อังคนางค์ คุณไชย

อังคนางค์ คุณไชย (เกิด 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498) เป็นนักร้องหมอลำและศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2555 ศิลปินหมอลำที่มีผลงานมากมายอีกคนหนึ่ง ได้บันทึกแผ่นเสียงทั้งเพลงลูกทุ่ง หมอลำ และการลำเรื่องต่อกลอน

อังคนางค์ คุณไชย
ชื่อเกิด	ทองนาง คุณไชย
เกิด	6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498 (69 ปี)
ที่เกิด	บ้านเลขที่ 152 หมู่ 8 ตำบลโคกสาร อำเภอชานุมาน จังหวัดอุบลราชธานี
แนวเพลง	ลูกทุ่ง หมอลำ
อาชีพ	นักร้อง

ประวัติ

อังคนางค์ คุณไชย เกิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498 ณ บ้านเลขที่ 152 หมู่ 8 ตำบลโคกสาร อำเภอชานุมาน จังหวัดอุบลราชธานี (จังหวัดอำนาจเจริญ ในปัจจุบัน) เดิมมีชื่อว่า ทองนาง คุณไชย มีพี่น้อง 7 คน (เป็นคนสุดท้อง) เริ่มการศึกษาเบื้องต้นระดับชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนบ้านโคกสารเทิง ตำบลโคกสาร อำเภอชานุมาน จนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยสอบได้ที่ 1 ของทุกชั้นเรียน ปัจจุบันสมรสกับนายอำนวย ศิริมณี ทั้งคู่ไม่มีบุตรด้วยกัน จึงรับเลี้ยงลูกบุญธรรม 1 คน ซึ่งก็คือ "สุนิตา คุณไชย (ชื่อเล่น : พลอย)"

ก่อนเข้าสู่วงการหมอลำ เด็กหญิงทองนาง จบการศึกษาชั้นป.4 และไม่ได้เรียนต่อเนื่องจากฐานะทางบ้าน ยากจน ในวัยเด็กชอบฟังเพลง และร้องเพลงลูกทุ่ง หมอลำ เมื่อมีโอกาสทุกครั้งจะไปร้องเพลงที่ทางโรงเรียนจัดในหมู่บ้านทุกครั้ง ซึ่งจะได้คำชม และรางวัลบ้าง โดยมีคุณพ่อ เป็นผู้สนับสนุนในการร้องเพลง เมื่อพ่อเข้าในเมืองเพื่อไป ขายสินค้าเมื่อไร ก็จะซื้อตำราเรียนหมอลำมาฝากเสมอ จนวันหนึ่งพ่อได้มาไปฝาก ฝึกเรียนหมอลำกับสำนักงานหมอลำของ อ.ทองลือ แสนทวีสุข และ อ.ฉวีวรรณ ดำเนิน (ศิลปินแห่งชาติ ปี 2536) เรียนอยู่ประมาณ 2 ปี และในปี 2514 อ.อุไร สง่าจิตร หัวหน้าคณะอุบลพัฒนา เห็นว่ามีบทบาทการแสดงที่ดีประกอบกับมีสุ้มเสียงที่ไพเราะ จึงได้ให้เริ่มแสดงเป็นตัวประกอบก่อน และค่อยๆ พัฒนามาเป็นตัวนำ นางเอกของเรื่อง และได้แสดงเป็นนางเอกเรื่องแรก คือลำเรื่องต่อกลอนเรื่อง นางนกกระยางขาว ซึ่งได้รับการตอบรับจากแฟนหมอลำ ทางภาคอีสานและภาคอื่นเป็นอย่างมาก จนมีผลงานออกมาต่อเนื่องเรื่อยมา

จนในปี 2517 จุดเปลี่ยนของอังคนางค์ คุณไชย น่าจะอยู่ที่อัลบั้มเพลง สาวอุบลรอรัก และเพลงพี่จ๋าหลับตาไว้ ที่ทำให้มีกลุ่มแฟนเพลงขยายออก อย่างกว้างขวาง จนเรียกได้ว่าเป็นเพลงแจ้งเกิดในวงการเพลงลูกทุ่งหมอลำ และในปี 2521 ได้ออกจากคณะอุบลพัฒนา มาตั้งคณะเป็นของตัวเอง ชื่อคณะเมืองดอกบัว แต่ไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร เนื่องจากต้องลงทุนมาก และดูแลลูกน้องเกือบ 200 กว่าชีวิต

ในปี 2524 จึงตัดสินใจยุบคณะ และไปรวมกับคณะหมอลำเรื่องต่อกลอน คณะเพชรอุบล ของ ป.ฉลาดน้อย ส่งเสริม ทำให้เป็นมีชื่อเสียง และเป็นคู่ขวัญกันจนเรียกได้ว่าถ้าผิดจากคู่นี้ ไปคู่กับคนอื่นๆ ก็จะได้รับการต้อนรับที่น้อยมาก ระหว่างนั้นก็มีการออกอัลบั้มกับค่ายเพลงต่างๆ หลายๆ ค่าย ในสไตล์ลูกทุ่ง-หมอลำ ลำเพลิน ลำเต้ย ลำล่อง หรือการแสดงลำเรื่องต่อกลอนต่างๆ เรื่อยมา และผลงานเพลงสร้างชื่อให้กับอังคนางค์ คุณไชย มีอยู่หลายบทเพลง เช่น บ่าวภูไท , อีสานลำเพลิน , เสียงพิณบาดใจ , มีบ้างไหมรักจริง ฯลฯ ตลอดระยะเวลากว่า 30 ปี ที่ทำงานมา อังคนางค์ คุณไชย ได้ตั้งปณิธานว่า

"จะอุทิศชีวิตเพื่อสร้างสรรค์ผลงานการแสดงศิลปะพื้นบ้านลูกทุ่งหมอลำ ให้ไว้เป็นมรดก ทางวัฒนธรรมการแสดงพื้นบ้านให้กับประชาชน และอนุชนรุ่นหลังสืบไปโดยมีโครงการจะเปิดเป็นโรงเรียนสอนการแสดงหมอลำพื้นบ้าน สำหรับ เยาวชนรุ่นลูก รุ่นหลาน ที่มีใจรักในการแสดง และการร้องหมอลำในจังหวัดที่ตนเองอยู่"

ปัจจุบัน อังคนางค์ คุณไชย มีผลงานอยู่กับบริษัท เทปบูรพา (1991) จำกัด ในผลงานลำเรื่องต่อกลอนเรื่อง ดาวลูกไก่ และงานเพลงสุดยอดลำเพลิน เป็นสาวรอบสอง และผลงานล่าสุดคือ สุดยอดลำเต้ย ผัวไปใต้หนู ซึ่งได้ร้องคู่ กับศิลปินแห่งชาติปี 2549 ป.ฉลาดน้อย ส่งเสริม ซึ่งเป็นคู่ขวัญ คู่พระ คู่นาง กันมา ตลอด

อังคนางค์ คุณไชย ปัจจุบันได้ช่วยงานและรับงานส่วนตัวและยังได้รับเกียรติใด้ดำรงตำแหน่งกรรมการตัดสินการประกวดต่างๆสำคัญๆของทางมหาวิทยาลัยขอนแก่น อีกด้วย

พฤศจิกายน 2017 อังคนางค์ คุณไชย ได้รับเชิญในเพลง "เข้ามา" ร่วมกับ ปริญญา อินทชัย (ดาบอยเวย์ หรือ เวย์ ไทยเทเนี่ยม) และได้ถูกบรรจุในอัลบั้มของเวย์ เมื่อวันที่ 6 มีนาคม ปี 2563

รางวัลและเกียรติคุณที่ได้รับ

• ชนะเลิศการประกวดหมอลำเรื่องต่อกลอน
• รับโล่เชิดชูเกียรติเป็นสุดยอดศิลปินพื้นบ้านอีสาน จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น
• รับโล่เชิดชูเกียรติคุณ เป็นศิลปินดีเด่นจังหวัดอำนาจเจริญ สาขาศิลปะกรรมการแสดงพื้นบ้าน จากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
• รับโล่รางวัลเกียรติบัตรด้านศิลปะพื้นบ้านลำเรื่องต่อกลอน การแสดงเพลงลูกทุ่งอีสานจากหน่วยงานของราชการต่าง ๆ มากกว่า 30 รางวัล
• รางวัลและการเชิดชูเกียรติ
• ร่วมแสดงศิลปะพื้นบ้านหมอลำจัดโดยหน่วยงานราชการหลายแห่ง
• ร่วมแสดงศิลปะพื้นบ้านลูกทุ่งอีสานในงานของจังหวัดและส่วนราชการหลายครั้ง
• แสดงศิลปะพื้นบ้านลูกทุ่งหมอลำ ทางสื่อโทรทัศน์ วิทยุหลายครั้ง
• เป็นวิทยากรรับเชิญให้ส่วนราชการในการถ่ายทอดศิลปะการแสดงพื้นบ้านจนถึงปัจจุบัน หลายครั้งและหลายหน่วยงาน
• ได้รับประกาศเชิดชูเกียรติ เป็นครูภูมิปัญญาไทย รุ่นที่ 6 ด้านศิลปกรรม (หมอลำ) พ. ศ. 2552จากสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ
• ร่วมแสดงเผยแพร่ศิลปะการแสดงในต่างประเทศ เช่น สิงคโปร์ เยอรมนี ฮ่องกง สวิตเซอร์แลนด์ สวีเดน ฝรั่งเศส ออสเตรีย และประเทศอื่น ๆ อีกหลายประเทศ
• รางวัล ศิลปินมรดกอีสาน ประจำปี 2555 มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นผู้มอบ
• ปัจจุบันดำรงตำแหน่ง นายกสมาคมหมอลำจังหวัดอำนาจเจริญ (2567)

อ้างอิง

• ทองนาง-คณไชย-องคนางค-คณไชย
• 'อังคนางค์ ห่วงลำอุบลสูญปั้นลูกบุญธรรมสู่หมอลำแท้
• สวยสดใส หมอลำน้องใหม่ ‘พลอย คุณไชย’