แอมโมเนียมไนเตรต

แอมโมเนียมไนเตรต (อังกฤษ: ammonium nitrate) เป็นสารประกอบทางเคมีที่มีสูตรทางเคมี NH
₄NO
₃ เป็นของแข็งผลึกสีขาวประกอบด้วยไอออนของแอมโมเนียและไนเตรต มีสามารถในการละลายสูง และมีการดูดความชื้นในรูปของแข็งแม้ว่าจะไม่สร้างไฮเดรต ส่วนใหญ่ใช้ในการเกษตรเป็นปุ๋ยไนโตรเจนสูง^[4] การผลิตทั่วโลกอยู่ที่ 21.6 ล้านตันในปี 2017

แอมโมเนียมไนเตรต

ชื่อ
IUPAC name Ammonium nitrate
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	6484-52-2 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ
ChEBI	CHEBI:63038
ChEMBL	ChEMBL1500032
เคมสไปเดอร์	21511 Y
ECHA InfoCard	100.026.680
EC Number	229-347-8
ผับเคม CID	22985
RTECS number	BR9050000
UNII	T8YA51M7Y6 Y
UN number	0222 – with > 0.2% combustible substances 1942 – with ≤ 0.2% combustible substances 2067 – fertilizers 2426 – liquid
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID2029668
InChI InChI=1S/NO3.H3N/c2-1(3)4;/h;1H3/q-1;/p+1 Y Key: DVARTQFDIMZBAA-UHFFFAOYSA-O Y InChI=1/NO3.H3N/c2-1(3)4;/h;1H3/q-1;/p+1 Key: DVARTQFDIMZBAA-IKLDFBCSAH
SMILES [O-][N+]([O-])=O.[NH4+]
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	NH4NO3
มวลโมเลกุล	80.043 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ	colorless
ความหนาแน่น	1.725 g/cm3 (20 °C)
จุดหลอมเหลว	169.6 องศาเซลเซียส (337.3 องศาฟาเรนไฮต์; 442.8 เคลวิน)
จุดเดือด	approx. 210 องศาเซลเซียส (410 องศาฟาเรนไฮต์; 483 เคลวิน) decomposes
ละลายในน้ำ	Endothermic 118 g/100 ml (0 °C) 150 g/100 ml (20 °C) 297 g/100 ml (40 °C) 410 g/100 ml (60 °C) 576 g/100 ml (80 °C) 1024 g/100 ml (100 °C)[1]
Magnetic susceptibility (χ)	-33.6·10−6 cm3/mol
โครงสร้าง
โครงสร้างผลึก	trigonal
ข้อมูลระเบิด
ความไวต่อแรงกระแทก	very low
ความไวต่อแรงเสียดทาน	very low
ความเร็วการระเบิด	2500 m/s
ความอันตราย
อาชีวอนามัยและความปลอดภัย (OHS/OSH):
อันตรายหลัก	Explosive, Oxidizer
GHS labelling:
Pictograms
Signal word	อันตราย
Hazard statements	H201, H271, H319
Precautionary statements	P220, P221, P264, P271, P280, P372
NFPA 704 (fire diamond)	1 0 3 OX
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
LD50 (median dose)	2085–5300 mg/kg (oral in rats, mice)[2]
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

การใช้งานหลักอื่น ๆ เป็นส่วนประกอบของสารผสมระเบิดที่ใช้ในการขุดเหมืองหินและการก่อสร้างทางแพ่ง เป็นส่วนประกอบหลักของแอนโฟซึ่งเป็นวัตถุระเบิดอุตสาหกรรมที่ได้รับความนิยมซึ่งคิดเป็น 80% ของวัตถุระเบิดที่ใช้ในอเมริกาเหนือ มีการใช้สูตรที่คล้ายคลึงกันในระเบิดแสวงเครื่อง

หลายประเทศกำลังยุติการใช้งานสำหรับผู้บริโภคเนื่องจากกังวลว่าอาจมีการใช้ในทางที่ผิด^[5] การระเบิดของแอมโมเนียมไนเตรตโดยบังเอิญได้คร่าชีวิตผู้คนไปหลายพันคนตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 20

ภัยพิบัติ

แอมโมเนียมไนเตรตสลายตัวโดยไม่มีการระเบิดเป็นแก๊สไนตรัสออกไซด์และไอน้ำเมื่อถูกความร้อน อย่างไรก็ตามมันสามารถถูกกระตุ้นให้สลายตัวได้โดยการระเบิด การกักตุนจำนวนมากอาจเสี่ยงต่อการเกิดเพลิงไหม้ได้เนื่องจากสามารถเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่นซึ่งเป็นสถานการณ์ที่อาจขยายขนาดไปสู่การระเบิดได้ง่าย

การระเบิดไม่ใช่เรื่องผิดปกติ มีเหตุการณ์เล็กน้อยเกิดขึ้นเกือบทุกปี แต่ก็ยังเกิดการระเบิดขนาดใหญ่และร้ายแรงหลายครั้งตัวอย่างเช่น เหตุระเบิดที่อ็อพเพาเมื่อ ค.ศ. 1921 (หนึ่งในการระเบิดที่สร้างขึ้นที่ไม่ใช่ระเบิดนิวเคลียร์ที่ใหญ่ที่สุด), ภัยพิบัติในนครเท็กซัสเมื่อ ค.ศ. 1947, เหตุระเบิดในเทียนจินเมื่อ ค.ศ. 2015 และเหตุระเบิดที่เบรุตเมื่อ ค.ศ. 2020

อ้างอิง

1. Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8
2. Martel, B.; Cassidy, K. (2004). Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Butterworth–Heinemann. p. 362. ISBN 1-903996-65-1.
3. "Archived copy". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 February 2015. สืบค้นเมื่อ 13 March 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (ลิงก์)
4. Karl-Heinz Zapp "Ammonium Compounds" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2012, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a02_243
5. Ammonium nitrate sold by ton as U.S. regulation is stymied. เก็บถาวร 28 กุมภาพันธ์ 2018 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน – The Dallas Morning News