หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ (28 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 – 27 สิงหาคม พ.ศ. 2562) เป็นศิลปินแห่งชาติ นักแสดง นักร้อง นักเขียน และนักจัดรายการวิทยุโทรทัศน์ มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักจากการแนะนำและจัดระดับความอร่อยของร้านอาหาร ในชื่อ "เชลล์ชวนชิม" (สัญลักษณ์ชามลายผักกาด) ทางหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ตั้งแต่ พ.ศ. 2504 [1] โดยดัดแปลงมาจาก "มิชลินไกด์" ของผลิตภัณฑ์มิชลิน[2] เป็นโอรสคนโตในหม่อมเจ้าเฉลิมศรีสวัสดิวัตน์ สวัสดิวัตน์ กับหม่อมเจริญ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ | |
|---|---|
 | |
| สารนิเทศภูมิหลัง | |
| เกิด | 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 วังเพชรบูรณ์ จังหวัดพระนคร |
| เสียชีวิต | 27 สิงหาคม พ.ศ. 2562 (93 ปี) โรงพยาบาลเปาโล กรุงเทพมหานคร |
| บิดา | หม่อมเจ้าเฉลิมศรีสวัสดิวัตน์ สวัสดิวัตน์ |
| มารดา | หม่อมเจริญ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา |
| คู่สมรส | หม่อมหลวงประอร มาลากุล (2495–2501) (6 ปี) โรจนา สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (2505–2562) (57 ปี) |
| บุตร | หม่อมหลวงศิริเฉลิม สวัสดิวัตน์
หม่อมหลวงเพิ่มวุทธ์ สวัสดิวัตน์ หม่อมหลวงภาสันต์ สวัสดิวัตน์ |
| อาชีพ | นักชิม, นักจัดรายการวิทยุและโทรทัศน์, นักเขียนและนักร้อง |
| ปีที่แสดง | พ.ศ. 2486–2562 (76 ปี) |
| ศิลปินแห่งชาติ | พ.ศ. 2551 - สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยสากล-ขับร้อง ) |
| โทรทัศน์ทองคำ | พ.ศ. 2553 - เกียรติยศคนทีวี |
ประวัติ
หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ มีชื่อเล่นว่า คุณชายหมึก เป็นโอรสคนใหญ่ในหม่อมเจ้าเฉลิมศรีสวัสดิวัตน์ สวัสดิวัตน์ กับ หม่อมเจริญ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม เศวตะทัต) เกิดเมื่อวันเสาร์ที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 ที่วังเพชรบูรณ์ กรุงเทพมหานคร และเติบโตอยู่ภายในวังสระปทุม[3]ภายใต้พระราชูปถัมภ์ในสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า มีพี่สาวและน้องชาย คือ
- เภสัชกรหญิง หม่อมราชวงศ์สนองศรี สวัสดิวัตน์
- หม่อมราชวงศ์เพิ่มศรี สวัสดิวัตน์
เริ่มเข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนราชินี พ.ศ. 2481 และโรงเรียนเทพศิรินทร์ พ.ศ. 2485 มีเลขประจำตัวนักเรียน ท.ศ.5444 จนจบชั้นมัธยมในปีต่อมา แล้วศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง พร้อมกับเริ่มเข้าวงการบันเทิง เป็นนักแสดงและร้องเพลงหารายได้ และช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้เดินทางไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ
งานบันเทิง
นักร้อง
หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ ได้รับสายเลือดศิลปินการขับร้องเพลงไทยเดิมจากหม่อมมารดา และ คุณตา หลวงกล่อมโกศลศัพท์ (จอน สุนทรเกศ) ซึ่งเป็นน้าของหม่อมมารดา พรสวรรค์จากสายเลือดนี้เองทำให้คุณชายได้มีโอกาสเข้าร่วมเป็นนักร้องวงดนตรีสุนทราภรณ์รุ่นแรก แต่ในช่วงนั้นไม่ได้มีโอกาสบันทึกเสียงเพราะเป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่สองจนเมื่อสงครามสงบจึงกลับไปเรียนต่อเมื่อสำเร็จการศึกษาจึงกลับมาร้องเพลงและออกแผ่นเสียง โด่งดังอย่างต่อเนื่องยาวนาน มีเพลงโด่งดังระดับตำนานมากมาย เช่น ยามรัก หวงรัก สีชัง ตราบสิ้นลม แล้งในอก วนาสวาท(คู่รวงทอง ทองลั่นธม) รัก(คู่พิทยา บุณยรัตพันธุ์)
หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ เป็นผู้ที่มีความสามารถเฉพาะตัวที่สูงยิ่งทั้งด้านการขับร้องเพลง ศิลปะการแสดง การพูด และการเขียนบทความ โดยเฉพาะการขับร้องเพลงไทยสากล มีเทคนิคการร้องเพลงที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเองจนได้รับคัดเลือกเป็น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยสากล-ขับร้อง) พ.ศ. 2551
นักแสดง
ร่วมงานกับโทรทัศน์ช่อง 4 บางขุนพรหม ด้านละครและขับเสภา/ร้องเพลงไทย เคยรับบทเด่น เป็น "ตั๋งโต๊ะ" ในงิ้วไทย "สามก๊ก" บทพระนิพนธ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ซึ่งมี อารีย์ นักดนตรี และเทิ่ง สติเฟื่อง ร่วมแสดง พ.ศ. 2499[4] รวมถึงแสดงนำใน "สุริยานีไม่ยอมแต่งงาน" ซึ่งเป็นละครโทรทัศน์เรื่องแรกของไทย พ.ศ. 2499 ในปีเดียวกันด้วย
ด้านภาพยนตร์เคยร่วมแสดงภาพยนตร์ไทย เรื่อง "วนาลี" พ.ศ. 2502 และ "นางแมวผี" พ.ศ. 2503 [5] อีกทั้งยังมีเพลงร้องประกอบภาพยนตร์ไว้มากมาย และในช่วงหลังคุณชายถนัดศรีมักได้รับเชิญให้เป็นนักแสดงกิตติศักดิ์ในละครการกุศลเรื่องต่าง ๆ อาทิ
- นักแสดงรับเชิญ ร่วมกับ คุณหญิงจินตนา ยศสุนทร, อิงอร ฯลฯ ในรายการ "สัมนานักสืบ" ดำเนินรายการโดย พ.อ.ถาวร ช่วยประสิทธิ์ (ยศขณะนั้น) ทางทีวีกองทัพบก ช่อง 7 ขาวดำ (ททบ.ช่อง 5 ปัจจุบัน) พ.ศ. 2508
- ปรากฏตัวพิเศษฉากเพลง "ยามรัก" ในภาพยนตร์ไทยซาวด์ออนฟิล์ม เรื่อง "กลัวเมีย" ของ ศรีกรุงภาพยนตร์ (ภาพยนตร์เสียงศรีกรุง) พ.ศ. 2514 กำกับการแสดงโดยขุนวิจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธุ์) นำแสดงโดยสมบัติ เมทะนี และอรัญญา นามวงศ์
งานด้านสื่อสารมวลชน
ช่วงหลังสงครามได้ไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษได้เป็นนักจัดรายการวิทยุ บีบีซี ภาคภาษาไทย เมื่อกลับประเทศไทยได้เป็นผู้จัดและดำเนินรายการวิทยุและโทรทัศน์มากมาย เช่น
- "ครอบจักรวาล" รายการสารคดีปกิณกะ ว่าด้วยการท่องเที่ยวและแนะนำอาหาร ทั้งในและต่างประเทศ ออกอากาศทางสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก
- "การบินไทยไขจักรวาล" (พ.ศ. 2521-พ.ศ. 2546)
- รายการตอบปัญหาสำหรับนักเรียนมัธยมศึกษา โดมีการบินไทยเป็นผู้สนับสนุน
- " พ่อบ้านเข้าครัว" ช่วงทศวรรษ 2520-2530
นอกจากนี้หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ ยังเขียนบทความประจำคอลัมน์ "ถนัดศรีชวนชิม" ให้กับหนังสือพิมพ์มติชนรายสัปดาห์ และหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ รวมถึงผลิตและจัดรายการโทรทัศน์ "พ่อลูกเข้าครัว" ร่วมกับบุตรชาย หม่อมหลวงศิริเฉลิม สวัสดิวัตน์ (คุณหมึกแดง) เมื่อพ.ศ. 2551
งานนักชิม และการทำอาหาร
เป็นเจ้าของคอลัมน์ "เชลล์ชวนชิม" อันโด่งดังทั่วประเทศ และบุกเบิกรายการทำอาหารในประเทศไทย เช่น "พ่อบ้านเข้าครัว" , " พ่อลูกเข้าครัว"
โดย ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ ได้รับการถ่ายทอดความเชี่ยวชาญในการทำอาหารมาจากหม่อมมารดา หม่อมเจริญ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา ผู้เคยปรุงพระกระยาหารถวายสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และจากหม่อมย่า หม่อมลมุล สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา ผู้กำกับห้องเครื่องหวานวังสระปทุมในสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
งานประวัติศาสตร์ สังคม และศิลปวัฒนธรรมของไทย
เป็นผู้เชี่ยวชาญ รอบรู้ ในงานประวัติศาสตร์ สังคม และศิลปวัฒนธรรมของไทย ที่ถ่ายทอดความรู้ผ่านรายการวิทยุ และโทรทัศน์ "ครอบจักรวาล" มาอย่างยาวนาน และคุณชายยังมีความสามารถในทางจิตรกรรม โดยได้รับเชิญเป็น อาจารย์พิเศษ คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
งานการเมือง
หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ เคยได้รับการแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516[6] ของรัฐบาล นายสัญญา ธรรมศักดิ์
รางวัลที่ได้รับ
- รางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน นักร้องชายรองชนะเลิศ ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2506 จากเพลงสีชัง
- รางวัลเมขลา พ.ศ. 2524-2525 (สาขาผู้ดำเนินรายการดีเด่น จากรายการ การบินไทยไขจักรวาล,ผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวิทยุและโทรทัศน์)
- รางวัลเกียรติคุณสังข์เงิน สาขาวิทยุโทรทัศน์ พ.ศ. 2526
- รางวัลเทพทอง ในฐานะบุคคลดีเด่นด้านวิทยุและโทรทัศน์ พ.ศ. 2538
- รางวัลโทรทัศน์ทองคำ สาขารายการโทรทัศน์ดีเด่น พ.ศ. 2539
- รางวัลผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่น พ.ศ. 2550
- ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยสากล-ขับร้อง) พ.ศ. 2551
- รางวัลนราธิป "นักเขียนอาวุโส" พ.ศ. 2551
- รางวัลเกียรติยศคนทีวี ในงานประกาศผลรางวัลโทรทัศน์ทองคำ ครั้งที่ 25 ประจำปี พ.ศ. 2551
- ปริญญาวารสารศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- ปริญญานิเทศศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขานิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิต
ชีวิตครอบครัว
สมรสครั้งที่ 1 (2495 - 2501) กับหม่อมหลวงประอร มาลากุล มีบุตร 2 คน คือ
- หม่อมหลวงศิริเฉลิม สวัสดิวัตน์ (คุณหมึกแดง)
- พลตรี หม่อมหลวงเพิ่มวุทธ์ สวัสดิวัตน์ (คุณจิ๋ว) มีบุตรธิดา 4 คนคือ
- จรสพรรณ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
- กรรณ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
- กุณฑลทิพย์ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
- จิรวุฒิ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
สมรสครั้งที่ 2 (2505 - 2562) กับนางโรจนา สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม สวนรัตน์) มีบุตร 1 คน คือ
- หม่อมหลวงภาสันต์ สวัสดิวัตน์ (คุณอิงค์, ปิ่นโตเถาเล็ก)[7] มีธิดา 2 คน
- อรดา สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
- ภิรดา สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
ถึงแก่กรรม
หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ ได้ถึงแก่กรรมด้วยโรคมะเร็งท่อนํ้าดีระยะสุดท้าย ที่โรงพยาบาลเปาโล แขวง สามเสนใน เขต พญาไท กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2562 เวลา 11.35 น. สิริอายุ 93 ปี[8] สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า ฯ เสด็จพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2562 ณ เมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร แขวงวัดเทพศิรินทร์ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2517 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)[9] - พ.ศ. 2552 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)[10]
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
ลำดับสาแหรก
| พงศาวลีของหม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
