อูลุฆ เบก

มีรซา มุฮัมมัด ตาระฆัย บิน ชาห์รุฆ (ชากาทาย: میرزا محمد طارق بن شاہ رخ, เปอร์เซีย: میرزا محمد تراغای بن شاہ رخ; Mīrzā Muhammad Tāraghay bin Shāhrukh) หรือรู้จักดีในชื่อ อูลุฆ เบก (الغ‌ بیگ; Ulugh Beg, 22 มีนาคม 1394 – 27 ตุลาคม 1449) เป็นสุลต่านแห่งตีมูริด และนักดาราศาสตร์กับคณิตศาสตร์อิสลาม

อูลุฆ เบก
มีรซา, สุลต่าน
ภาพเขียนอูลุฆ เบก ในหอดูดาวอูลุฆ เบก ซามาร์กันต์ ประเทศอุซเบกิสถาน
ผู้ปกครองจักรสรรดิตีมูริด
ครองราชย์	1447–1449
ก่อนหน้า	ชาห์ รุฆ
ถัดไป	อับดัล-ลาตีฟ มีรซา
ประสูติ	22 March 1394 ซุลานนีเยห์ จักรวรรดิตีมูริด (ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดซันจัน ประเทศอิหร่าน) Mirza Muhammad Taraghay
สวรรคต	27 ตุลาคม 1449 (อายุ 55) ซามาร์กันต์ จักรวรรดิตีมูริด (ปัจจุบันอยู่ในแคว้นซามาร์กันต์ ประเทศอุซเบกิสถาน)
ฝังพระศพ	กูเรอามือร์ ซามาร์กันต์ ในที่ไว้ศพกษัตริย์ตีมูร์
คู่อภิเษก	Aka Begi Begum Sultan Badi al-mulk Begum Aqi Sultan Khanika Husn Nigar Khanika Shukur Bi Khanika Rukaiya Sultan Agha Mihr Sultan Agha Sa'adat Bakht Agha Daulat Sultan Agha Bakhti Bi Agha Daulat Bakht Agha Sultanim Agha Sultan Malik Agha
พระราชบุตร	อับดัล-ลาตีฟ มีรซา
ราชวงศ์	ตีมูริด
พระราชบิดา	ชาห์ รุฆ
พระราชมารดา	กาวฮาร์ ชาด
ศาสนา	ศาสนาอิสลาม
อาชีพ	นักดาราศาสตร์, นักคณิตศาสตร์, ผู้นำการเมือง และ ผู้ปกครองแคว้น

อูลุฆ เบก เป็นที่รู้จักจากผลงานในสายงานคณิตศาสตร์และดาราศาสตร์อิสลาม เช่น ตรีโกณมิติ และ เรขาคณิตทรงกลม นอกจากนี้เขายังมีความสนใจในสาขาศิลปศาสตร์เช่นกัน^[1][2] ว่ากันว่าเขาพูดได้ห้าภาษา คือ ภาษาอาหรับ, เปอร์เซีย, เติร์ก, มองโกเลีย และจีนกลาง^[3] ในสมัยปกครองของเขา จักรวรรดิตีมูริด ถือว่าเป็นยุคทองทางวัฒนธรรมและเป็นจุดสูงสุดของยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการตีมูริดผ่านความสนใจและการอุดหนุนของเขา

เขาเป็นผู้ก่อสร้างหอดูดาวอูลุฆ เบก ในซามาร์กันต์ สร้างขึ้นในปี 1424 ถึง 1429 และได้รับการยอมรับโดยบรรดานักวิชาการว่าดป็นหนึ่งในหอดูดาวที่ดีที่สุดของโลกอิสลามในเวลานั้น รยมถึงยังใหญ่ที่สุดในเอเชียกลาง^[1] อูลุฆ เบก จีงได้รับการยอมรับว่าเป็นนักดาราศาสตร์เชิงสำรวจที่สำคัญที่สุดจากศตวรรษที่ 15 โดยนักวิชาการจำนวนมาก^[4] นอกจากนี้เขายังสร้างมัดดราซาห์อูลุฆ เบก (1417–1420) ทั้งในซามาร์กันต์และบูฆารา เป็นผลให้ทั้งสองเมืองนี้ได้กลายสภาพเป็นศูนย์กลางการศึกษาของเอเชียกลางในสมัยนั้น^[5]

อย่างไรก็ตาม ความสามารถในการปกครองของเขาไม่เท่ากับความสามารถทางวิทยาศาสตร์ ในสมัยการปกครองอันสั้นของเขา เขาไม่สามารถสร้างฐานอำนาจและปกครองได้ ผู้ปกครองคนอื่นรวมถึงคนในตระกูลเดียวกันได้ฉวยโอกาสนี้ขึ้นมาควบคุมจักรวรรดิ ท้ายที่สุด อูลุฆ เบก ถูกล้มราชบัลลังก์และถูกลอบสังหารในเวลาต่อมา^[6]

อ้างอิง

1. Science in Islamic civilisation: proceedings of the international symposia: "Science institutions in Islamic civilisation", & "Science and technology in the Turkish and Islamic world"
2. "Ulugh Beg". OU Libraries. Britannica Academic. {{cite web}}: |url= ไม่มีหรือว่างเปล่า (help)
3. "Samarkand: Ulugh Beg's Observatory". Depts.washington.edu.
4. "The Legacy of Ulugh Beg | Central Asian Monuments | Edited by H. B. Paksoy | CARRIE Books". Vlib.iue.it. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-05-19. สืบค้นเมื่อ 2018-12-02.
5. The global built environment as a representation of realities: By author:A.J.J. Mekking
6. "Ulugh Beg". The University of Oklahoma Libraries. Britannica Academic. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-09-19. สืบค้นเมื่อ 2022-11-10.

บรรณานุกรม

• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Ulugh Beg", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
• 1839. L. P. E. A. Sedillot (1808–1875). Tables astronomiques d’Oloug Beg, commentees et publiees avec le texte en regard, Tome I, 1 fascicule, Paris. A very rare work, but referenced in the Bibliographie generale de l’astronomie jusqu’en 1880, by J.
• 1847. L. P. E. A. Sedillot (1808–1875). Prolegomenes des Tables astronomiques d’Oloug Beg, publiees avec Notes et Variantes, et precedes d’une Introduction. Paris: F. Didot.
• 1853. L. P. E. A. Sedillot (1808–1875). Prolegomenes des Tables astronomiques d’Oloug Beg, traduction et commentaire. Paris.
• Le Prince Savant annexe les étoiles, Frédérique Beaupertuis-Bressand, in Samarcande 1400–1500, La cité-oasis de Tamerlan : coeur d'un Empire et d'une Renaissance, book directed by Vincent Fourniau, éditions Autrement, 1995, ISSN 1157-4488.
• L'âge d'or de l'astronomie ottomane, Antoine Gautier, in L'Astronomie, (Monthly magazine created by Camille Flammarion in 1882), December 2005, volume 119.
• L'observatoire du prince Ulugh Beg, Antoine Gautier, in L'Astronomie, (Monthly magazine created by Camille Flammarion in 1882), October 2008, volume 122.
• Le recueil de calendriers du prince timouride Ulug Beg (1394–1449), Antoine Gautier, in Le Bulletin, n° spécial Les calendriers, Institut National des Langues et Civilisations Orientales, juin 2007, pp. 117–123. d
• Jean-Marie Thiébaud, Personnages marquants d'Asie centrale, du Turkestan et de l'Ouzbékistan, Paris, éditions L'Harmattan, 2004. ISBN 2-7475-7017-7.