กรดไนตริก
From Wikipedia, the free encyclopedia
กรดไนตริก หรือ กรดดินประสิว (อังกฤษ: Nitric acid) เป็นกรดที่มีอันตราย หากสัมผัสจะทำให้เกิดแผลไหม้ขั้นรุนแรง กรดไนตริกนี้ ค้นพบโดยการสังเคราะห์ โดย "Muslim alchemist Jabir ibn Hayyan" ประมาณ ค.ศ. 800 กรดไนตริกบริสุทธ์ 100% (ปราศจากน้ำ) จะเป็นของเหลวที่มีความหนาแน่น 1,552 กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร และจะเป็นของแข็งที่อุณหภูมิ -42 °C ลูกบาศก์ โดยจะเป็นผลึกสีขาว และจะเดือดที่อุณหภูมิ 83 °C แต่ก็สามารถเดือดในที่ ที่มีแสงสว่าง ทั้ง ๆ ที่อยู่ในอุณหภูมิห้อง[6]
![]() | ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
![]() | |||
| |||
ชื่อ | |||
---|---|---|---|
IUPAC name
Nitric acid | |||
ชื่ออื่น
| |||
เลขทะเบียน | |||
3D model (JSmol) |
|||
3DMet | |||
ChEBI | |||
ChEMBL | |||
เคมสไปเดอร์ |
| ||
ECHA InfoCard | 100.028.832 ![]() | ||
EC Number |
| ||
Gmelin Reference |
1576 | ||
KEGG |
| ||
MeSH | Nitric+acid | ||
ผับเคม CID |
|||
RTECS number |
| ||
UNII | |||
UN number | 2031 | ||
CompTox Dashboard (EPA) |
|||
InChI
| |||
SMILES
| |||
คุณสมบัติ | |||
HNO3 | |||
มวลโมเลกุล | 63.012 g·mol−1 | ||
ลักษณะทางกายภาพ | Colorless liquid[1] | ||
กลิ่น | Acrid, suffocating[1] | ||
ความหนาแน่น | 1.51 g/cm3, 1.41 g/cm3 [68% w/w] | ||
จุดหลอมเหลว | −42 องศาเซลเซียส (−44 องศาฟาเรนไฮต์; 231 เคลวิน) | ||
จุดเดือด | 83 องศาเซลเซียส (181 องศาฟาเรนไฮต์; 356 เคลวิน) 68% solution boils at 121 องศาเซลเซียส (250 องศาฟาเรนไฮต์; 394 เคลวิน) | ||
ผสมกันได้ | |||
log P | −0.13[2] | ||
ความดันไอ | 48 mmHg (20 °C)[1] | ||
pKa | −1.4[3] | ||
เบส | ไนเตรต | ||
Magnetic susceptibility (χ) |
−1.99×10−5 cm3/mol | ||
ดัชนีหักเหแสง (nD) |
1.397 (16.5 °C) | ||
Dipole moment |
2.17 ± 0.02 D | ||
อุณหเคมี | |||
Std molar entropy (S⦵298) |
146 J/(mol·K)[4] | ||
Std enthalpy of formation (ΔfH⦵298) |
−207 kJ/mol[4] | ||
ความอันตราย | |||
GHS labelling: | |||
Pictograms |
![]() ![]() | ||
Signal word |
อันตราย | ||
Hazard statements |
H272, H300, H310, H330, H373, H411 | ||
Precautionary statements |
P210, P220, P260, P305+P351+P338, P310, P370+P378 | ||
NFPA 704 (fire diamond) | |||
จุดวาบไฟ | ไม่ติดไฟ | ||
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC): | |||
LC50 (median concentration) |
138 ppm (rat, 30 min)[1] | ||
NIOSH (US health exposure limits): | |||
PEL (Permissible) |
TWA 2 ppm (5 mg/m3)[1] | ||
REL (Recommended) |
TWA 2 ppm (5 mg/m3) ST 4 ppm (10 mg/m3)[1] | ||
IDLH (Immediate danger) |
25 ppm[1] | ||
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS) | ICSC 0183 | ||
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน | |||
แอนไอออนอื่น ๆ |
กรดไนตรัส | ||
แคทไอออนอื่น ๆ |
| ||
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง |
| ||
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
|
สารประกอบเคมีในกรดไนตริก (HNO3) , หรือ อควา ฟอร์ติส (aqua fortis) หรือ สปิริต ออฟ ไนเตอร์ (spirit of nitre) เป็นของเหลวที่กัดกร่อนและไม่มีสี เป็นกรดที่มีพิษที่สามารถทำให้เกิดแผลไฟไหม้อย่างรุนแรง สารละลายที่มีกรดไนตริกมากกว่า 86% เรียกว่า fuming nitric acid และสามารถกัดกร่อนโลหะมีตระกูล ได้ ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ ขาว (white fuming nitric acid) และแดง (red fuming nitric acid)