พระเจ้ามหิปติวรมัน

พระเจ้ามหิปติวรมัน (เขมร: ព្រះអង្គម្ចាស់ មហិទ្ធិវរ្ម័ន, อักษรโรมัน: Mahipativarman; สวรรคต พ.ศ. 1345) เป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรเจนละน้ำพระองค์สุดท้าย เป็นพระราชโอรสในพระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 1 โดยพระองค์สวรรคตจากการถูกพระเจ้าสัญชัยตัดพระเศียร เมื่อปี พ.ศ. 1345^[1][2]

พระเจ้ามหิปติวรมัน
พระมหากษัตริย์เจนละ
ครองราชย์	พ.ศ. 1303 – 1345
พระองค์ก่อน	พระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 1
พระองค์ถัดไป	พระเจ้าชัยวรมันที่ 2 (ในฐานะพระมหากษัตริย์พระนคร)
สวรรคต	พ.ศ. 1345 (โดนตัดพระเศียร)
พระมเหสี	พระนางราเชนทรเทวี
พระราชบุตร	พระนางอินทรลักษมี
ราชวงศ์	วรมัน
พระราชบิดา	พระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 1
พระราชมารดา	พระนางนฤปตินทรเทวี

เหตุการณ์

ต้นพุทธศตวรรษที่ 14 อาณาจักรเจนละน้ำถูกพระเจ้าสัญชัยกษัตริย์แห่งอาณาจักรไศเลนทร์ ยกทัพเรือเข้าโจมตี ซึ่งอยู่ในรัชกาลพระเจ้ามหิปติวรมัน การสวรรคตของพระเจ้ามหิปติวรมันนั้น นักประวัติศาสตร์เชื่อว่าเหตุการณ์นี้ตรงกับนิยายปรัมปราของ Abu Zaid Hasan นักเขียนชาวอาหรับ เรื่องการเดินทางของพ่อค้าอาหรับชื่อสุไลย์มาน ที่เดินทางเข้ามาค้าขายในแถบนี้ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 14 เล่าว่ากษัตริย์หนุ่มทรงริษยากษัตริย์ไศเลนทร์ ทรงตรัสกับเสนาบดีว่า “ข้าฯปรารถนาอยู่อย่างหนึ่งและอยากให้สมหวัง คืออยากเห็นเศียรพระเจ้ากรุงซาแบกหรือพระเจ้ากรุงศรีวิชัยอยู่ในจานเปลเบื้องหน้า” ความดังกล่าวทราบถึงพระเจ้ากรุงไศเลนทร์ จึงยกทัพเรือเข้าโจมตีอาณาจักรเจนละตรงกับจารึกของชวาอ้างว่าพระเจ้าสัญชัยแห่งชวาได้พิชิตเขมรอย่างราบคาบ

เมื่อชนะสงครามอย่างง่ายดายกษัตริย์แห่งชวาทรงจับกษัตริย์เขมรได้และพูดว่า “พระองค์ทรงมี พระราชประสงค์แต่เพียงจะตัดเศียรหม่อมฉัน พระองค์มิได้ตรัสว่าจะทรงยึดครองหรือทำลายล้างนครต่างๆ ของหม่อมฉัน ด้วยเหตุนี้แหละหม่อมฉันจึงกระทำต่อพระองค์เหมือนอย่างที่พระองค์ทรงใคร่ที่จะกระทำต่อหม่อมฉัน และจะกลับบ้านกลับเมืองของหม่อมฉันปล่อยให้ชัยชนะของหม่อมฉันเป็นบทเรียนสำหรับ รัชทายาทของพระองค์สืบต่อไป” แล้วจึงบั่นเศียรของกษัตริย์กัมพูชา และทรงให้อัครเสนาบดีเลือกคนที่ฉลาดขึ้นเป็นกษัตริย์ พวกเสนาบดีจึงได้ตกลงกันเลือกรัชทายาท เจ้าชายชัยวรมัน ขึ้นเป็นกษัตริย์ กษัตริย์ชวาจึงนำเจ้าชายวรมันกลับไปเป็นตัวประกันที่ชวา ทำให้อาณาจักรเจนละสิ้นสุดลง

อ้างอิง

https://digital.lib.ru.ac.th/m/c11970844.PDF

1. O'Reilly, Dougald. (2003). "Burnished Beauty: The Art of Stone in Early Southeast Asia (review)". Asian Perspectives. 42 (1): 163–164. doi:10.1353/asi.2003.0029. ISSN 1535-8283.
2. Goodall, Dominic (2011). "Bhattacharya, Kamaleswar (Ed.), in collaboration with Karl-Heinz Golzio, A Selection of Sanskrit Inscriptions from Cambodia". Indo-Iranian Journal. 54 (1): 49–60. doi:10.1163/001972410x519920. ISSN 0019-7246.

ก่อนหน้า		พระเจ้ามหิปติวรมัน		ถัดไป
พระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 1		พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรเจนละ (ค.ศ. 790 - ค.ศ. 802)		อาณาจักรล่มสลาย พระเจ้าชัยวรมันที่ 2