รัฐบาลเป่ย์หยาง

รัฐบาลเป่ย์หยาง^{[lower-alpha 2]} เป็นรัฐบาลสาธารณรัฐจีนที่ได้รับการรับรองในระดับสากลตั้งแต่ ค.ศ. 1912 ถึง ค.ศ. 1928 โดยตั้งอยู่ที่กรุงปักกิ่ง ซึ่งอยู่ภายใต้การครอบงำของนายพลแห่งกองทัพเป่ย์หยาง

สาธารณรัฐจีน 中華民國  (จีน) จงหฺวาหมิงกั๋ว ถอดเป็นอักษรโรมัน: Chunghwa Minkuo พินอิน: Zhōnghuá Mínguó
ค.ศ. 1912–1928
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
เพลงชาติ:  หลายเพลง 五族共和歌 "อู่จู๋ก้งเหอเกอ" (ค.ศ. 1912–1913) 卿雲歌 "ชิงยฺหวินเกอ" (ค.ศ. 1913–1915) 中華雄立宇宙間 "จงกั๋วสฺยงลี่-อฺวี่โจ้วเจียน" (ค.ศ. 1915–1921) 卿雲歌 "ชิงยฺหวินเกอ" (ฉบับดัดแปลง) (ค.ศ. 1921–1928)
สาธารณรัฐจีนในระหว่าง ค.ศ. 1912–1928
เมืองหลวง	ปักกิ่ง 39°54′N 116°23′E
เมืองใหญ่สุด	เซี่ยงไฮ้
ภาษาราชการ	จีนมาตรฐาน
การปกครอง	สหพันธรัฐแบบสาธารณรัฐระบบรัฐสภา (ค.ศ. 1912–1914, ค.ศ. 1916–1923, ค.ศ. 1924, ค.ศ. 1926–1927) สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี (ค.ศ. 1914–1916, ค.ศ. 1923–1924, ค.ศ. 1924–1926, ค.ศ. 1927–1928) รัฐภายใต้เผด็จการทหาร (ค.ศ. 1927–1928)
ประธานาธิบดี
• ค.ศ. 1912–1916	ยฺเหวียน ชื่อไข่ (คนแรก)
• ค.ศ. 1927–1928	จาง จั้วหลิน (คนสุดท้าย)[lower-alpha 1]
นายกรัฐมนตรี
• ค.ศ. 1912	ถัง เช่าอี๋ (คนแรก)
• ค.ศ. 1927–1928	พัน ฟู่ (คนสุดท้าย)
สภานิติบัญญัติ	สมัชชาแห่งชาติ
• สภาสูง	วุฒิสภา
• สภาล่าง	สภาผู้แทนราษฎร
ประวัติศาสตร์
• การเข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีของยฺเหวียน ชื่อไข่	10 มีนาคม ค.ศ. 1912
• เปิดการประชุมสภานิติบัญญัติ	8 เมษายน ค.ศ. 1913
• ขบวนการ 4 พฤษภาคม	4 พฤษภาคม ค.ศ. 1919
• เริ่มต้นการกรีธาทัพขึ้นเหนือ	9 กรกฎาคม ค.ศ. 1926
• การล่มสลายของรัฐบาลทหาร	4 มิถุนายน ค.ศ. 1928
• การรวมประเทศจีน	29 ธันวาคม ค.ศ. 1928
สกุลเงิน	หยวนจีน
ก่อนหน้า ถัดไป ค.ศ. 1912: ราชวงศ์ชิง รัฐบาลชั่วคราว ค.ศ. 1916: จักรวรรดิจีน ค.ศ. 1915: จักรวรรดิจีน ค.ศ. 1927: เขตโซเวียต ค.ศ. 1928: รัฐบาลชาตินิยม

ชื่อ "เป่ย์หยาง" นั้นมาจากกองทัพเป่ย์หยาง (北洋軍) ของยฺเหวียน ชื่อไข่ (袁世凱) อดีตขุนศึกแห่งราชวงศ์ชิง (清朝) ที่ได้เป็นใหญ่ในทางการเมืองหลังราชวงศ์ล่มสลาย แม้รัฐธรรมนูญกำหนดให้มีรัฐบาลพลเรือน แต่รัฐบาลพลเรือนก็ปกครองประเทศแต่ในนามเท่านั้น แม่ทัพนายกองจากทัพเป่ย์หยางเป็นผู้ควบคุมและดำเนินการปกครองที่แท้จริง กระนั้น ก็ได้รับการรับรองจากนานาชาติให้เป็นรัฐบาลโดยชอบธรรมของประเทศ มีอำนาจใช้จ่ายและเรียกเก็บภาษีอากร ทั้งขอกู้ยืมเงินจากต่างชาติได้ ครั้นยฺเหวียน ชื่อไข่ สิ้นชีพลงใน ค.ศ. 1916 ทัพเป่ย์หยางก็ระส่ำระสาย เพราะแตกแยกออกเป็นหมู่เป็นเหล่าและช่วงชิงอำนาจกันเอง ต่อมาใน ค.ศ. 1917 พรรคชาตินิยม (國民黨) ของซุน ยัตเซ็น หรือซุน อี้เซียน (孫逸仙) ก็ออกหน้าคัดค้านความชอบธรรมของรัฐบาลเป่ย์หยาง จนเกิดสู้กันในการกรีธาทัพขึ้นเหนือ (北伐) เมื่อช่วง ค.ศ. 1926–1928 ผลลัพธ์ คือ รัฐบาลเป่ย์หยางกับกลุ่มอื่น ๆ พ่ายแพ้ และพรรคชาตินิยม ภายใต้การนำของเจียง ไคเช็ก หรือเจี่ยง เจี้ยฉือ (蔣介石) ที่สืบทอดตำแหน่งจากซุน อี้เซียน สามารถหลอมรวมประเทศเข้าเป็นหนึ่งได้อีกครั้งใน ค.ศ. 1928 พรรคชาตินิยมเดินหน้าจัดตั้งรัฐบาลชาตินิยมของตนขึ้นที่หนานจิง (南京) ระเบียบทางการเมืองเช่นนี้ทำให้ประเทศกลายเป็นรัฐที่มีพรรคการเมืองเดียว (one-party state) แต่ภายหลังก็ได้รับการรับรองจากชาติต่าง ๆ ให้เป็นรัฐบาลโดยชอบธรรมของประเทศจีน

หมายเหตุ

1. ในตำแหน่งจอมพลสูงสุดแห่งรัฐบาลทหารสาธารณรัฐจีน
2. จีน: 北洋政府; พินอิน: Běiyáng Zhèngfǔ; เวด-ไจลส์: Pei-yang Chêng-fu; อังกฤษ: Beiyang Government; บางครั้งถอดเป็นอักษรโรมันได้ว่า Peiyang Government