ประเทศเกาหลีใต้
ประเทศในทวีปเอเชีย / From Wikipedia, the free encyclopedia
สาธารณรัฐเกาหลี
| |
---|---|
ดินแดนที่ควบคุมโดยเกาหลีใต้เป็นสีเขียวเข้ม ดินแดนที่อ้างสิทธิแต่ไม่ได้ควบคุมเป็นสีเขียวอ่อน | |
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | กรุงโซล 37°33′N 126°58′E |
ภาษาราชการ | เกาหลี ภาษามือเกาหลี[2] |
กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2019)[3] |
|
ศาสนา |
|
เดมะนิม |
|
การปกครอง | รัฐเดี่ยว ระบบประธานาธิบดี สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ |
ยุน ซ็อก-ย็อล | |
ฮัน ด็อก-ซู | |
• ประธานสมัชชาแห่งชาติ | พัก บย็อง-ซุก |
• ผู้พิพากษาสูงสุด | คิม มย็อง-ซู |
• ประธานศาลรัฐธรรมนูญ | ยู นัม-ซอก |
สภานิติบัญญัติ | สมัชชาแห่งชาติ |
ก่อตั้ง | |
ประมาณศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสต์ศักราช | |
• ประกาศอิสรภาพ | 1 มีนาคม ค.ศ. 1919 |
• รัฐบาลเฉพาะกาล | 11 เมษายน ค.ศ. 1919 |
15 สิงหาคม ค.ศ. 1945 | |
8 กันยายน ค.ศ. 1945 | |
15 สิงหาคม ค.ศ. 1948 | |
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน | 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1988 |
17 กันยายน ค.ศ. 1991 | |
พื้นที่ | |
• รวม | 100,363 ตารางกิโลเมตร (38,750 ตารางไมล์) (อันดับที่ 107) |
0.3 (301 ตารางกิโลเมตร) | |
ประชากร | |
• ค.ศ. 2023 ประมาณ | 51,966,948 [6] (อันดับที่ 28) |
507 ต่อตารางกิโลเมตร (1,313.1 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 13) | |
จีดีพี (อำนาจซื้อ) | ค.ศ. 2023 (ประมาณ) |
• รวม | 2.924 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 14) |
• ต่อหัว | 56,706 ดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 28) |
จีดีพี (ราคาตลาด) | ค.ศ. 2023 (ประมาณ) |
• รวม | 1.721 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 12) |
• ต่อหัว | 33,393 ดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 33) |
จีนี (ค.ศ. 2018) | 34.5[8] ปานกลาง |
เอชดีไอ (ค.ศ. 2021) | 0.925[9] สูงมาก · อันดับที่ 19 |
สกุลเงิน | วอน (₩) (KRW) |
เขตเวลา | UTC+9 (เวลามาตรฐานเกาหลี) |
รูปแบบวันที่ |
|
ไฟบ้าน | 220 โวลต์–60 เฮิร์ซ |
ขับรถด้าน | ขวา |
รหัสโทรศัพท์ | +82 |
รหัส ISO 3166 | KR |
โดเมนบนสุด |
|
เกาหลีใต้ | |||||||
ชื่อเกาหลีเหนือ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
โชซ็อนกึล | |||||||
ฮันจา | |||||||
| |||||||
ชื่อเกาหลีใต้ | |||||||
ฮันกึล | |||||||
ฮันจา | |||||||
| |||||||
เกาหลี | |||||||
ชื่อเกาหลีเหนือ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
โชซ็อนกึล | |||||||
ฮันจา | |||||||
| |||||||
ชื่อเกาหลีใต้ | |||||||
ฮันกึล | |||||||
ฮันจา | |||||||
| |||||||
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
เกาหลีใต้ (อังกฤษ: South Korea; เกาหลี: 한국; ฮันจา: 韓國) ในภาษาเกาหลีอ่านชื่อประเทศว่า ฮันกุก มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐเกาหลี (อังกฤษ: Republic of Korea; เกาหลี: 대한민국; ฮันจา: 大韓民國) บางครั้งจะใช้ชื่อว่า นัมฮัน (남한) ที่หมายถึง เกาหลีทางใต้ ส่วนชาวเกาหลีเหนือจะเรียกเกาหลีใต้ว่า นัมโชซ็อน (남조선) ที่หมายถึง โชซ็อนใต้ เป็นประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออก มีพื้นที่ครอบคลุมครึ่งส่วนใต้ของคาบสมุทรเกาหลี พรมแดนทางเหนือติดกับประเทศเกาหลีเหนือซึ่งถูกคั่นด้วยเขตปลอดทหารเกาหลี ทางตะวันตกล้อมรอบด้วยทะเลเหลือง และมีประเทศญี่ปุ่นตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้โดยมีทะเลญี่ปุ่นและช่องแคบเกาหลีกั้นไว้[10] รัฐบาลเกาหลีใต้ยังอ้างสิทธิอันชอบธรรมในการครอบครองดินแดนบริเวณคาบสมุทรและหมู่เกาะใกล้เคียงทั้งหมด เกาหลีใต้มีประชากรประมาณ 52 ล้านคน[11] กว่าครึ่งหนึ่งอาศัยอยู่ในเขตเมืองหลวงและปริมณฑลซึ่งถือเป็นเขตมหานครมี่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 4 ของโลก เกาหลีใต้มีเมืองหลวงคือกรุงโซล และเมืองสำคัญอื่น ๆ ได้แก่ อินช็อน, ปูซาน และแทกู
คาบสมุทรเกาหลีมีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่าหนึ่งล้านปี โดยเริ่มมีผู้คนอาศัยอยู่ตั้งแต่ช่วงยุคหินเก่าตอนต้น ซึ่งพบหลักฐานในบันทึกของจีนเมื่อต้นศตวรรษที่ 7 ภายหลังจากการรวมสามราชอาณาจักรเกาหลีในปลายศตวรรษที่ 7 เกาหลีถูกปกครองโดยราชวงศ์โครยอ (ค.ศ. 918–1392) และราชวงศ์โชซ็อน (ค.ศ. 1392–1897) จักรวรรดิเกาหลีถูกผนวกเข้ากับจักรวรรดิญี่ปุ่นใน ค.ศ. 1910[12] และการปกครองของญี่ปุ่นได้สิ้นสุดลงหลังความพ่ายแพ้ของฝ่ายอักษะในสงครามโลกครั้งที่สอง ต่อมา ประเทศเกาหลีได้ถูกแบ่งออกเป็นสองส่วนได้แก่ บริเวณตอนเหนือซึ่งถูกครอบครองโดยสหภาพโซเวียตและทางใต้ที่ครอบครองโดยสหรัฐอเมริกา และภายหลังจากความล้มเหลวในการเจรจาเพื่อรวมประเทศ ดินแดนทางใต้ได้กลายเป็นสาธารณรัฐเกาหลีในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1948[13][14] ในขณะที่ดินแดนทางเหนือได้กลายเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี (เกาหลีเหนือ)
ใน ค.ศ. 1950[15] การรุกรานของเกาหลีเหนือก่อให้เกิดสงครามเกาหลี[16] นำไปสู่การแทรกแซงของสหประชาชาติที่นำโดยสหรัฐซึ่งสนับสนุนเกาหลีใต้[17] ในขณะที่เกาหลีเหนือได้รับการสนับสนุนจากจีนและสหภาพโซเวียต[18] ก่อนจะมีการการลงนามสงบศึกใน ค.ศ. 1953 ในระหว่างสงครามมีประชาชนเสียชีวิตกว่าสามล้านราย และเศรษฐกิจตกต่ำอย่างหนัก สาธารณรัฐที่หนึ่งซึ่งปกครองโดยอี ซึง-มันถูกก่อตั้งขึ้นจากการถ่ายโอนอำนาจจากกองทัพสหรัฐ และถูกโค่นล้มจากการปฏิวัติเดือนเมษายนใน ค.ศ. 1960 ตามมาด้วยการก่อตั้งสาธารณรัฐที่สองแต่ไม่สามารถอยู่ได้นานเนื่องจากกระแสต่อต้าน ก่อให้เกิดรัฐประหาร 16 พฤษภาคมโดยไม่เสียเลือดเนื้อโดยพัก จ็อง-ฮี และเป็นจุดเริ่มต้นของสาธารณรัฐที่สาม ในช่วงเวลานั้น เศรษฐกิจได้รับการฟื้นฟู และพัฒนาอย่างก้าวกระโดดจนกลายเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "ปาฏิหาริย์แห่งแม่น้ำฮัน" โดยเกาหลีใต้มีผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศเฉลี่ยเติบโตเร็วที่สุดในโลก และแม้จะขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติ แต่เกาหลีใต้ก็พัฒนาอุตสาหกรรมอย่างต่อเนื่องจนก้าวขึ้นมาเป็นหนึ่งในสี่เสือแห่งเอเชีย โดยมีจุดเด่นในด้านการค้าระหว่างประเทศ สาธารณรัฐที่สี่ภายใต้เผด็จการถูกก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1972 และเป็นยุคเรืองอำนาจของพัก จ็อง-ฮี การปราบปรามผู้เห็นต่างทางการเมือง และการละเมิดสิทธิมนุษยชนทวีความรุนแรงขึ้น แม้ว่าพักจะถูกลอบสังหารใน ค.ศ. 1979 แต่ระบอบเผด็จการยังดำเนินต่อไปภายใต้สาธารณรัฐที่ห้าโดยช็อน ดู-ฮวัน การต่อต้านเผด็จการรุนแรงยิ่งขึ้น นำสู่เหตุการณ์นองเลือดครั้งสำคัญในชื่อการก่อการกำเริบควังจู การต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยใน ค.ศ. 1987 ทำให้ระบอบเผด็จการยุติลง และนำสู่การก่อตั้งสาธารณรัฐที่หกมาถึงปัจจุบัน เกาหลีใต้กลายเป็นหนึ่งในประเทศประชาธิปไตยที่ก้าวหน้าที่สุดในทวีปเอเชีย[19] และเป็นประเทศที่ให้เสรีภาพสื่อในระดับสูง[20][21]
เกาหลีใต้เป็นรัฐเดี่ยวปกครองด้วยระบบประธานาธิบดีและระบบสภาเดียว ถือเป็นประเทศพัฒนาแล้ว และเป็นประเทศอำนาจนำภูมิภาค มีขนาดเศรษฐกิจที่ใหญ่เป็นอันดับ 13 ของโลกตามผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ และเป็นอันดับ 14 ตามอำนาจซื้อ เกาหลีใต้ยังมีการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตที่เร็วที่สุดชาติหนึ่งของโลก[22][23][24] รวมทั้งมีโครงข่ายระบบขนส่งมวลชนที่มีคุณภาพสูงจากการมีรถไฟความเร็วสูงระดับโลก และยังเป็นผู้นำเข้าและส่งออกรายใหญ่อันดับ 9 ของโลก เกาหลีใต้ยังมีแรงงานทักษะสูง รวมทั้งเป็นหนึ่งในประเทศที่ประชากรมีการศึกษาสูงที่สุดในโลก[25] และยังมีความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เกาหลีใต้ยังมีขนาดกองทัพที่ใหญ่และแข็งแกร่งเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก[26] นับตั้งแต่ศตวรรษที่ 21 เกาหลีใต้มีชื่อเสียงในด้านวัฒนธรรมป๊อปที่มีอิทธิพลไปทั่วโลก โดยเฉพาะในด้านดนตรี (เคป็อป) ละครโทรทัศน์ และภาพยนตร์ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่ากระแสเกาหลี[27][28][29] เกาหลีใต้เป็นสมาชิกขององค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ, กลุ่ม 20, กรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจอินโด-แปซิฟิก และปารีสคลับ ปัจจุบันเกาหลีใต้กำลังเผชิญปัญหาสังคมผู้สูงอายุ และเป็นหนึ่งในชาติที่มีอัตราการเจริญพันธุ์ต่ำที่สุดในโลก[30][31][32]