Remove ads
పదాల మధ్య అర్థ సంబంధాన్ని ఏర్పర్చడానికి ఉపయోగించే వాటిని విభక్తి ప్రత్యాయాలు అంటారు From Wikipedia, the free encyclopedia
విభక్తులు వాక్యములోని వేర్వేరు పదములకు అన్వయము కలిగించు ప్రత్యయములు. ఇవి రెండు పదముల మధ్య సంబంధము కలిగించును. వీటినే విభక్తి ప్రత్యయాలు అని కూడా అంటారు. ఈ విభక్తులు ఎనిమిది. అవి:
ప్రత్యయాలు | విభక్తి పేరు |
---|---|
డు, ము, వు, లు | ప్రథమా విభక్తి |
నిన్, నున్, లన్, గూర్చి, గురించి | ద్వితీయా విభక్తి. |
చేతన్, చేన్, తోడన్, తోన్ | తృతీయా విభక్తి |
కొఱకున్ (కొరకు), కై | చతుర్ధీ విభక్తి |
వలనన్, కంటెన్, పట్టి, నుండి | పంచమీ విభక్తి |
కిన్, కున్, యొక్క, లోన్, లోపలన్ | షష్ఠీ విభక్తి. |
అందున్, నన్ | సప్తమీ విభక్తి |
ఓ, ఓరీ, ఓయీ, ఓసీ | సంబోధన ప్రథమా విభక్తి |
నిన్, నున్, లన్, గూర్చి, గురించి--- ద్వితీయా విభక్తి
పై నాలుగు విభక్తులును, నుప్రత్యయమునను, కు ప్రత్యయమునను గతార్ధము లగు చున్నవి.కావున ప్రాచీన కాలమున ను, కు వర్ణకములే తెలుగున గలవని తెలియుచున్నవి.
చేతన్, చేన్, తోడన్, తోన్--- తృతీయా విభక్తి.
తృతీయా విభక్తిలోని నువర్ణాంత లోపంబున జేసి చేత, తోడవర్ణకంబులు నిలుచుచున్నవి. వీనిలో చేత శబ్దము చేయి శబ్దము యొక్క సప్తమ్యరూపముగ గుర్తింపదగినది. అటులనే తోడ శబ్దము తోడు శబ్దము యొక్క సప్తమ్యరూపముగ గుర్తింపదగినది
కొఱకున్ (కొరకు), కై--- చతుర్ధీ విభక్తి.
కొఱకు+న్ = కొఱకున్. ద్రుతలోపమున కొఱకు అని నిలిచింది.ఇది కొఱ=ప్రయోజనము, కు=నకు అను అర్ధమున నిలిచినట్లుగ కనబడుతున్నది.అటులనే కయి' వర్ణకముసైతము క+అయి అనుదాని విపర్యరూపము.ఇందు అయి అనునది అగు ధాతువు క్త్వార్ధకరూపము.
వలనన్, కంటెన్, పట్టి--- పంచమీ విభక్తి.
వలనన్ అనునది వలను+అన్ శబ్దముయొక్క సప్తమ్యంత రూపముగ నెన్నదగుచున్నది. ఇక కంటే అను వర్ణకము కు+అంటె అను పద విభాగమున కల్గినరూపముగ తెలియును. పట్టి అను వర్ణకము 'పట్టుధాత్వర్ధక క్త్వార్ధక రూపము'.
కిన్, కున్, యొక్క, లోన్, లోపలన్--- షష్ఠీ విభక్తి.
షష్ఠీ విభక్తిలోని 'ఒక్క' శబ్దము 'ఒ' యను ప్రణష్టధాతువుయొక్క ధాతుజన్య విశేషణము. ఇక్కడ ఒ = కూడు, లేక చేరు అని తెలుపును. ఈ ధాతువునకు అరవమున స్వతంత్ర ప్రయోగము ఉంది. అరవమున ఈ ధాతువునకు 'కూడిన, చేరిన, ఒప్పిన' అని అర్థము ఉంది. లోపల- ఇది ఒక్క శబ్దము. ఇది నిర్ధారణ షష్ఠి యందు వచ్చుచున్నది. దీని అర్థమును బట్టి ఇది సప్తమి రూపమనియే చెప్పుచున్నారు. కాని సంస్కృతమున నిర్ధారణమున షష్ఠి ప్రయోగింపబడును. కావున, సామ్యమున ఇది వైయ్యాకరణలుచే ప్రవేశపెట్టినట్లుగా తోచుచున్నది.
అందున్, నన్--- సప్తమీ విభక్తి.
ఓ, ఓరీ, ఓయీ, ఓసీ--- సంబోధనా ప్రథమా విభక్తి.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.