อำเภอคลองท่อม

คลองท่อม เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดกระบี่

อำเภอคลองท่อม
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Khlong Thom
สระมรกต
คำขวัญ:  สระมรกตขึ้นชื่อ นามระบือแหล่ง ลูกปัด งามเด่นชัดน้ำตกร้อน ชื่อกระฉ่อนนกแต้วแร้ว
แผนที่จังหวัดกระบี่ เน้นอำเภอคลองท่อม
พิกัด: 7°57′12″N 99°8′42″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กระบี่
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,042.5 ตร.กม. (402.5 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	78,060 คน
• ความหนาแน่น	74.88 คน/ตร.กม. (193.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	81120
รหัสภูมิศาสตร์	8104
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอคลองท่อม หมู่ที่ 2 ตำบลคลองท่อมใต้ อำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่ 81120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

อำเภอคลองท่อมก่อนประกาศใช้การปกครองหัวเมืองแบบมณฑลเทศาภิบาล ท้องที่อำเภอคลองท่อม มีเขตการปกครองเป็น 3 แขวง คือ แขวงคลองท่อม แขวงพรุดินนา แขวงคลองพน โดยแต่ละแขวงปกครองดูแลป้องกันภัยให้แก่ราษฎรในเขตของตนและมีนายอากรเป็นเจ้าหน้าที่เก็บเงินผลประโยชน์จากอากร ค่านา สวน การพนัน สุรา ฝิ่น และอื่นๆ

เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2440 ได้เปลี่ยนการปกครองจากเดิม โดยยุบแขวงต่างๆ แล้วจัดหน่วยการปกครองเป็นหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัด ท้องที่ทั้ง 3 แขวง นี้ได้รวมกันจัดตั้งเป็นอำเภอขึ้นหนึ่งอำเภอ ชื่อว่า “อำเภอคลองพน” ตั้งที่ว่าการอำเภออยู่ที่หมู่ 1 ตำบลคลองพน ต่อมาในปี พ.ศ. 2445 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งในท้องที่ตำบลคลองท่อมใต้ บริเวณวัดคลองท่อมในปัจจุบัน ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2448 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอคลองท่อมไปอยู่ที่ปากคลองท่อม หมู่ที่ 2 ตำบลคลองท่อมใต้ โดยใช้ชื่อว่า “อำเภอคลองพน” จนเมื่อปี พ.ศ. 2460 จึงเปลี่ยนชื่อเป็น “อำเภอคลองท่อม” ตามชื่อคลองซึ่งตั้งที่ว่าการอำเภอ ต่อมาในปี พ.ศ. 2487 จึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอจากปากคลองท่อม มาตั้งอยู่ริมทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (เพชรเกษม) หมู่ที่ 2 ตำบลคลองท่อมใต้ โดยมีนายเพิ่ม ศรีเทพ เป็นผู้บริจาคที่ดินจำนวน 25 ไร่ สาเหตุที่ย้ายทีว่าการอำเภอคลองท่อม จากตำบลคลองพน มาตั้งที่คลองท่อมใต้ก็เพื่อให้ที่ตั้งของที่ว่าการอำเภอเป็นศูนย์กลางสะดวกในการเดินทางมาติดต่อราชการของราษฎรจากทุกตำบล

• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอคลองพน จังหวัดกระบี่ เป็น อำเภอคลองท่อม^[1]
• วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดนครศรีธรรมราช และจังหวัดกระบี่ โดยโอนพื้นที่ตำบลลำทับ กิ่งอำเภอท่ายาง อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช มาขึ้นกับอำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่^[2]
• วันที่ 29 สิงหาคม 2481 โอนพื้นที่หมู่ 3 (ในขณะนั้น) ของตำบลคลองท่อมใต้ ไปขึ้นกับตำบลห้วยน้ำขาว^[3]
• วันที่ 20 กันยายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลคลองท่อมใต้ ในท้องที่บางส่วนของตำบลคลองท่อมใต้^[4]
• วันที่ 14 พฤศจิกายน 2510 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอคลองท่อม และอำเภอเมืองกระบี่ โดยโอนพื้นที่ตำบลสินปุน อำเภอคลองท่อม ไปขึ้นกับอำเภอเมืองกระบี่^[5] เพื่อนำไปจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอเขาพนม^[6] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมืองกระบี่
• วันที่ 5 สิงหาคม 2523 ตั้งตำบลดินอุดม แยกออกจากตำบลลำทับ^[7]
• วันที่ 1 พฤษภาคม 2527 โอนพื้นที่หมู่ 2 บ้านเกาะไทร และหมู่ 7 บ้านบางบอนใต้ (ในขณะนั้น) ของตำบลพรุดินนา ไปตั้งเป็นหมู่ 9 และหมู่ 10 ของตำบลลำทับ^[8] ตามลำดับ
• วันที่ 24 กรกฎาคม 2527 แยกพื้นที่ตำบลลำทับ และตำบลดินอุดม จากอำเภอคลองท่อม ไปจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอลำทับ^[9] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอคลองท่อม
• วันที่ 2 กรกฎาคม 2530 จัดตั้งสุขาภิบาลคลองพน ในท้องที่บางส่วนของตำบลคลองพน^[10]
• วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลทุ่งไทรทอง แยกออกจากตำบลลำทับ^[11]
• วันที่ 3 มกราคม 2534 ตั้งตำบลดินแดง แยกออกจากตำบลดินอุดม^[12]
• วันที่ 23 สิงหาคม 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลลำทับ ในท้องที่หมู่ 3 ตำบลทุ่งไทรทอง และหมู่ 1,2,3,4,5 ตำบลลำทับ^[13]
• วันที่ 3 พฤศจิกายน 2536 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอลำทับ อำเภอคลองท่อม เป็น อำเภอลำทับ^[14]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลคลองท่อมใต้ และสุขาภิบาลคลองพน เป็นเทศบาลตำบลคลองท่อมใต้ และเทศบาลตำบลคลองพน ตามลำดับ^[15] ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 31 สิงหาคม 2555 เปลี่ยนแปลงชื่อองค์การบริหารส่วนตำบลคลองพน อำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่ เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลคลองพนพัฒนา^[16] และจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลคลองพนพัฒนา ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลคลองพนพัฒนา^[17] กับจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลทรายขาว ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลทรายขาว^[18]
• วันที่ 20 มีนาคม 2563 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยน้ำขาว ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลห้วยน้ำขาว^[19]

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอคลองท่อมตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเขาพนม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอลำทับ อำเภอวังวิเศษ และอำเภอสิเกา (จังหวัดตรัง)
• ทิศใต้ ติดต่อกับช่องแคบมะละกา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเกาะลันตาและอำเภอเหนือคลอง

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอคลองท่อมแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 ตำบล 67 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[20]	แผนที่
7.	คลองท่อมใต้	Khlong Thom Tai	9	12,739
6.	คลองท่อมเหนือ	Khlong Thom Nuea	8	6,713
3.	คลองพน	Khlong Phon	14	20,344
4.	ทรายขาว	Sai Khao	7	11,029
5.	ห้วยน้ำขาว	Huai Nam Khao	9	9,997
6.	พรุดินนา	Phru Din Na	11	10,844
7.	เพหลา	Phela	9	6,428

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอคลองท่อมประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลคลองท่อมใต้ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลคลองท่อมใต้
• เทศบาลตำบลคลองพน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลคลองพน
• เทศบาลตำบลคลองพนพัฒนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองพน (นอกเขตเทศบาลตำบลคลองพน)
• เทศบาลตำบลทรายขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทรายขาวทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลห้วยน้ำขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยน้ำขาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองท่อมใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองท่อมใต้ (นอกเขตเทศบาลตำบลคลองท่อมใต้)
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองท่อมเหนือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองท่อมเหนือทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลพรุดินนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพรุดินนาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเพหลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเพหลาทั้งตำบล