จังหวัดพังงา
จังหวัดในภาคใต้ในประเทศไทย จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พังงา เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคใต้ฝั่งตะวันตกของประเทศไทย
 | บทความนี้ต้องการข้อความอธิบายความสำคัญที่กระชับ และสรุปเนื้อหาไว้ย่อหน้าแรกของบทความ |
จังหวัดพังงา | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Changwat Phang Nga |
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: อ่าวพังงา หมู่เกาะสุรินทร์ หมู่เกาะสิมิลัน เกาะปันหยี อุทยานแห่งชาติเขาหลัก-ลำรู่ | |
| คำขวัญ: แร่หมื่นล้าน บ้านกลางน้ำ ถ้ำงามตา ภูผาแปลก แมกไม้จำปูน บริบูรณ์ด้วยทรัพยากร | |
 แผนที่ประเทศไทย จังหวัดพังงาเน้นสีแดง | |
| ประเทศ |  ไทย |
| การปกครอง | |
| • ผู้ว่าราชการ | สุพจน์ รอดเรือง ณ หนองคาย[1] (ตั้งแต่ พ.ศ. 2566) |
| พื้นที่[2] | |
| • ทั้งหมด | 4,170.895 ตร.กม. (1,610.392 ตร.ไมล์) |
| อันดับพื้นที่ | อันดับที่ 53 |
| ประชากร (พ.ศ. 2566)[3] | |
| • ทั้งหมด | 267,057 คน |
| • อันดับ | อันดับที่ 71 |
| • ความหนาแน่น | 64.02 คน/ตร.กม. (165.8 คน/ตร.ไมล์) |
| • อันดับความหนาแน่น | อันดับที่ 68 |
| รหัส ISO 3166 | TH-82 |
| สัญลักษณ์ประจำจังหวัด | |
| • ต้นไม้ | เทพทาโร |
| • ดอกไม้ | จำปูน |
| • สัตว์น้ำ | เต่าตนุ |
| ศาลากลางจังหวัด | |
| • ที่ตั้ง | ถนนพังงา-ทับปุด ตำบลถ้ำน้ำผุด อำเภอเมืองพังงา จังหวัดพังงา 82000 |
| • โทรศัพท์ | 0 7641 2134 |
| • โทรสาร | 0 7641 2140 |
| เว็บไซต์ | www.phangnga.go.th |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
.jpg)
.jpg)
เดิมจังหวัดพังงาเรียกว่า เมืองภูงา ซึ่งเป็นชื่อของ เขางา เขาพังงา เขากราภูงา หรือ เขาพังกา (ภาษามลายูแปลว่า ป่าน้ำภูงา) โดยเมืองภูงานั้นขึ้นอยู่กับเมืองนครศรีธรรมราชในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย การตั้งชื่อว่า เมืองภูงา อาจสอดคล้องกับเมืองภูเก็ต เหตุที่ชื่อเปลี่ยนจากภูงาเป็นพังงา สันนิษฐานว่า เนื่องจากเมืองภูงามีต่างชาติเข้ามาติดต่อซื้อแร่ดีบุกจำนวนมาก จึงเขียนชื่อเมืองว่า Phunga หรือ Punga อ่านว่า ภูงา พังงา หรือ พังกา ต่อมาจึงออกเสียงเพี้ยนมาเป็น "พังงา"[4]
จังหวัดพังงาเคยเป็นที่อาศัยของมนุษย์โบราณก่อนประวัติศาสตร์ หลักฐานทางโบราณคดีที่พบ เช่น เศษเครื่องปั้นดินเผา กำไลหิน และเปลือกหอยบริเวณถ้ำในวัดสุวรรณคูหา อำเภอตะกั่วทุ่ง และภาพเขียนสีที่ผนังเขาเขียน อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา[4]
ในขณะที่มีการตั้งเมืองถลางที่พังงา พ.ศ. 2365 เจมส์ โลว์ หัวหน้าคณะทูตของผู้ว่าเกาะปีนัง ผู้รับหน้าที่เจรจาปัญหากับเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อย ณ นคร) ได้บันทึก ไว้ใน จดหมายเหตุเจมส์ โลว์ ว่า "เมืองนี้มีผู้คนอยู่ไม่เกิน 100 หลังคาเรือน ประชากรส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในกระท่อมซึ่งปลูกติดต่อกันประมาณ 30 หลังคาเรือน เป็นชาวจีนที่เข้ามาตั้งรกราก บ้านเรือนกว้างใหญ่สะดวกสบายและสร้างอย่างเป็นระเบียบ"[5]
เมื่อภัยคุกคามจากพม่าลดลงและพม่าสูญเสียมณฑลอารกันและตะนาวศรีให้อังกฤษ รัฐบาลจึงได้ย้ายผู้คนจากพังงาไปตั้งเมืองถลางขึ้นใหม่เมื่อ พ.ศ. 2367 จากนั้นมีการเปลี่ยนแปลงส่วนภูมิภาคทางหัวเมืองชายฝั่งตะวันตกตอนบน ยกเมืองพังงาขึ้นเป็นเมืองโทขึ้นตรงต่อกรุงเทพ และโปรดเกล้าฯ ให้เมืองถลาง ตะกั่วทุ่งและตะกั่วป่าขึ้นตรงต่อเมืองพังงา
เมืองพังงาเริ่มขยายตัวและเจริญตามลำดับตั้งแต่ พ.ศ. 2383 โดยการสนับสนุนจากรัฐบาล ต่อมา พ.ศ. 2437 มีการปฏิรูปการปกครองมณฑลภูเก็ต พระยาบริรักษ์ภูธร (ขำ ณ นคร) เจ้าเมืองพังงาถึงแก่อสัญกรรม จึงมีการแบ่งพื้นที่ท้องที่การปกครองในเมืองพังงาออกเป็นอำเภอและตำบลต่าง ๆ การแบ่งพื้นที่นี้ได้โอนเมืองตะกั่วทุ่งมาเป็นอำเภอหนึ่งของเมืองพังงา และแบ่งเมืองพังงาออกเป็น 4 อำเภอ 24 ตำบล จน พ.ศ. 2459 ได้เปลี่ยนชื่อเมืองพังงาเป็น "จังหวัดพังงา" ครั้นเมื่อเกิดภาวะเศรษฐกิจตกต่ำในสมัยรัชกาลที่ 7 ได้ยุบจังหวัดตะกั่วป่าลดฐานะเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดพังงา เมื่อ พ.ศ. 2473[4]
จังหวัดพังงามีเนื้อที่ประมาณ 4,171 ตารางกิโลเมตร และมีพื้นที่ที่เป็นป่าชายเลนและป่าดงดิบคิดเป็นร้อยละ 57 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยมีพื้นที่ติดต่อเรียงตามเข็มนาฬิกาดังนี้
- ทิศเหนือ ติดกับจังหวัดระนอง
- ทิศตะวันออก ติดกับจังหวัดสุราษฎร์ธานีและจังหวัดกระบี่
- ทิศใต้ ติดกับจังหวัดภูเก็ตและทะเลอันดามัน
- ทิศตะวันตก ติดกับมหาสมุทรอินเดีย
และมีเกาะต่าง ๆ อยู่ในทะเลอันดามันมากถึง 155 เกาะ นับเป็นจังหวัดที่มีจำนวนเกาะมากที่สุดในประเทศไทย[6]
- ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกจำปูน (Anaxagorea javanica)
- ต้นไม้ประจำจังหวัด: เทพทาโร (Cinnamomum porrectum)
- คำขวัญประจำจังหวัด: แร่หมื่นล้าน บ้านกลางน้ำ ถ้ำงามตา ภูผาแปลก แมกไม้จำปูน บริบูรณ์ด้วยทรัพยากร
การปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 48 ตำบล 314 หมู่บ้าน
|
|
เทศบาลเมือง
| ที่ | รายนาม/รายพระนาม | ตั้งแต่ | ถึง | |
| 1 | หลวงศิริสมบัติ (เชย) | 2441 | 2446 | |
| 2 | พระพินิจราชการ (ปิ๋ว บุนนาค) | 2446 | 2450 | |
| 3 | พระยาบริรักษ์ภูธร (พลอย ณ นคร) | 7 ส.ค. 2450 | 11 ธ.ค 2455 | |
| 4 | หลวงชินเขตรบรรหาร (สวาสดิ์ ณ นคร) | 2455 | 13 ม.ค. 2456 | |
| 5 | พระยาพิพิธภักดี (เพิ่ม เดชะคุปต์) | 13 ม.ค. 2456 | 6 ส.ค. 2459 | |
| 6 | หม่อมเจ้าถูกถวิล ศุขสวัสดิ | 6 ส.ค. 2459 | 28 มี.ค. 2462 | |
| 7 | พระยาศิริธรรมบริรักษ์ (ทับ มหาเปารยะ) | 28 มี.ค. 2462 | 2 ก.พ. 2468 | |
| 8 | พระอาคมคุติกร (สุดใจ ชลายนคุปต์) | 18 เม.ย. 2469 | 18 พ.ค. 2472 | |
| 9 | พระยาบริรักษ์ภูธร (เพิ่ม กนิษฐายน) | 18 พ.ค. 2472 | 7 มี.ค. 2476 | |
| 10 | พระภูมิพิชัย (ม.ร.ว.บุง ลดาวัลย์) | 3 มี.ค. 2476 | 1 ม.ค. 2480 | |
| 11 | หลวงนรกิจกำจร (ชื้น วรคามิน) | 15 ม.ค. 2480 | ธ.ค. 2481 | |
| 12 | หลวงรักษ์นราทร (โชค ชมธวัช) | 11 ก.พ. 2482 | 21 เม.ย. 2484 | |
| 13 | นายพืชน์ เดชะคุปต์ | 2 พ.ค. 2484 | 7 เม.ย. 2485 | |
| 14 | หลวงสฤษดิ์สารารักษ์ (เปรม สฤษดิ์สารารักษ์) | 29 เม.ย. 2485 | 11 ก.ย. 2487 | |
| 15 | ขุนเสถียรประศาสน์ (เยื้อน ณ ตะกั่วทุ่ง) | 11 ก.ย. 2487 | 1 มี.ค. 2490 | |
| 16 | นายจรูญ ณ สงขลา | 5 พ.ค. 2490 | 13 ธ.ค. 2490 | |
| 17 | นายถนอม วิบูลมงคล | 29 ธ.ค. 2490 | 1 ธ.ค. 2491 | |
| 18 | ขุนปัญจพรรคพิบูล (พิบูล ปัญจพรรค) | 20 ธ.ค. 2491 | 1 มี.ค. 2493 | |
| 19 | นายเชวง ไชยสุต | 1 มี.ค. 2493 | 3 เม.ย. 2496 | |
| 20 | นายพุก ฤกษ์เกษม | 3 เม.ย. 2496 | 12 พ.ย. 2497 | |
| 21 | ขุนบุรราษฎร์นราภัย (สอาด สูตะบุตร) | 12 พ.ย. 2497 | 6 ม.ค. 2499 | |
| 22 | นายเฉลิม ยูปานนท์ | 6 ม.ค. 2499 | 23 พ.ค. 2500 | |
| 23 | นายฉลอง รมิตานนท์ | 23 พ.ค. 2500 | 23 ก.ย. 2501 | |
| 24 | นายชู สุคนธมัต | 23 ก.ย. 2501 | 18 พ.ย. 2506 | |
| 25 | นายพร บุณยประสพ | 4 ธ.ค. 2506 | 4 มี.ค. 2509 | |
| 26 | นายสุนัย ราชภัณฑารักษ์ | 16 มี.ค. 2509 | 23 พ.ค. 2512 | |
| 27 | นายมนตรี จันทรปรรณิก | 1 มิ.ย. 2512 | 1 ก.ค. 2514 | |
| 28 | นายมนัส เจริญประสิทธิ์ | 1 ก.ค. 2514 | 30 ก.ย. 2516 | |
| 29 | นายอนันต์ สงวนนาม | 1 ต.ค. 2516 | 30 ก.ย. 2517 | |
| 30 | นายธวัช มกรพงศ์ | 1 ต.ค. 2517 | 30 ก.ย. 2518 | |
| 31 | นายเชาน์วัศ สุดลาภา | 1 ต.ค. 2518 | 23 ก.ค. 2520 | |
| 32 | นายธานี โรจนาลักษณ์ | 6 ส.ค. 2520 | 6 ต.ค. 2521 | |
| 33 | นายสืบ รอดประเสริฐ | 8 ต.ค. 2521 | 8 ต.ค. 2525 | |
| 34 | นายพร อุดมพงษ์ | 8 ต.ค. 2525 | 30 ก.ย. 2528 | |
| 35 | ร้อยเอก ยงยุทธ บุญยวัฒน์ | 1 ต.ค. 2528 | 30 ก.ย. 2532 | |
| 36 | ร้อยตรี ณรงค์ แสงสุริยงค์ | 1 ต.ค. 2532 | 30 ก.ย. 2533 | |
| 37 | นายอนันต์ แจ้งกลีบ | 1 ต.ค. 2533 | 30 ก.ย. 2534 | |
| 38 | ร้อยเอก เอก กาญจนาคพันธุ์ | 1 ต.ค. 2534 | 30 ก.ย. 2536 | |
| 39 | นายปรีชา รักษ์คิด | 5 ต.ค. 2536 | 30 ก.ย. 2539 | |
| 40 | นายดิเรก อุทัยผล | 1 ต.ค. 2539 | 30 ก.ย. 2541 | |
| 41 | นายดุสิต จันทรบุตร | 12 ม.ค. 2541 | 1 ก.ค. 2541 | |
| 42 | นายอารยะ วิวัฒน์วานิช | 1 ต.ค. 2541 | 30 ก.ย. 2542 | |
| 43 | นายอำนวย รองเงิน | 1 ต.ค. 2542 | 30 ก.ย. 2544 | |
| 44 | นายวรสิทธิ์ โรจนพานิช | 1 ต.ค. 2544 | 15 ก.ค. 2546 | |
| 45 | นายสมัชชา โพธิ์ถาวร | 16 ก.ค. 2546 | 30 ก.ย. 2547 | |
| 46 | นายอนุวัฒน์ เมธีวิบูลวุฒิ | 1 ต.ค. 2547 | 30 ก.ย. 2548 | |
| 47 | นายวินัย บัวประดิษฐ์ | 1 ต.ค. 2548 | 30 ก.ย. 2550 | |
| 48 | นายวิชัย ไพรสงบ | 1 ต.ค. 2550 | 19 ต.ค. 2551 | |
| 49 | นายเยี่ยมสุริยา พาลุสุข | 20 ต.ค. 2551 | 30 ก.ย. 2553 | |
| 50 | นายธำรงค์ เจริญกุล | 1 ต.ค. 2553 | 6 ก.ค. 2557 | |
| 51 | นายประยูร รัตนเสนีย์ | 17 พ.ย. 2557 | 30 ก.ย. 2558 | |
| 52 | นายภัคพงศ์ ทวิพัฒน์ | 2 ต.ค. 2558 | 30 ก.ย. 2560 | |
| 53 | นายสิทธิชัย ศักดา | 1 ต.ค. 2560 | 30 ก.ย. 2561 | |
| 54 | นายศิริพัฒ พัฒกุล | 1 ต.ค. 2561 | 30 ก.ย. 2562 | |
| 55 | นายจำเริญ ทิพญพงศ์ธาดา | 1 ต.ค. 2562 | 30 ก.ย. 2565 | |
| 56 | นายเอกรัฐ หลีเส็น | 1 ต.ค. 2565 | 30 ก.ย. 2566 | |
| 57 | นายสุพจน์ รอดเรือง ณ หนองคาย | 1 ต.ค. 2566 | ปัจจุบัน | |
- อุดมศึกษา
- วิทยาลัยชุมชนพังงา
- มหาวิทยาลัยรามคำแหง สาขาวิทยบริการเฉลิมพระเกียรติจังหวัดพังงา
- การศึกษาพิเศษ
- ศูนย์การศึกษาพิเศษประจำจังหวัดพังงา
- โรงเรียน
ระยะทางจากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ
- อำเภอตะกั่วทุ่ง 15 กิโลเมตร
- อำเภอทับปุด 28 กิโลเมตร
- อำเภอกะปง 40 กิโลเมตร
- อำเภอท้ายเหมือง 55 กิโลเมตร
- อำเภอตะกั่วป่า 66 กิโลเมตร
- อำเภอเกาะยาว 102 กิโลเมตร
- อำเภอคุระบุรี 112 กิโลเมตร
อุทยานแห่งชาติศรีพังงา
อุทยานแห่งชาติศรีพังงา อยู่ในเขตอำเภอคุระบุรีและอำเภอตะกั่วป่า ครอบคลุมพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติเทือกเขานมสาว เนื้อที่ 153,800 ไร่ เป็นประเภทป่าดิบชื้น พรรณไม้ที่สำคัญ เช่น ไม้ยาง ตะเคียนทอง ปาล์ม กระพ้อหนู ยังสามารถพบสัตว์ป่าหลายชนิด เช่น สมเสร็จ เลียงผา เก้ง นกเงือก ประกาศเป็นอุทยานเมื่อ 16 เมษายน พ.ศ. 2531 ได้รับการจัดตั้งเป็นอุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ
น้ำตกตำหนัง เป็นน้ำตกที่ตกจากหน้าผา สูง 63 เมตร มีน้ำตลอดทั้งปี ร่มรื่นด้วยต้นไม้ใหญ่ มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ ระยะทาง 2 กิโลเมตร น้ำตกโตนต้นเตย เป็นน้ำตกที่ตกจากหน้าผา สูง 45 เมตร ตามทางเดินจะผ่านจุดชมทิวทัศน์ สามารถมองเห็นป่าเขาที่สมบูรณ์ของอุทยาน
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน ตั้งอยู่ที่ตำบลเกาะพระทอง อำเภอคุระบุรี (ที่ทำการอุทยานตั้งอยู่ที่ตำบลลำแก่น อำเภอท้ายเหมือง) ครอบคลุมพื้นที่ 80,000 ไร่ ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อ 1 กันยายน พ.ศ. 2525 คำว่า สิมิลัน เป็นภาษายาวีหรือมลายู แปลว่า "เก้า" หมู่เกาะสิมิลันเป็นหมู่เกาะเล็ก ๆ ในทะเลอันดามัน มี 9 เกาะ เรียงจากเหนือมาใต้ คือ เกาะหูยง เกาะปายัง เกาะปาหยัน เกาะเมี่ยง เกาะปายู เกาะหัวกะโหลก เกาะสิมิลัน และเกาะบางู หมู่เกาะสิมิลันได้รับการยกย่องว่าเป็นหมู่เกาะที่มีความสวยงามทั้งบนบกและใต้น้ำ มีปะการังที่สวยงามหลายชนิด สามารถดำน้ำได้ทั้งน้ำตื้นและน้ำลึก สามารถพบปลาที่หายาก เช่น วาฬ โลมา และปลาไหลมอเรย์ (moray) ช่วงเดือนที่น่าเที่ยวมากที่สุด คือช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนเมษายน นอกจากนั้นจะประกาศปิดเกาะ
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์ ตั้งชื่อตามพระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) เทศาเมืองภูเก็ต ผู้ค้นพบเกาะ เป็นอุทยานแห่งชาติที่ตั้งอยู่ในเขตจังหวัดพังงา มีลักษณะเป็นหมู่เกาะในทะเลอันดามัน อยู่ติดกับชายแดนไทย–พม่า มีพื้นที่ประมาณ 84,375 ไร่ ร้อยละ 76 ของพื้นที่เป็นทะเล ส่วนที่เหลือเป็นแผ่นดิน ประกอบด้วยเกาะ 5 เกาะ คือ เกาะสุรินทร์เหนือ เกาะสุรินทร์ใต้ เกาะไข่ (เกาะตอรินลา) เกาะกลาง (เกาะปาจุมบา) เกาะรี (เกาะสต๊อก) และ 1 กองหินปริ่มน้ำ คือกองหินริเชลิว เป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2524 เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 29 ของประเทศไทย
หมู่เกาะสุรินทร์เป็นหมู่เกาะที่วางตัวอยู่ในกลุ่มอ่าวขนาดใหญ่ ดังนั้นจึงเป็นที่บังคลื่นลมได้ดีทั้งสองฤดู คือ ฤดูร้อน และฤดูฝน จึงเป็นแหล่งกำเนิดแนวปะการังน้ำตื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์และมีขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีหมู่บ้านของชาวเลเลกลุ่มสุดท้ายที่ยังดำรงวัฒนธรรมดั้งเดิมมากที่สุด คือ มอแกน หรือ “ยิบซีแห่งท้องทะเล” ประมาณ 200 คน ปัจจุบันได้ตั้งหมู่บ้านอยู่ที่เกาะสุรินทร์ใต้ ขายของที่ระลึกให้นักท่องเที่ยว และบางส่วนทำงานเป็นลูกจ้างของอุทยานฯ
อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา
อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา เป็นอุทยานแห่งชาติที่ตั้งอยู่ในจังหวัดพังงา มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 400 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ป่าชายเลนผืนใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์คงสภาพธรรมชาติดั้งเดิมอยู่มาก เป็นป่าชายเลนกว้างใหญ่ที่สุดของประเทศไทยในปัจจุบัน โดยมีเนื้อที่ป่าโดยรวมทั้งจังหวัด 190,265 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 18.17 ของเนื้อที่ป่าชายเลนทั้งประเทศ (พ.ศ. 2539) เขตอุทยานแห่งชาติอ่าวพังงานับตั้งแต่เขตอำเภอเมืองพังงา เลียบตามชายฝั่งจนถึงเขตอำเภอตะกั่วทุ่ง และบริเวณพื้นน้ำในทะเลอันดามัน ซึ่งมีพื้นที่ร้อยละ 80 ของพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ประกอบด้วยเกาะน้อยใหญ่ประมาณ 42 เกาะ เช่น เกาะเขาเต่า เกาะพระอาตเฒ่า เกาะโบยน้อย เกาะโบยใหญ่ เกาะรายาหริ่ง เกาะพนัก เกาะห้อง เกาะปันหยี เขาพิงกัน เป็นต้น
อุทยานอื่น ๆ
- อุทยานแห่งชาติเขาลำปี-หาดท้ายเหมือง
- อุทยานแห่งชาติเขาหลัก-ลำรู่
- อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะระ-เกาะพระทอง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
