ปรอท

บทความนี้เกี่ยวกับเคมี สำหรับเครื่องมือวัดไข้ ดูที่ เทอร์มอมิเตอร์

ปรอท (อังกฤษ: mercury; ละติน: hydrargyrum) เป็นธาตุเคมีสัญลักษณ์ Hg และเลขอะตอมเท่ากับ 80 รู้จักกันทั่วไปในชื่อ ควิกซิลเวอร์ (quicksilver) และมีชื่อเดิมคือ ไฮดราเจอรัม (hydrargyrum /haɪˈdrɑːrdʒərəm/)^[1] ปรอทเป็นโลหะหนักสีเงินในบล็อก-d เป็นธาตุโลหะชนิดเดียวที่เป็นของเหลวในที่อุณหภูมิและความดันมาตรฐาน ธาตุอื่นอีกธาตุหนึ่งที่เป็นของเหลวภายใต้สภาวะเช่นนี้คือ โบรมีน แม้ว่าโลหะอย่างซีเซียม แกลเลียม และรูบิเดียมจะละลายที่อุณหภูมิสูงกว่าอุณหภูมิห้อง

ปรอท ทองคำ ← → แทลเลียม Cd ↑ Hg ↓ Cn
ทั่วไป
ชื่อ, สัญลักษณ์, เลขอะตอม	ปรอท, Hg, 80
อนุกรมเคมี	โลหะทรานซิชัน
หมู่, คาบ, บล็อก	12, 6, d
ลักษณะ	สีเงินยวง
มวลอะตอม	200.59 (2) กรัม/โมล
การจัดเรียงอิเล็กตรอน	[Xe] 4f14 5d10 6s2
อิเล็กตรอนต่อระดับพลังงาน	2, 8, 18, 32, 18, 2
คุณสมบัติทางกายภาพ
สถานะ	ของเหลว
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.)	(ของเหลว) 13.534 ก./ซม.³
จุดหลอมเหลว	234.32 K (-38.83 °C)
จุดเดือด	629.88 K(356.73 °C)
ความร้อนของการหลอมเหลว	2.29 กิโลจูล/โมล
ความร้อนของการกลายเป็นไอ	59.11 กิโลจูล/โมล
ความร้อนจำเพาะ	(25 °C) 27.983 J/(mol·K)
ความดันไอ P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k ที่ T K 315 350 393 449 523 629
คุณสมบัติของอะตอม
โครงสร้างผลึก	rhombohedral
สถานะออกซิเดชัน	2, 1 (ออกไซด์เป็นเบสปานกลาง)
อิเล็กโตรเนกาติวิตี	2.00 (พอลิงสเกล)
พลังงานไอออไนเซชัน	ระดับที่ 1: 1007.1 กิโลจูล/โมล
	ระดับที่ 2: 1810 กิโลจูล/โมล
	ระดับที่ 3: 3300 กิโลจูล/โมล
รัศมีอะตอม	150 pm
รัศมีอะตอม (คำนวณ)	171 pm
รัศมีโควาเลนต์	149 pm
รัศมีวานเดอร์วาลส์	155 pm
อื่น ๆ
การจัดเรียงทางแม่เหล็ก	diamagnetic
ความต้านทานไฟฟ้า	(25 °C) 961 nΩ·m
การนำความร้อน	(300 K) 8.30 W/(m·K)
การขยายตัวจากความร้อน	(25 °C) 60.4 µm/(m·K)
อัตราเร็วของเสียง	(ของเหลว, 20 °C) 1451.4 m/s
เลขทะเบียน CAS	7439-97-6
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของปรอท iso NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP 194Hg syn 444 y ε 0.040 194Au 195Hg syn 9.9 h ε 1.510 195Au 196Hg 0.15% Hg เสถียร โดยมี 116 นิวตรอน 197Hg syn 64.14 h ε 0.600 197Au 198Hg 9.97% Hg เสถียร โดยมี 118 นิวตรอน 199Hg 16.87% Hg เสถียร โดยมี 119 นิวตรอน 200Hg 23.1% Hg เสถียร โดยมี 120 นิวตรอน 201Hg 13.18% Hg เสถียร โดยมี 121 นิวตรอน 202Hg 29.86% Hg เสถียร โดยมี 122 นิวตรอน 203Hg syn 46.612 d β- 0.492 203Tl 204Hg 6.87% Hg เสถียร โดยมี 124 นิวตรอน
แหล่งอ้างอิง

ปรอทพบได้ทั่วโลก ส่วนใหญ่พบในรูปซินนาบาร์ (เมอร์คิวริกซัลไฟด์) เมอร์คิวริกซัลไฟด์บริสุทธิ์เป็นผงสีแดงชาด ได้จากปฏิกิริยาของปรอท (เกิดจากรีดักชันจากซินนาบาร์) กับกำมะถัน หากสัมผัส สูดดมไอ หรือทานอาหารทะเลที่ปนเปื้อนปรอทที่ละลายน้ำ (เช่น เมอร์คิวริกคลอไรด์ หรือเมธิลเมอร์คิวรี) อาจเกิดเป็นพิษได้

ปรอทมักใช้ประโยชน์ในเทอร์โมมิเตอร์ บารอมิเตอร์ มาโนมิเตอร์ สฟิกโมมาโนมิเตอร์ โฟลตวาล์ว สวิตช์ปรอท ปรอทรีเลย์ หลอดฟลูออเรสเซนต์ และอุปกรณ์อื่น ๆ แม้ว่ายังมีประเด็นเรื่องพิษที่อาจทำให้เทอร์โมมิเตอร์และสฟิกโมมาโนมิเตอร์ไม่ถูกนำมาใช้อีก แต่จะใช้แอลกอฮอล์ หรือแก้วที่เติมกาลินสแตน หรือเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ที่เป็นเทอร์มิสเตอร์ หรืออินฟราเรดแทน เช่นเดียวกัน สฟิกโมมาโนมิเตอร์ถูกแทนด้วยเกจความดันเชิงกลและเกจรับความตึงอิเล็กทรอนิกส์ ปรอทยังคงมีใช้ในงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ และสารอะมัลกัมสำหรับอุดฟันในบางท้องที่ ปรอทนำมาใช้ผลิตแสงสว่าง กล่าวคือ กระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านไอปรอทในหลอดไฟฟลูออเรสเซนต์จะสร้างแสงอัลตราไวโอเลตคลื่นสั้น ก่อให้เกิดฟอสเฟอร์ ทำให้หลอดเรืองแสง และเกิดเป็นแสงสว่างขึ้นมา

อ้างอิง

1. "hydrargyrum". Random House Webster's Unabridged Dictionary.

แหล่งข้อมูลอื่น

• EnvironmentalChemistry.com - Mercury.
• Material Safety Data Sheet - Mercury.
• Hg 80 Mercury.
• Global Mercury Assessment report 2002 เก็บถาวร 2015-02-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน by the UNEP.
• A summary of the previous report by the industry lobbying group GreenFacts.
• .