Дунёгирии COVID-19

Пандемияи COVID-19 — дунёгирии^[1] сирояти коронавируси COVID-19, ки аз ҷониби SARS-CoV-2 коронавирус ба вуҷуд омадааст.

Дунёгирии COVID-19

Дунёгирии COVID-19
eMedicine	/

Пандемия дар охири моҳи декабри соли 2019 дар Вуҳон маълум шуд, музофоти Хубей, марказии Ҷумҳурии Халқии Чин аввалин ҳодисаҳои пневмонияи пайдоиши номаълум дар сокинони маҳаллӣ, ки бо бозори маҳаллии ҳайвоноти баҳрӣ ва алоқаманданд, оғоз ёфт. 31 декабри соли 2019 мақомоти Чин ба Созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ (СУТ) дар бораи хуруҷи бемории пневмонияи номаълум хабар доданд. Аз 22 январи соли 2020 дар шаҳри Вуҳон (заб. русӣ — Ухан) карантин эълон карда шуд; аз 24 январ — ноҳияҳои шаҳрии ҳамшафати Вуҳон^[2][3]. Вирус дар ҳама бахшҳои маъмурии вилоятии Чин ошкор карда шуд.

Хурӯҷи COVID-19 дар Чин

Сабабҳои пайдоиш

Бисёре аз беморони аввал муносибат ба бозори Вуҳон, ки маҳсулоти баҳрӣ ва инчунин парандагон, морҳо, куршапарак ва ҳайвоноти кишоварзиро мефурӯшанд, рабт доштанд. Чунин меҳисобиданд, ки вирус танҳо пас аз як мутация дар бадани ҳайвон имконият дошт, ки ба инсон сироят кунад.

COVID-19 сунъисохт будагист^[4]. Маълум аст, ки соли 2015 олимони ИМА ҳамроҳи мутахассисҳои Пажӯҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии вирусшиносии Вуҳон коронавируси сунъӣ эҷод карданд. Шояд COVID-19 аз он вируси сунъӣ пайдо шуда бошад^[4].

Декабри соли 2019

Аввалин ҳисоботҳо дар бораи хуруҷи беморӣ дар Чин 31 декабри соли 2019 пайдо шуданд^[5] ва аввалин зуҳуроти клиникӣ дар беморон қаблан пайдо шуданд — 8 декабри соли 2019^[6].

Квитансияи Ли Вэнлян дар бораи он ки вай дар бораи номумкин будани паҳн шудани овозаҳои бардурӯғ, ки полиси Вуҳон гирифтааст, огоҳ карда шудааст

Паҳншавӣ дар рӯи Замин

Тадбирҳои эпидемиологӣ ва карантинӣ

11 марти соли 2020 Созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ (СУТ) эълон кард, ки хуруҷи дунёгирии COVID-19 (пандемия) гардид^[1], ва пас аз ду рӯз, Аврупо дар маркази дунёгирии COVID-19 буд. Дар ин лаҳза, ҳар рӯз дар он ҷо нисбат ба авҷи эпидемия дар Чин бештар сироятҳои нав ба қайд гирифта мешуданд. Ҳамзамон, шумораи ҳодисаҳои мавҷуд набудани пайванди эпидемиологӣ барои шарҳ додани манбаи интиқоли вирус афзоиш меёбад^[7]. Италия дар паҳншавии сироят дар Аврупо пешсаф гардид^[8]. То 16 марти соли 2020 шумораи сироятшудагон тақрибан 25 ҳазор нафарро ташкил дод ва шумораи қурбониён аз 1800 нафар зиёд шуд. Испания аз рӯи шумораи сироятшудагон дар ҷои дуюм қарор гирифт — тақрибан 8 ҳазор ҳолати сироят ва тақрибан 300 фавт. Дар Фаронса ва Олмон низ ҳазорҳо сироятҳо ба қайд гирифта шудаанд. Михаил Фаворов мегӯяд, ки дар кишварҳои минтақаи Осиёи Марказӣ вуҷуд надоштани коронавирус ба иқлими хос, ҳавои хушк ва гиёҳи ҳазориспанд вобаста аст^[9][10][11].

Шумораи гирифторон ба намуди нави коронавируси COVID-19 дар ҷаҳон

Ба ҳолати соати 10-и 30 апрели соли 2020 дар ҷаҳон шумораи гирифторон ба намуди нави коронавируси COVID-19 3 миллиону 220 ҳазору 969 нафар буда, аз онҳо 1 миллиону 1 ҳазору 72 кас шифо ёфтаанд ва 228 ҳазору 251 тан вафот кардаанд. — Созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ (СУТ) хабар додаст.^[12]

• Дар Иёлоти Муттаҳида, ки аз рӯи шумораи гирифторони ин вирус дар ҷаҳон дар ҷои аввал қарор дорад, 1 миллиону 64 ҳазору 572 ҳолат тасдиқ шудааст. Теъдоди фавтидагон 61 ҳазору 669 нафар ва шумораи шифоёфтагон 147 ҳазору 411 касро ташкил медиҳад.
• Дар Испания шумораи сироятёфтагон 236 ҳазору 889 нафар буда, давоми шабонарӯзи гузашта 4 771 ҳолати нав тасдиқ гардид. Дар он 24 ҳазору 275 нафар беморони ба ин вирус гирифтор фавтида, 132 ҳазору 929 кас шифо ёфтаанд.
• Дар Италия шумораи мубталоён 203 ҳазору 591 нафар ва теъдоди фавтидагону шифоёфтагон мутаносибан 27 ҳазору 682 нафар ва 71 ҳазору 252 кас мебошад.
• Дар Франсия 166 ҳазору 420 ҳолати сироятёбӣ аз коронавирус тасдиқ гардида, 24 087 ҳолати фавт ва 48 228 мавриди шифоёбӣ ба қайд гирифта шудааст.
• Шумораи ҳолатҳои гирифторӣ ба коронавирус дар Британияи Кабир 165 ҳазору 221 нафар ва теъдоди ҳолатҳои фавт 26 ҳазору 97 нафар мебошад.
• Дар Германия теъдоди мубталоён 161 ҳазору 539 нафарро ташкил дода, шумораи ҳолатҳои фавт 6 467 ва теъдоди шифоёфтагон 120 400 нафар мебошад.
• Дар Туркия теъдоди гирифторони коронавирус ба 117 ҳазору 589 нафар расида, шумораи ҳолатҳои фавт ва шифоёбӣ мутаносибан 3 081 ва 44 040 нафар мебошад.
• Дар Россия, ки аз рӯи шумораи сироятёфтагон дар ҷаҳон дар ҷойи 8-ум мебошад, дирӯз 5 841 мавриди нав ошкор шуда, шумораи сироятёфтагон ба 99 399 кас расид. Аз ин шумора 10 286 нафар табобат шуда, 972 кас фавтидаанд.
• Шумораи умумии ҳолатҳои тасдиқшудаи сироятёбӣ дар Эрон 93 ҳазору 657 нафарро ташкил дода, аз онҳо 5 ҳазору 957 нафар вафот кардаанд ва 73 ҳазору 791 кас сиҳат шудаанд.
• Дар Чин 82 ҳазору 862 ҳолати сироятёбӣ ба қайд гирифта шуда, аз миёни онҳо 4 633 нафар вафот намудаанд ва 77 610 кас шифо ёфтаанд.
• Дар дигар давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мутақил (ИДМ), аз ҷумла дар Беларус — 13 181 ҳолат, Украина — 9 866, Молдова — 3 771, Қазоқистон — 3 205, Ӯзбекистон — 2 017, Арманистон — 1 932, Озарбойҷон — 1 766 ва Қирғизистон — 746 ҳолати сироятёбӣ ошкор гардид.
• То имрӯз дар Беларус 2 072 нафар, Озарбойҷон — 1 267, Молдова — 1 114, Украина — 1 103, Ӯзбекистон — 1 096, Арманистон — 900, Қазоқистон — 819 ва Қирғизистон — 462 нафар шифо ёфтаанд.
• Илова бар ин, дар Украина 250 нафар беморони гирифтор ба коронавирус, Молдова — 111, Беларус — 84, Арманистон — 30, Қазоқистон — 25, Озарбойҷон — 23, Ӯзбекистон — 9 ва Қирғизистон — 8 нафар фавтидаанд.
• Миёни давлатҳои ИДМ то имрӯз танҳо дар Тоҷикистон ва Туркманистон ягон ҳолати сирояти коронавирус ба қайд гирифта нашудааст.
• Дар Афғонистони ҳамсоя шумораи мубталоён ба коронавирус 1 939 нафар буда, 252 нафари онҳо шифо ёфтаанд ва 60 тани дигар вафот кардаанд.
• Дар байни давлатҳои арабӣ теъдоди зиёди мубталоён дар Арабистони Саудӣ ба қайд гирифта шуда, 21 402 нафарро ташкил медиҳад, ки миёни онҳо 157 ҳолати фавт ва 2 953 мавриди шифоёбӣ ба қайд гирифта шудааст.
• Дар Қатар 12 564 нафар мубталои коронавирус шуда, аз онҳо 10 кас вафот кардаанд ва 1 243 нафар табобат шудаанд.
• Дар Имороти Муттаҳидаи Арабӣ (Иморот) 11 929 ҳолати сироятёбӣ ошкор гардида, дар он шумораи фавт ва шифоёбӣ нисбат ба Қатар бештар аст — 98 ва 2 329 ҳолат.
• Дар муқоиса бо дигар давлатҳои арабӣ сатҳи фавт дар Миср баландтар аст — 380 нафар. Шумораи сироятёфтагон 5 268 нафар ва шифоёфтагон 1 335 касро ташкил медиҳад.
• Теъдоди мубталоён дар Ироқ 2 003 нафар буда, шумораи фавтидагон 92 нафар ва табобатшудагон 1 346 кас мебошад.
• Дар Баҳрайн низ фавти кам, яъне 8 ҳолат мушоҳида шуда, шумораи умумии ҳолатҳои тасдиқшудаи сироят 2 921 нафарро ташкил медиҳад. Дар он 1 455 кас шифо ёфтаанд.
• Дар Кувайт 24 ҳолати фавт сабт гардида, 3 740 нафар сироят ёфтаанд ва 1 389 кас табобат шудаанд.
• Шумораи мубталоён дар Сурия 43 нафар буда, 3 ҳолати фавт ва 21 мавриди шифоёбӣ ба қайд гирифта шудааст.
• 11 март Созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ (СУТ) хуруҷи COVID-19-ро пандемия эълон карда, имрӯз дар бораи 210 давлату ҳудуд ва ду киштии саёҳатии байналмилалии «Diamond Princess» ва «MS Zaandam», ки дар онҳо ҳолатҳои сироятёбӣ ба қайд гирифта шудаанд, гузориш медиҳад.^[12]

Дунёгирии CОVID-19 дар Тоҷикистон муайян гардид

Мақолаи асосӣ: Дунёгирии COVID-19 дар Тоҷикистон

30 апрели соли 2020 тибқи маълумоти Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон 29 апрели соли 2020 — 15 ҳодисаи тасдиқшудаи бемории сироятии коронавирусии CОVID-19, аз ҷумла дар вилояти Суғд — 10 (даҳ) ҳодиса ва дар шаҳри Душанбе — 5 (панҷ) ҳодиса аз намунаҳои биологии ҳодисаҳои гумонбар ба қайд гирифта шудааст.^[13]

Омори беморӣ барои кишварҳо ва ҳудудҳо

-

Кишвар	Беморон	Дар ҳолати вазнин	Вафот	Сиҳатшавӣ	Сарчашма	Эзоҳ.
ИМА	93415	2432	1384	2424	[14]
Италия	86498	3732	9134	10950	[15]
Чин	81340	1304	3292	74588	[16][17]
Испания	42058	2636	2991	3794	[18]
Олмон	32991	23	159	3290	[19][20]
Эрон	24811		1934	8913	[21]
Фаронса	22304	2516	1100	3281	[22][23][24]
Швейтсария	9877	141	130	131	[14]
Кореяи Ҷанубӣ	9137	59	126	3730	[25]
Британияи Кабир	8077	20	422	135	[14]
Нидерландҳо	5560	435	276	2	[26]
Австрия	5283	22	28	9	[27]
Белгия	4269	381	122	461	[28]
Норвегия	2866	44	12	6	[14]
Канада	2792	7	28	185	[29][30][31]
Португалия	2362	48	33	22	[14]
Австралия	2318	11	8	119	[32]
Шветсия	2299	143	40	16	[33]
Бразилия	2247	18	46	2	[34]
Исроил	1930	34	3	53	[14]
Туркия	1892		44		[14]
Малайзия	1624	64	16	183	[35]
Дания	1591	69	32	3	[14]
Чехия	1394	19	3	10	[36]
Ирландия	1329	29	7	5	[37]
Ҷопон	1193	54	43	285	[38][39][40]
Люксембург	1099	3	8	6	[14]
Эквадор	1082	41	27	3	[14]
Покистон	972	5	7	18	[14]
Таиланд	934	8	4	52	[41]
Чили	922	7	2	17	[42]
Полша	901	3	10	1	[14]
Руминия	794	15	12	79	[43]
Финляндия	792	13	1	10	[44]
Арабистони Саудӣ	767		1	28	[14]
Гурҷистон	743	35	20	29	[45]
Diamond Princess[Комм. 1]	712	15	10	587	[14]	Круизный лайнер в Йокоғаме. Изначально 2666 туристов и 1045 членов экипажа на борту[46].
Индонезия	686		55	30	[14]
Исландия	648	13	2	51	[47]
Ҳиндустон	562		11	40	[48]
Сингапур	558	17	2	156	[49]
Шаблон:Country data ЮАР	554	2		4	[50]
Филиппин	552	1	35	20	[51][52]
Қатар	526			41	[14]
Русия	495			22	[53][54]
Словения	480	9	4		[55]
Панама	443	7	6	1	[14]
Перу	416	5	7	1	[56]
Миср	402		20	80	[57][58]
Баҳрайн	392	4	3	160	[59]
Шаблон:Country data Гонконг[Комм. 2]	387	6	4	98	[60]
Аргентина	387	1	6	3	[14]
Хорватия	382		1	5	[61]
Колумбия	378		2	1	[62]
Эстония	369	2		4	[63]
Мексика	367	1	4	4	[14]
Лубнон	318	3	4	8	[14]
Ироқ	316		27	49	[14]
Шаблон:Country data Доминиканская Республика	312		6		[14]
Сербия	303	4	2	2	[14]
Алҷазоир	264		19	32	[14]
Шаблон:Country data Армения	249	2		1	[14]
Иморот	248		2	31	[64][65]
Булғористон	218	2	3	3	[66]
Тайван[Комм. 3]	216		2	26	[14]
Литва	209	1	2	1	[67]
Шаблон:Country data Зеландияи нав	205				[68]
Словакия	204	2		7	[69]
Латвия	197			1	[70]
Кувайт	191	5		27	[14]
Уругвай	189				[14]
Сан-Марино	187	12	21	4	[14]
Маҷористон	187	6	9	2	[71]
Коста-Рика	177	2	2	2	[14]
Шаблон:Country data Марокко	170	1	5	2	[14]
Босния ва Ҳерсеговина	168	1	3	2	[14]
Мақдунияи Шимолӣ	136	1	2	1	[14]
Андорра	133	2	1	1	[14]
Иордания	127			1	[72]
Албания	123	2	5	2	[14]
Ветнам	123			17	[73]
Шаблон:Country data Ҷазираҳои Форер	122				[14]
Кипр	116	1			[14]
Буркина-Фасо	114		4		[74][75]
Молдавия	109		1	1	[76]
Малта	107			2	[14]
Бруней	104	2		1	[14]
Шри-Ланка	100	2		3	[77]
Украина	97		3	1	[78]
Тунис	90	7	3	1	[14]
Камбоҷа	87			1	[79]
Сенегал	86			5	[14]
Венесуэла	84			1	[14]
Умон	84			13	[14]
Беларусия	81			22	[80]
Шаблон:Country data Реюнон	75				[14]
Озарбойҷон	72		1	7	[14]
Қазоқистон	72				[81][82]
Гурҷистон	67	1		1	[83]
Камерун	66				[14]
Гваделупа	62	4			[14]
Фаластин	60			17	[14]
Шаблон:Country data Мартиника	53				[14]
Тринидад ва Тобаго	52				[14]
Лихтенштейн	51				[14]
Ӯзбекистон	50				[84]
Ҷумҳурии Демократии Конго	45		1		[14]
Афғонистон	42			1	[14]
Қирғизистон	42				[85]
Куба	40				[14]
Нигерия	40		1		[14]
Бангладеш	39		4	3	[14]
Маврикий	36		1		[14]
Шаблон:Country data Майотта	36				[14]
Руанда	36				[14]
Шаблон:Country data Пуэрто-Рико	31		2		[14]
Гондурас	30				[14]
Гуам	29		1		[14]
Черногория	29		1		[14]
Боливия	28				[14]
Гана	27		1		[14]
Парагвай	27	1	2		[14]
Макао[Комм. 2]	25			10	[86][87]
Кот-д’Ивуар	25				[14]
Монако	23				[14]
Гвианаи Фаронса	23				[14]
Шаблон:Country data Полинезияи Фаронса	23				[14]
Ямайка	21			2	[14]
Шаблон:Country data Гернси	20				[14]
Гватемала	20		1		[14]
Гайана	20		1		[14]
Шаблон:Country data Остров Мэн	20				[14]
Того	18				[14]
Барбадос	17				[14]
Мадагаскар	17				[14]
Шаблон:Country data Американские Виргинские острова	17				[14]
Шаблон:Country data Ҷерси	16				[14]
Кения	16				[14]
Гибралтар	15			1	[14]
Малдив	13				[14]
Аруба	12				[14]
Танзания	12				[14]
Эфиопия	12				[14]
Шаблон:Country data Монголия	10				[14]
Шаблон:Country data Новая Каледония	10				[14]
Уганда	9				[14]
Шаблон:Country data Экваториальная Гвинея	9				[14]
Шаблон:Country data Сен-Мартен	8				[14]
Шаблон:Country data Сейшельские Острова	7				[14]
Бенин	6				[14]
Шаблон:Country data Бермуды	6				[14]
Гаити	6				[14]
Габон	6		1		[14]
Суринам	6				[14]
Шаблон:Country data Острова Кайман	5		1		[14]
Шаблон:Country data Сальвадор	5				[14]
Шаблон:Country data Бағамские Острова	4				[14]
Гвинея	4				[14]
Шаблон:Country data Гренландия	4				[14]
Конго	4				[14]
Шаблон:Country data Кюрасао	4		1		[14]
Намибия	4				[14]
Шаблон:Country data Фиджи	4				[14]
Шаблон:Country data Эсватини	4				[14]
Ангола	3				[14]
Шаблон:Country data Антигуа и Барбуда	3				[14]
Ҷибути	3				[14]
Замбия	3				[14]
Зимбабве	3		1		[14]
Кабо-Верде	3				[14]
Либерия	3				[14]
Шаблон:Country data Сен-Бартелеми	3				[14]
Сент-Люсия	3				[14]
Шаблон:Country data Центральноафриканская Республика	3				[14]
Чад	3				[14]
Бутан	2				[14]
Гамбия	2		1		[14]
Доминика	2				[14]
Лаос	2				[14]
Мавритания	2				[14]
Мянма	2				[14]
Непал	2			1	[14]
Нигер	2				[14]
Никарагуа	2				[14]
Шаблон:Country data Синт-Мартен	2				[14]
Судан	2		1		[14]
Белиз	1				[14]
Ватикан	1				[14]
Гренада	1				[14]
Шаблон:Country data Либиё	1				[14]
Сурия	1				[14]
Шаблон:Country data Сент-Винсент и Гренадины	1				[14]
Сумолӣ	1				[14]
Мозамбик	1				[14]
Монтсеррат	1				[14]
Шаблон:Country data Папуа — Новая Гвинея	1				[14]
Шаблон:Country data Восточный Тимор	1				[14]
Шаблон:Country data Тёркс ва Кайкос	1				[14]
Эритрея	1				[14]
Ҳамагӣ	574978	21641	26369	129965

Нигаред низ

• Портал: Рӯйдодҳои_кунунӣ/ Омори ҳолатҳои ошкоршудаи COVID-19 дар ҷаҳон

Эзоҳ

1. ВОЗ объявила пандемию коронавируса в мире(рус.). RT на русском. 11 марти 2020 санҷида шуд.
2. 湖北黃岡：城鐵站、火車站離開黃岡市區通道暫時關閉. www.hkcna.hk. 23 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 марти 2020.
3. hermesauto. Wuhan virus: China locks down Huanggang, imposes tough travel restrictions in 3 other cities, after Wuhan lockdown(англ.). The Straits Times (23 January 2020). 23 Январ 2020 санҷида шуд.
4. Как в США с помощью ученых Китая создали коронавирус SARS без защиты(рус.). EADaily (23 марта 2020). 30 марти 2020 санҷида шуд.
5. Pneumonia of unknown cause – China. Disease outbreak news. World Health Organization (5 Январ 2020). 6 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 Январ 2020.
6. Schnirring, Lisa Report: Thailand's coronavirus patient didn't visit outbreak market(англ.). CIDRAP (14 January 2020). 15 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 Январ 2020.
7. «There is an increasing number of cases in several EU/EEA countries without epidemiological links to explain the source of transmission» Daily risk assessment on COVID-19(англ.) ECPC, 13 March 2020
8. Елизавета Исакова. ВОЗ объявила Европу центром пандемии коронавируса(рус.). РИА Новости accessdate = 2020-03-19.
9. ҲАЗОРИСПАНД МЕТАВОНАД АЗ КОРОНАВИРУС МУҲОФИЗАТ НАМОЯД. ЧУНИН ИЗҲОР ДОШТ МУОВИНИ ДИРЕКТОРИ ИНСТИТУТИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ОИД БА ВАКСИНАҲОИ НАЗДИ СММ МИХАИЛ ФАВОРОВ. moh.tj (Март 13, 2020). 23 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 июли 2020.
10. Шарҳи сабаби дар Осиёи Марказӣ вуҷуд надоштани коронавирус. Asia-Plus (13 март). 23 марти 2020 санҷида шуд.
11. Эпидемиологи рус ҳазориспандро як далели зуҳур накардани коронавирус дар Тоҷикистон гуфт. Sputnik (13.03.2020). 23 марти 2020 санҷида шуд.(пайванди дастнорас)
12. COVID-19. Шумораи гирифторони коронавирус дар ҷаҳон беш аз 3,2 миллион нафар гардид(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 апрели 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 май 2020.
13. ХАБАРИ ФАВРӢ: Дар Тоҷикистон ҳодисаҳои тасдиқшудаи бемории сироятии CОVID-19 аз намунаҳои биологии ҳодисаҳои гумонбар ба қайд гирифта шуд(тоҷ.). www.khovar.tj. 30 апрели 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 май 2020.
14. Tracking coronavirus: Map, data and timeline. bnonews.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
15. Ministero della Salute. Covid-19 - Situazione in Italia(ит.)(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд.
16. 3g.dxy.cn. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 Январ 2020.
17. news.qq.com.
18. Corporación de Radio y Televisión Española. El mapa del coronavirus en España: más de 11.300 casos, casi la mitad en la Comunidad de Madrid(исп.)(пайванди дастнорас — таърих) (17 de marzo de 2020). 17 марти 2020 санҷида шуд.
19. COVID-19: Fallzahlen in Deutschland und weltweit. 25 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 апрели 2020.
20. Coronavirus: Echtzeit-Karte zeigt Zahl der Infektionen in Deutschland, Europa und weltweit
21. В Иране число заразившихся коронавирусом достигло 47(рус.). ТАСС. 24 феврали 2020 санҷида шуд.
22. Coronavirus: China extends lockdown as first cases reported in Europe. The Guardian(пайванди дастнорас — таърих) (24 Январ 2020). 24 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 Январ 2020.
23. Coronavirus: France confirms three cases of deadly China virus. The Independent(пайванди дастнорас — таърих) (24 Январ 2020). 24 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 Январ 2020.
24. В Европе зарегистрировали первый случай смерти от коронавируса(рус.). ria.ru(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
25. List - Press Release - News Room(англ.). KCDC. 11 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 феврали 2020.
26. Current information about the novel coronavirus (COVID-19)
27. Neuartiges Coronavirus (2019-nCov)(олмонӣ). www.sozialministerium.at. 18 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 22 марти 2020.
28. Coronavirus COVID-19(англ.). www.info-coronavirus.be(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд.
29. 2nd case of coronavirus now confirmed in Toronto. globalnews.ca(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
30. B.C., Ontario on ‘high alert,’ as first Vancouver-area case of coronavirus confirmed. www.thestar.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
31. В Канаде прекратили лечить двух людей, которые были заражены коронавирусом(рус.). РБК-Украина. 1 феврали 2020 санҷида шуд.
32. Coronavirus statistics(англ.). www.news.com.au(пайванди дастнорас — таърих) (17 March 2020). 17 марти 2020 санҷида шуд.
33. В Швеции зафиксировали первый случай заражения коронавирусом(рус.). ria.ru(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
34. Brasil confirma primeiro caso do novo coronavírus(порт.). www1.folha.uol.com.br(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
35. Malaysia confirms fourth case of coronavirus infection. Reuters (25 Январ 2020). 26 Январ 2020 санҷида шуд.
36. Ministerstvo zdravotnictví České republiky. COVID-19: Aktuální počty onemocnění koronavirem v ČR(чех.)(пайванди дастнорас — таърих). 18 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 22 марти 2020.
37. Department of Health. Latest updates on COVID-19 (Coronavirus)(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). 11 марти 2020 санҷида шуд.
38. Japan confirms 4th coronavirus case. Japan Broadcasting Corporation (26 Январ 2020). 25 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 Январ 2020.
39. Japan confirms first case of coronavirus that has infected dozens in China. The Japan Times (16 Январ 2020). 27 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 Январ 2020.
40. В Японии зафиксировали три новых случая заражения коронавирусом(рус.). ТАСС (1 феврали 2020). 1 феврали 2020 санҷида шуд.
41. สธ.พบติดเชื้อ ‘โควิด-19’ เพิ่มอีก 6 ราย อีกรายยังหาสาเหตุไม่ชัด (th). PPTVHD36. 11 марти 2020 санҷида шуд.
42. Ministerio de Salud. Casos confirmados en Chile COVID-19(исп.)(пайванди дастнорас — таърих). 11 марти 2020 санҷида шуд.
43. Informare COVID – 19 – Grupul de Comunicare Strategică, 16 martie, ora 18.00(рум.). www.mai.gov.ro(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 марти 2020.
44. FINNISH INSTITUTE FOR HEALTH AND WELFARE. Coronavirus COVID-19 – Latest Updates(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). 11 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 марти 2020.
45. Γραφείο Τύπου(юн.). www.moh.gov.gr(пайванди дастнорас — таърих). 11 марти 2020 санҷида шуд.
46. Еще один пассажир круизного лайнера Diamond Princess скончался в Японии(рус.). Российская газета. 26 феврали 2020 санҷида шуд.
47. COVID-19 á Íslandi - Tölfræði. www.covid.is (18 марти 2020). 18 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 марти 2020.
48. Update on Novel Coronavirus: one positive case reported in Kerala. pib.gov.in(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
49. 4th confirmed case of Wuhan virus in Singapore: MOH. CNA (26 Январ 2020). 26 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 Январ 2020.
50. National Institute for Communicable Diseases. COVID-19 UPDATE(англ.)(пайванди дастнорас — таърих) (16 March 2020). 17 марти 2020 санҷида шуд.
51. Department of Health (Philippines) - Press Briefing on the novel coronavirus (2019-nCoV).(англ.). www.facebook.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
52. Зафиксирована первая смерть от коронавируса за пределами Китая(рус.). Lenta.ru. 2 феврали 2020 санҷида шуд.
53. Коронавирус COVID–19. Все что нужно знать(рус.). стопкоронавирус.рф(пайванди дастнорас — таърих). 18 марти 2020 санҷида шуд.
54. Врачи уточнили причину смерти россиянки с коронавирусом
55. Koronavirus COVID-19(словен.). gov.si(пайванди дастнорас — таърих). 11 марти 2020 санҷида шуд.
56. В Перу сообщили о пяти новых заражённых коронавирусом(рус.). Яндекс.Новости. 8 марти 2020 санҷида шуд.
57. Коронавирус выявлен в Египте(рус.). www.vesti.ru(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
58. Deutsche Welle (www.dw.com). Коронавирус добрался до Африки | DW | 15.02.2020(рус.). DW.COM. 15 феврали 2020 санҷида шуд.
59. Число заразившихся новым коронавирусом в Бахрейне увеличилось до 17(рус.). ТАСС. 25 феврали 2020 санҷида шуд.
60. China coronavirus: after a two-day break, Hong Kong has three more cases. South China Morning Post (29 Январ 2020).
61. Priopćenje za medije Stožera civilne zaštite Republike Hrvatske od 17. ožujka 2020. u 19 sati (hr). civilna-zastita.gov.hr(пайванди дастнорас — таърих) (17 марти 2020). 18 марти 2020 санҷида шуд.
62. Instituto Nacional de Salud. Coronavirus (COVID - 2019) en Colombia(исп.)(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд.
63. Болезнь Коронавирус COVID-19. 25 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 марти 2020.
64. China coronavirus: UAE confirms four members of Chinese family first cases in Middle East. www.scmp.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
65. Watch: How the first coronavirus case in UAE was cured. gulfnews.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
66. Още един заразен с коронавирус във Варна. www.moreto.net. 24 марти 2020 санҷида шуд.
67. Lietuvos Respublikos sveikatos apsaugos ministerija. Koronavirusas (COVID-19)(литв.)(пайванди дастнорас — таърих). 11 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 марти 2020.
68. Ministry of Health. COVID-19 Three new cases, linked to overseas(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 марти 2020.
69. Koronavírus na Slovensku - COVID-19(словакӣ). www.korona.gov.sk(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд.
70. COVID-19 infekcijas uzliesmojums(лат.). arkartassituacija.gov.lv(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 марти 2020.
71. CORONAVIRUS: Here's the latest(англ.). abouthungary.hu(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 марти 2020.
72. Jordan News Agency (Petra)(англ.). petra.gov.jo(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд.
73. Thống kê tình hình dịch bệnh COVID-19. ncov.moh.gov.vn. 18 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 феврали 2020.
74. Coronavirus /Burkina : Un avion atterrit à Ouagadougou avec un cas suspect(фр.). www.burkina24.com(пайванди дастнорас — таърих) (16 mars 2020). 17 марти 2020 санҷида шуд.
75. В Буркина-Фасо зафиксировали первый случай смерти от коронавируса(рус.). РИА Новости (20200318T1425+0300). 18 марти 2020 санҷида шуд.
76. Agenția Națională pentru Sănătate Publică. Situația epidemiologică prin infecția cu Coronavirusul de tip nou (COVID-19) (mo)(пайванди дастнорас — таърих). 17 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 марти 2020.
77. Sri Lanka confirms first case of coronavirus: health official. www.reuters.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
78. Оперативна інформація про поширення коронавірусної інфекції COVID-19(укр.). moz.gov.ua (16 марти 2020). 16 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 апрели 2020.
79. Cambodia confirms first case of Wuhan virus: Health minister. 25 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 Январ 2020.
80. Официальный Минздрав(рус.). Министерство здравоохранения Республики Беларусь (23 марти 2020). 23 марти 2020 санҷида шуд.
81. В Казахстане выявлен 9-й больной коронавирусом (15 марти 2020). 15 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 июни 2020.
82. Ситуация с коронавирусом официально(рус.). www.coronavirus2020.kz. 22 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 марти 2020.
83. Prevention of Coronavirus Spread in Georgia(англ.). 11 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 марти 2020.
84. В настоящее время количество инфицированных коронавирусной инфекцией в Узбекистане составляет 50 человек.(рус.). coronavirus.uz. 24 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 марти 2020.
85. В Кыргызстане официально выявлен коронавирус — трое зараженных(рус.). Sputnik Кыргызстан. 18 марти 2020 санҷида шуд.
86. Three new cases of coronavirus infection in Macao. TDM (26 Январ 2020).
87. zh:澳門確診第2宗武漢肺炎 患者為66歲男遊客(чинӣ). HK(пайванди дастнорас — таърих) (23 Январ 2020). 23 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 Январ 2020.

Эзоҳ

Пайвандҳо

• WHO Health Emergency Dashboard(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). 29 феврали 2020 санҷида шуд.
• Бахши коронавирус дар вебсайти Вазорати тандурустии Федератсияи Русия
• «Ҳеч кас эпидемияро бекор накардааст.» Коршиносон сатҳи фавти коронавирус ва зукомро муқоиса мекунанд // Коммерсант, 01/31/2020
• Давлатҳо барои вайрон кардани карантин чӣ гуна ҷазо мегиранд? // 20 марти соли 2020
• Давлатҳои Балтика карантин шудаанд. Кишварҳои минтақаи Балтика дар пандемия зиндагӣ карданро меомӯзанд // Известия, 22 марти соли 2020
• Genomic epidemiology of COVID-19(англ.). nextstrain.org(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
• Ежедневные отчёты по ситуации с коронавирусом (COVID-2019)(англ.). www.who.int(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд. Дар сайти ТУТ шумораи расмии ҳолатҳои тасдиқшуда дар кишварҳои гуногуни ҷаҳон дохил карда шавад
• Ситуация с COVID-19 в Европейском регионе - ВОЗ(рус.)(пайванди дастнорас — таърих). 29 феврали 2020 санҷида шуд.
• Ситуация по распространению вируса в реальном времени + основная информация(англ.). worldometers.info(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
• Novel Coronavirus (COVID-19) Situation(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). 29 феврали 2020 санҷида шуд.
• Ежедневная динамика заболевших COVID-19 - графики по странам(рус.). cdn.pravda.com(пайванди дастнорас — таърих). 14 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 марти 2020.
• Ситуация по распространению вируса в реальном времени(англ.). gisanddata.maps.arcgis.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
• Ситуация в мире с распространением вируса на настоящий момент — Coronavirus COVID-19 Global Cases by Johns Hopkins CSSE(англ.). gisanddata.maps.arcgis.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
• Ситуация по распространению вируса в Европейском регионе по данным ВОЗ(рус.). who.maps.arcgis.com(пайванди дастнорас — таърих). 29 феврали 2020 санҷида шуд.
• Таърихи сирояти кишвар, модели ҳаракати вирус дар харита дар ҷаҳон
• Харитаи паҳншавии коронавирус дар Русия ва ҷаҳон дар Яндекс. Харитаҳо "
• Онлайн-карта распространения коронавируса(рус.). wikiway.com(пайванди дастнорас — таърих). 14 марти 2020 санҷида шуд.
• Tracking Coronavirus COVID-19(англ.). developer.here.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 феврали 2020.
• Отчёты на архивные даты — Data Repository by Johns Hopkins CSSE(англ.). github.com(пайванди дастнорас — таърих). 28 феврали 2020 санҷида шуд.
• В каких странах еще нет коронавируса?

1. Круизный лайнер в водах Японии.
2. Является составной частью КНР.
3. Частично признанное государство.