Loading AI tools
กระทรวงของรัฐบาลไทย จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
กระทรวงมหาดไทย (อังกฤษ: Ministry of Interior) เป็นหน่วยงานราชการส่วนกลางประเภทกระทรวงของไทย มีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับการบำบัดทุกข์บำรุงสุข การรักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน การอำนวยความเป็นธรรมของสังคม การส่งเสริมและพัฒนาการเมืองการปกครอง การพัฒนาการบริหารราชการส่วนภูมิภาค การอาสารักษาดินแดน การปกครองท้องที่ การส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นและพัฒนาชุมชน การทะเบียนราษฎร ความมั่นคงภายใน กิจการสาธารณภัย และการพัฒนาเมืองและราชการอื่นตามที่มีกฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของกระทรวงมหาดไทยหรือส่วนราชการที่สังกัดกระทรวงมหาดไทย
_colored.svg) ตราพระราชสีห์ | |
 ศาลาว่าการกระทรวงมหาดไทย | |
| ภาพรวมกระทรวง | |
|---|---|
| ก่อตั้ง | 1 เมษายน พ.ศ. 2435 |
| เขตอำนาจ | ทั่วราชอาณาจักร |
| สำนักงานใหญ่ | เลขที่ 93 ถนนอัษฎางค์ แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200 |
| คำขวัญ | บำบัดทุกข์ บำรุงสุข |
| งบประมาณต่อปี | 341,820.8171 ล้านบาท [1] |
| รัฐมนตรี | |
| รัฐมนตรีช่วย | |
| ฝ่ายบริหารกระทรวง |
|
| ลูกสังกัดกระทรวง | |
| เว็บไซต์ | www |
หัวหน้ากระทรวงนั้น จะดำรงตำแหน่ง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย โดย พระมหากษัตริย์ จะทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่ง ผ่านคำแนะนำของ นายกรัฐมนตรี โดยมีปลัดกระทรวงมหาดไทยเป็นหัวหน้าข้าราชการของกระทรวง
โดยในปัจจุบัน กระทรวงมหาดไทยแบ่งส่วนราชการออกเป็น 1 สำนักงาน 7 กรม และมีหน่วยงานภายใต้การกำกับดูแล 6 รัฐวิสาหกิจ ดังนี้:[4]
ภารกิจและอำนาจหน้าที่ของกระทรวงมหาดไทย หลัก ๆ มีดังนี้ [5]
ราชการมหาดไทย เริ่มปรากฏครั้งแรกตั้งแต่สมัย กรุงสุโขทัย เป็นราชธานี โดยเป็นในรูปแบบ จตุสดมภ์ โดยให้กรมเมือง มีหน้าที่ในการปกครองท้องที่ รักษาสันติสุข บังคับบัญชาบรรดาพลเรือน ตราบจนถึงรัชสมัยของ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ราวในปี พ.ศ. 2006 ได้กำหนดให้มีกรมมหาดไทย ดูแลบริหารราชการฝ่ายพลเรือนสืบทอดมาจึนถึงยุคกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น[6]
มหาดไทย สัณนิษฐานว่าคำว่า "มหาด" เป็นคำภาษาสันสกฤติ มาจากคำว่า มหามาศ ที่แปลว่า ควาญช้าง เนื่องจากสมัยโบราณพระมหากษัตริย์ทำสงครามด้วยยุทธหัตถี ควาญช้างมีความสำคัญมาก ถ้าได้ควาญช้างดีก็สามารถควบคุมช้างจนนำไปสู้ชัยชนะได้ มหามาศจึงใช้ในอีกความหมายหนึ่ง นั่นคือ อำมาตของพระราชา เนื่องจากควาญช้างเป็นผู้ใกล้ชิดของพระราชา เป็นผู้ที่พระราชาไว้วางพระราชหฤทัย เมื่อพระควบคุมช้างเพื่อออกรบที่คอช้าง ควาญช้างจะเป็นผู้ให้สัญญาณแทนพระมหากษัตริย์ ภายหลังจากคำว่า มหามาศ ก็กลายเป็นคำว่า มหาด เช่น คำว่า มหาดเล็ก ก็เป็นทหารในวังที่ใกล้ชิดพระราชา เป็นต้น อย่างหน่วยทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ ก็เปรียบได้กับเหล่าจตุรังคบาทที่ใกล้ชิดปกป้องพระมหากษัตริย์
จนมาถึง รัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการตั้งกระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2435 และได้ทรงมอบหมายให้ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เป็นองค์ปฐมเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย[7] งานของกระทรวงมหาดไทยในระยะเริ่มต้น จัดแบ่งเป็น 3 กรม คือ กรมมหาดไทยกลาง มีหน้าที่ทั่วไป กรมมหาดไทยฝ่ายเหนือ มีหน้าที่ปราบปรามโจรผู้ร้าย และงานด้านอัยการ กรมพลัมภัง มีหน้าที่เกี่ยวกับการปกครองท้องที่
ต่อมาในปีเดียวกันนี้เอง สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงจัดระบบการบริหารราชการในส่วนภูมิภาคขึ้นใหม่ เรียกว่า เทศาภิบาล โดยแบ่งการปกครองเป็น มณฑล, เมือง และ อำเภอ ต่อมาได้มีพระราชบัญญัติว่าด้วยระเบียบราชการบริหารแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2476 แบ่งโครงสร้างการบริหารราชการแผ่นดินเป็นส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทยจึงมีโครงสร้างตามพระราชบัญญัติจัดตั้งกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2476[8]โดยมี ผู้ว่าราชการจังหวัด (ข้าหลวง) และนายอำเภอเป็นข้าราชการสังกัดกระทรวงมหาดไทย ทั้งนี้ในส่วนท้องถิ่นซึ่งได้กำหนดให้มีการปกครองตนเองในรูปต่าง ๆ นั้น ก็อยู่ในความดูแลของกระทรวงมหาดไทยด้วย โดยมี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย เป็นผู้บริหารกระทรวง โดยมีปลัดกระทรวงมหาดไทยเป็นหัวหน้าข้าราชการของกระทรวง
อำนาจหน้าที่ของกระทรวงมหาดไทยนับตั้งแต่เริ่มก่อตั้งในปี พ.ศ. 2435 มีดังนี้:[9]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
