దక్షిణ సూడాన్
ఈశాన్య ఆఫ్రికాలోని దేశం / From Wikipedia, the free encyclopedia
దక్షిణ సూడాన్ (/ˌsaʊθ suːˈdæn/ ( listen) or /suːˈdɑːn/), అధికారిక నామం, దక్షిణ సూడాన్ రిపబ్లిక్ ,[5] భూపరివేష్టిత దేశం. ఇది తూర్పు మద్య ఆఫ్రికాలోని సహేల్ ప్రాంతంలో ఉంది.[5] ఇది ఐక్యరాజ్యసమితి ఉత్తర ఆఫ్రికా ఉపప్రాంతంలో ఉంది.[6] దీని ప్రస్తుత రాజధాని, పెద్ద నగరం జూబా. భవిష్యత్తులో దేశం మధ్యలో గల రామ్సియల్ అనే ప్రదేశం రాజధాని అవుతుంది.[7] దీని ఉత్తరసరిహద్దులో సూడాన్, ఈశాన్యసరిహద్దులో ఎర్ర సముద్రం, తూర్పుసరిహద్దులో ఇథియోపియా, ఆగ్నేయసరిహద్దులో కెన్యా, దక్షిణ సరిహద్దులో ఉగాండా, నైఋతి సరిహద్దులో కాంగో, సెంట్రల్ ఆఫ్రికన్ రిపబ్లిక్కు, పశ్చిమసరిహద్దులో మధ్య జబలు అంటారు. అంటే ఆఫ్రికా రిపబ్లిక్కులు ఉన్నాయి. దీనిలో సుడ్డు అనబడే చిత్తడినేల ప్రాంతం ఉంది. ఇది వైట్ నైలేచే ఏర్పడింది. దీనిని స్థానికంగా బారు అల్ (పర్వత సముద్రం) అంటారు.
దక్షిణ సూడాన్ రిపబ్లిక్ |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం "న్యాయం, స్వేచ్ఛ,అభ్యుదయం" |
||||||
జాతీయగీతం "South Sudan Oyee!" |
||||||
Location of దక్షిణ సూడాన్ (dark blue) – in Africa (light blue & dark grey) |
||||||
ప్రజానామము | South Sudanese | |||||
ప్రభుత్వం | Federal presidential democratic republic | |||||
- | President | Salva Kiir Mayardit | ||||
- | Vice President | Riek Machar | ||||
Independence | from Sudan | |||||
- | Comprehensive Peace Agreement | 6 January 2005 | ||||
- | Autonomy | 9 July 2005 | ||||
- | Independence | 9 July 2011 | ||||
జనాభా | ||||||
- | 2008 జన గణన | 8,260,490 (disputed)[1] <--then:-->(94th) | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2011 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $13.227 billion [2] | ||||
- | తలసరి | $1,546 [2] | ||||
కరెన్సీ | South Sudanese pound (SSP ) |
|||||
కాలాంశం | East Africa Time (UTC+3) | |||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .ss[3] (registered but not yet operational) | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | ++211[4] |
సూడాన్, దక్షిణ సూడాన్ దేశాలను ఈజిప్టుని పరిపాలించిన మహమ్మద్ ఆలీ వంశం ఆక్రమించి " ఆంగ్లో ఈజిప్షియను కండోమినియంగా పాలించబడింది. బ్రిటీషు సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉన్న తరువాత 1956 లో స్వతంత్రం పొందాయి. మొదటి సూడాన్ అంతర్యుద్ధం తరువాత 1972 లో దక్షిణ సూడాన్ స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన ప్రాంతంగా ఏర్పడి 1983 వరకు కొనసాగింది. రెండవ సూడాన్ అంతర్యుద్ధం 2005 శాంతి ఒప్పందంతో ముగిసింది. అదే సంవత్సరంలో స్వతంత్ర ప్రతిపత్తి గల ప్రభుత్వం ఏర్పాటయింది.
2011 జనవరిలో నిర్వహించిన ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో 98.83% ఓట్లు సాధించిన తరువాత 2011 జూలై 9న దక్షిణ సూడాన్ స్వతంత్ర దేశంగా ఏర్పడింది.[8][9] తరువాత ఇది ఐక్యరాజ్యసమితిలో,[10][11] ఆఫ్రికా సమాఖ్యలో సభ్యదేశం అయింది.
దక్షిణ సూడానులో 12 మిలియన్ల ప్రజలు ఉన్నారు. వీరిలో నిలోటికు ప్రజలు అధికంగా ఉన్నారు. క్రైస్తవ మతం సంఖ్యాపరంగా ఆధిఖ్యతలో ఉంది. 17 సెప్టెంబరులో ఐఖ్యరాజ్య ప్రతినిధి (చిల్డ్రెన్ అండ్ ఆర్ముడు కాంఫ్లిక్టు) మాట్లాడుతూ దక్షిణ సూడాన్ నివాసితులలో సగం మంది 18 సంవత్సరాల లోపు వారు ఉన్నారని చెప్పాడు.[12] ఇది ఐక్యరాజ్యసమితి,[13][14] ఆఫ్రికా సమాఖ్య [15] తూర్పు ఆఫ్రికా కమ్యూనిటీ [16] ఇంటర్గవర్నమెంటల్ అథారిటీ ఆన్ డెవెలెప్మెంటులలో సభ్యదేశంగా ఉంది.[17] 2012 జూలైలో దక్షిణ సుడాన్ జెనీవా ఒప్పందాల మీద సంతకం చేసింది.[18] దక్షిణ సుడాన్ జాతి హింసను ఎదుర్కొంది. 2013 నుండి పౌర యుద్ధం సంభవించింది. 2018 నాటికి తాజా ఐక్యరాజ్య సమితి రిపోర్టు నివేదికలో దక్షిణ సుడాన్ దిగువస్థాయి నుండి మూడవ స్థానంలో ఉంది.[19] అమెరికా ఫండు ఫర్ పీసు " ఫ్రాజిలు స్టేట్సు ఇండెక్సు (గతంలో ఫెయిల్డ్ స్టేట్స్ ఇండెక్స్).[20]