร์, ใช้ทำแม่เหล็ก |
68 | Er | เออร์เบียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, สวีเดน | ใช้ทำเลเซอร์อินฟราเรด, เหล็กกล้าวาเนเดียม |
69 | Tm | ทูเลียม | ตามดินแดนทางเหนือในตำนาน ทูล. | ใช้ทำโคมไฟโลหะแฮไลด์, เลเซอร์ |
70 | Yb | อิตเตอร์เบียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, สวีเดน | ใช้ทำเลเซอร์อินฟราเรด, เป็นตัวรีดิวซ์, เหล็กกล้าสแตนเลส |
71 | Lu | ลูทีเชียม | หลัง ลูทีเชีย เป็นชื่อเมืองก่อนที่จะเปลี่ยนชื่อเป็น ปารีส. | ลูทีเชียมแทนทาเลตใช้เป็นตัวนำสารเรืองแสง |
ตัวย่อที่ใช้บ่อยคือ
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.