ఇండో ఆర్యన్ కుటుంబానికి చెందిన ఒక భారతీయ భాష From Wikipedia, the free encyclopedia
పంజాబీ /pʌnˈdʒɑːbi/[5] (షాముఖీ: پنجابی [paṉjābī] Error: {{Transliteration}}: unrecognized language / script code: Punjabi (help); గురుముఖీ: ਪੰਜਾਬੀ pañjābī)[6] ప్రపంచవ్యాప్తంగా 10 కోట్ల మందికి పైగా మాతృభాషగా కలిగి ప్రపంచంలోకెల్లా అతిఎక్కుమంది మాట్లాడే భాషల్లో పదో స్థానంలో (2015 నాటికి) ఉన్న భాష.[7][8]. పాకిస్తాన్ తూర్పు ప్రాంతం, భారత దేశపు ఈశాన్య ప్రాంతాల్లో విస్తరించివున్న చారిత్రికమైన పంజాబ్ ప్రాంతంలోని పంజాబీలకు ఇది మాతృభాష. కంఠస్వరం, ఉచ్చారణ మారితే పదం అర్థం మారేలాంటి టోనల్ భాష పంజాబీ. మొత్తం ఇండో-యూరోపియన్ భాషలన్నిటిలోనూ పంజాబీనే పూర్తిస్థాయి టోనల్ భాష.[9][10][11][12]
పంజాబీ | |
---|---|
ਪੰਜਾਬੀ • پنجابی | |
స్థానిక భాష | పంజాబ్ ప్రాంతం |
స్థానికంగా మాట్లాడేవారు | 100 మిలియన్, లహందా మాండలీకాలతో కలిపి (2010)[1] |
ఇండో-యూరోపియన్
| |
ప్రామాణిక రూపాలు | మాఝి
హింద్కో
సరైకీ
|
వ్రాసే విధానం | షాముఖీ (విస్తరించిన పెర్సో-అరబిక్ లిపి) గురుముఖీ (బ్రాహ్మిక్)[3] పంజాబీ బ్రెయిలీ (India) దేవనాగరి (బ్రాహ్మిక్, అనధికారికం)[4] |
అధికారిక హోదా | |
అధికార భాష | India (పంజాబ్, చండీగఢ్ లలో అధికారిక భాష, ఢిల్లీ, హర్యానా రాష్ట్రాల్లో రెండవ స్థాయి అధికారిక గుర్తింపు గల భాష Pakistan పంజాబ్, పాకిస్తాన్ ప్రావిన్షియల్ భాష |
భాషా సంకేతాలు | |
ISO 639-1 | pa |
ISO 639-2 | pan |
ISO 639-3 | pan – inclusive codeIndividual codes: bhd – భద్రవాహీ [lower-alpha 1]bht – భట్టియాలీkfs – బిలాస్ పురీcdh – చంబేలీcdj – చురాహీdoi – డోగ్రీdgo – డోగ్రీ (స్థిరం)gbk – గద్ది (భర్మౌరీ)kjo – హరిజన్ కిన్నౌరీhii – హిందూరీjat – జకాతీjns – జౌన్సారీhno – ఉత్తర హింద్కోxnr – కంగ్రీxhe – ఖేత్రానీkfx – రుల్లు పహారీdoi – లహందాbfz – మహసు పహారీmjl – మందేలీpnb – పహేరీ పొతొహరీpgg – పంగ్వాలీskr – సరైకీsrx – సిర్మౌరీhnd – దక్షిణ హింద్కోpnb – పశ్చిమ పంజాబీ |
Glottolog | panj1256 పంజాబీ |
Linguasphere | 59-AAF-e |
ఇతర ఇండో-ఆర్యన్ భాషల(ముదురు బూడిద రంగు)తో పోలుస్తూ పంజాబీ స్థానిక భాషగా కలిగిన ప్రాంతాలు (ఎరుపు) | |
పంజాబీ పాకిస్తాన్ లో అత్యంత విస్తారంగా మాట్లాడే భాష,[13] భారతదేశంలో అత్యధికులు మాట్లాడే భాషల స్థానాల్లో పదకొండవది,[14] భారత ఉపఖండంలో అత్యధికులు మాట్లాడే భాషల్లో మూడవ స్థానంలో ఉంది. అతి ఎక్కువ మంది మాట్లాడే భాషల్లో యునైటెడ్ కింగ్డమ్ లో 4 స్థానంలో[15] అత్యధికులకు మాతృభాషగా కలిగిన భాషల్లో కెనడాలో మూడవ స్థానంలో (ఆంగ్లం, ఫ్రెంచి తర్వాత).[16][17] యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్, అమెరికా, సౌదీ అరేబియా, ఆస్ట్రేలియా దేశాల్లోనూ చెప్పుకోదగ్గ స్థాయిలో ఉంది. బాలీవుడ్ సినిమాల్లో పలు గీతాలు పాక్షికంగానూ, పూర్తిగానూ పంజాబీలోనే పాడివుండడం భారత ఉపఖండ వ్యాప్తంగా పంజాబీకి సాంస్కృతిక లింకులా అమరింది.[18][19][20]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.